Türkiye’de sanat gençleşiyor

Tersane İstanbul bu hafta ikinci kez çağdaş sanata ev sahipliği yapıyor. Haliç’te hem açık havada hem de Tersane’nin taş duvarlarının koridorlarında Türkiye’den 23 galeri eserlerini sergiliyor. “İlkbahar çiçekleri”nden ilham alan Contemporary İstanbul’un bebeği CI Bloom bu ilk buluşmasında genç sanatçıları, genç koleksiyonerleri ve NFT eserleri, sanatçıları ve koleksiyonerlerini bir araya getiriyor. Bu hafta başlayan fuar 15 Mayıs’a kadar devam edecek. Fuarın açılışı öncesinde Contemporary İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı Ali Güreli ile buluştuk. Fuarı gezdim, bazı galerileri ve yeni sanatçıları keşfetmek için bir fırsat olduğunu düşünüyorum. Fuardaki eserlerle ilgili ayrıntılı bilgi ve izlenimleri O2’den takip etmiş olduğunuzu düşünerek bu röportajda sanat piyasalarındaki değişime odaklandık. 2020’de sanat piyasaları en zor günlerini geçirdi. 2021’de ise bir anda bir yükseliş oldu. The Art Market 2022 raporuna göre sanat piyasalarında çok ciddi bir büyüme var. Bunu neye bağlıyorsunuz? 2020 Mart ayı ile birlikte sanat piyasaları durdu. Sanatçılar, galeriler çok kaygılıydı. Biz evlere kapandığımız dönemde galerilerle online toplandık. Contemporary İstanbul’u eylülde yapamadık, ertelemiştik. 2021’de ise dünyadaki gelişmelere paralel Türkiye’de de hareketlenme oldu. Söz ettiğin rapora göre, sanat piyasalarında 65.1 milyar dolarlık satış oldu 2021’de. UBS ve Art Basel ortaklığıyla gerçekleşiyor The Art Market raporu. Sanat piyasalarındaki değişimi, hareketliliği gösteriyor. Fransa Art Basel Paris’le çıkışta O rapora göre dikkat çekici değişimler neler? Sanat piyasası büyüdü. İlk sırada yüzde 43’le Amerika var, Çin yüzde 20’yle ikinci sırada. Sonra yüzde 17’yle İngiltere geliyor. Son 10 yılın en yüksek seviyesine çıkan Fransa 4’üncü sıraya yükseldi. Fransa, 50 yaşına gelmiş olan sanat fuarı FIAC yerine Art Basel Paris’i oturttu. FIAC’ta satılan, el değiştiren sanat ile Art Basel aynı değildir. Fransa sanat satışlarında bu yıl ulaştığı 4.7 milyar euro’yu kısa zamanda 10 milyar euro’ya çıkarır. Türkiye’de son gerçekleşen Contemporary Fuarı’nda bir ilk yaşandı ve Tersane İstanbul’da yapıldı fuar. Yeni yer, pandemi sonrasındaki ortam satışlara nasıl yansımıştı? Çok iyi satış oldu o fuarda. Yabancı galeriler de çok memnun ayrıldı. O dönemde sınırlamalar hala vardı, yabancı galeri sayısı düşüktü. Kanada’dan 12 kişilik bir müze grubu gelmişti. İnanılmaz alışveriş yaptılar. 17’nci Contemporary İstanbul için de müze grupları getireceğiz. Tersane İstanbul doğrusu bizim de heyecanımızı artırdı. Genç koleksiyoner ve genç sanatçı eserlerinin satışlarında artış oldu. Bu sonuçlar sanırım size sonbaharı beklemeden daha küçük kapsamlı bir fuar daha yapmak için cesaret verdi… Doğru. O fuarda yakalanan başarı ve şu dönemde sanata olan ilgi, genç sanatçılardaki hareketlilik bize güç verdi. İlhamı da “ilkbahar çiçekleri”nden aldınız ve CI Bloom dediniz fuara. Bu röportaj çıktığında fuar başlamış olacak. Biraz fuardan söz edelim. Tümü Türk galeriler mi ve hepsi İstanbul’dan mı? Hepsi Türkiye’den 23 galeri, aralarında bir galeri Ankara’dan katılıyor. Siyah-Beyaz Galeri çok köklü bir Ankara galerisi. Genç galeriler geldi bu kez. Çünkü Türkiye’de sanat gençleşiyor. Bu da bize çok heyecan veriyor. Fiyatlar yönünden de değişim var. Arz da artıyor. Bu yaygınlaşmayla birlikte aslında bir sanatçı fiyatını yukarı çekmek değil daha çok insana ulaşmak istiyor. Tek eseri 200 bin TL’ye satmak yerine, 10 kişiye satış yaparak elde etmeyi tercih eden çok sanatçı var. “Bu sanatçıyı al, 6 ay sonra fiyatı artacak” oyunu eskide kaldı. Yeni sanatçılar daha çok sergi yapmak, daha çok fuara katılmak istiyorlar. CI Bloom da bunları görerek doğdu. Bu gelişmeyi biz şimdi bu fuarla belgeliyoruz. Akbank da destekledi, Tersane İstanbul da istekli oldu. Tersane İstanbul’a da birçok İstanbullu bu fuar sayesinde geldi, hatta böyle bir yer olduğundan ve projeden haberdar oldular… Geçtiğimiz fuara 40 bin 500 kişi geldi. 40 bini ilk kez ziyaret etti o bölgeyi. Ve her gelen buraya sanatı çok yakıştırdı. Buradaki binalardan biri tamamen sanat etkinliklerine ayrılacak bu proje bittiğinde de. Elif şunu görüyorum, yıllardır konuşuyoruz, sen de takip ediyorsun. İş dünyasında çok az şirket bu işlere hevesliydi. Şimdi ise sanatla ilgili bir şey yapmamak şirketler için büyük eksiklik. Şirketler de artık sanatı yanlarına almak istiyorlar. Ekonomik kriz var. Fiyatlar uçtu. Döviz kurlarının bu seviyelere geldiği dönemde eserlerin fiyatları da uçuk kalmayacak mı? Genç sanatçılar çok daha makul fiyatlarla satıyorlar eserlerini. Kur artışları genç sanat dünyasına TL ile düşünmeyi öğretti. 200 bin lira pahalı dersiniz, ama dövize çevirince makul. Ve artık sanatçılar Türk lirasıyla düşünüyor. Galeriler döviz kullanıyor olsa da Türkiye’den müşterilerine farklı kur politikası uyguluyorlar. Ali Bey, son fuarda en yüksek satış rakamı neydi? Ekim Fuarı’nı soruyorsun. Galeriler eser adı ve eseri satın alan kişinin adını vermeyi doğru bulmuyorlar. Benim de söylemem doğru olmaz. Duyduğum kadarıyla 40 bin euro’dan fazlaya eser satışları oldu. NFT satışları 11.1 milyar dolara yükseldi Yeni sanat, yani NFT çok ilgi çekiyor. Sanat mı değil mi? Değer mi değmez mi? Çok tartışma var. Ve bu fuarda da NFT eserler var. Öncelikle NFT satışlarının katlanarak artmasını nasıl değerlendiriyorsunuz? 65.1 milyar dolarlık sanat piyasası rakamının dışında, Ethereum, Flow ve Ronin blok zincirlerindeki NFT sanat ve koleksiyon satışları 2019’da 4.6 milyon dolarken, 2021’de bu rakam 11.1 milyar dolara yükseldi. Yani benim değerlendirmem bu rakamları vererek olacak. Büyük bir artış ve ilgi söz konusu. Türkiye’de de çok yeni sanatçılar var. Ve biz bu konu anlaşılsın istedik. Fuar kapsamında NFT bölümü ve toplantıları olacak değil mi? NFT sanatçıları, uzmanları, koleksiyonerleri de aramızda olacak. Rusya’dan sanat göçü Ukrayna-Rusya Savaşı’ndan Türkiye’ye gelen tasarımcı, sanatçılar ve koleksiyonerler var mı? Var. Hatta biz iki kişiyi aramıza aldık. Rus sanat dünyasından nitelikli sanatçılar, küratörler İstanbul’a geldi. Abramoviç’in The Garage Çağdaş Sanat Müzesi küratörleri de burada. Biz ikisini işe aldık. Onlarla çalışmaya başladık. Bize çok şey katacaklarını düşünüyoruz. Dijital sanatın önemli küratörlerinden bu kişiler. Sonbaharda iskele ve vapur hatları devreye girecek Ali Bey Tersane İstanbul’a ulaşım pek kolay değil. Buna bir çözüm olacak mı? Yani deniz yolu neden kullanılmıyor? İBB yeni hat açacaktı, ancak yetişmiyor. Eylülde Bostancı- Kadıköy-Haliç, Bebek-Ortaköy-Haliç seferleri başlayacak. CI Bloom: Hangi galeriler katılıyor? Ambidexter Anna Laudel Dusseldorf Art On Istanbul artSümer Bozlu Art Project Büro Sarigedik C.A.M. Galeri Dirimart Ferda Art Platform Galeri 77 MERKÜR Galeri Siyah Beyaz Galerist Martch Art Project Öktem Aykut Pg Art Gallery Pi Artworks Piramid Sanat Sanatorium The Pill Vision Art Platform x-ist Zilberman Gallery

Elif Ergu Demiral

Diğer Yazarlar

Kendinizi kötü hissediyorsanız önce yediklerinize bir bakın

Gezerken ne okuyayım?

Ihlamurda buluşmak

(Şimdilik) 2022'nin en iyi albümleri

Güçlü ordu yetmez, askerlerin zihni açılmalı

Türkiye’de sanat gençleşiyor