Kökleri derine inen bitkileri, özellikle her gün azar azar sulamak gerekir. Diplere “mulch” koymak, sıcakta suyun buharlaşmasını önler. Otomatik sulama ise oldukça hassas konu
Covid bize iki bahar borçlu. Ancak bu yıl ufak da olsa bir bahçesi, yazlığı, memleketi olanlar kendilerini şehirdeki tam kapalı cezaevlerinden yarı kapalıya kaçarak kurtardılar. Ve eskisine oranla daha fazla bitkiye, böceğe, bahçeye merak sardılar. Harika, en azından yeni amatör bahçıvanlar peydahlandı. O zaman, mevsim sıcaklarının üzerinde ve kurak seyreden şu günlerde bahçe nasıl sulanıra dair ufak tüyolar verelim. Kökü derinlere inen bitkilerin kök gelişimini desteklemek, suyu derinlerde aramasına, daha sağlam kökler yayarak büyüyecek gövdesini de dik tutabilmesine imkan vermek için her gün azar azar sulamamak lazım. Seyrek ve derin sulama yapmak gerek. Büyük ağaçların dibine bir çukur yapılıp suyun oraya havuz gibi doldurulması toprağın doya doya suyu derinelere kadar nüfuz ettirmesini, eğimle akarak başka yerlere gitmemesini sağlıyor.
Buharlaşmaya dikkat
Bitki diplerine, gövdeye fazla yanaşmayacak şekilde “mulch” koymak da suyun buharlaşmasını engelliyor. Kullanacağınız mulch, bulunduğunuz bölgede ne kolay ve az maliyetle bulunuyorsa veya gözünüze hangisi güzel gözüküyorsa o! Mesela bizim burada aromatik bitki yağı sıkan bir butik fabrika var, yağını çıkarttıktan sonra ıskartaya çıkan kurumuş kekik sapları harika mulch oluyor, üstelik alıp götürebiliyorsunuz bilabedel. Bazen yaptığımız budamalardan kalan ince dalları kendimiz Einhell markanın ev tipi dal öğütme makinesinden geçirerek talaş haline getiriyoruz, iyice kuruduktan sonra kullanıyoruz. Bir arkadaşım ruhsatlı kenevir üretiminden arta kalan kurumuş otlardan kalan talaşları yolladı, hatta bizim burada bir padok var, olgunlaşmış yani bekleyerek güneşte yanmış talaşla karışık at kakaları da suyu dışarı salmayıp toprağı hem ot çıkmasından hem nem kaybetmekten koruması açısından harika gözüküyor. Ot tohumu barındırmıyor ve beklediği için kokmuyor.Susuzluk kapıya dayanınca, bahçe sulamak teknik bir konuya dönüştü. Bazen ormandan yıkılmış çamların kabuklarını, bazen kurumuş çam ibrelerini toplayarak yayıyorum. Bazı yerlerde çakıl var. Tamamen elinizdeki imkanlar ve bulunduğunuz coğrafyadaki ihtiyaca göre seçebilirsiniz. Gövdeye çok yakın yayılmamasının sebebi de kök boğazı denen kısımda fazla nem yüzünden mantar ve benzeri sorunlar yaşanmasın diye...
Hortumu çukura bırakın
Sulama yapacağınızda hortumu çukura bırakarak yeterince göllenmesini sağlayabilirsiniz. Daha sığ köklü çalılar ve süs bitkileri için ise üstten sulama yapacaksanız muhakkak hortum ucunda ayarlanabilir bir sulama tabancası olması da farklı bitkilerin ihtiyaçlarına göre tazyik ve sulama şeklini kolayca ayarlayabilmek açısından faydalı. Duvara asılan aparatlar hortumla mücadelede tavan yapmış olan benim için ideal. Diğer türlü yerdeki en ufak bir çıkıntıya takılıp kıvrılıp insanı çıldırtıyor, geçtiği yerlerdeki bitkileri ezerek hem onlara hem akla zarar veriyor. Sağlam ve dayanıklı bir hortum önemli, hortum deyip geçemiyoruz. Her türlüsünü denedim. Bahçede çok renkli ekipman istemeyenlerdenim. Gri renkte ve süper kaliteli Rehau marka hortum, Bodrum ve Ankara’da mağazası olan, online da satın alabileceğiniz Viagardenia’da bulunuyor.
Otomatik sulama
Muğla’ya taşındığımdan bu yana iki dönümlük bahçemizde hemen her yöntemi denedim, elle sulama, yağmurlama, karıklara su doldurma, fıskiye, neler neler?! Özellikle kuruyunca taş gibi olan, killi, kireçli, taşlı toprağımızı elle, üstten hortumla sulayınca toprağın üstü kaymak gibi oluyor, kuruyunca çatlak çatlak oluyor ve su alması oldukça zorlaşıyor. Bir sonraki sulamada kaymak gibi olan yüzeyinden kayıp giden susuladığınız bitkinin köklerine, diplere değil sağa sola kaçıyor. Daha sık ve uzun süreli sulamak zorunda kalıyorsunuz, buna rağmen bitkiler gelişemiyor, kökler su almadığı için hem üst aksamı, hem kökleri mutsuz oluyor. Yağmurlama fıskiyeleri döşendiğinde, damlacıklar daha yere inmeden sıcaktan havada kuruyor, su sarfiyatı oldukça fazla ve zaten bu yöntem kaktüs ve diğer sukulent tipler için de pek doğru bir yöntem değil. Bahçenize sulama sistemini kendiniz kurmuyorsanız bu işi “Sucu” diye bilinen birileri yapıyor, ancak oldukça standart yöntemlerle. Pratik ve hızlı olsun diye bitkinin bulunduğu yere göre hususi delinen hortumlarla uğraşmak yerinebelli aralıklarla kendinden delikli (aralıkları birkaç seçenekli olarak satın alınabiliyor) sert plastik, fazla esnek olmayan siyah hortumları döşeyip geçiyorlar. Hepsi bir zamanlayıcıya bağlanıyor ve genellikle çok profesyonel bir planlama yapılmazsa farklı su ihtiyacındaki tüm bitkiler aynı süre ve sıklıkta sulanmış oluyor.
Hortumun yapısı
Ayrıca bu hortumlar o kadar sert ki döşerken genellikle hafif S’ler dışında bitkilerin düzenine göre şekil verme şansı çok az. Sulama sistemi yer örtücü bitkilerin olmadığı bölgelerde pek de güzel gözükmüyor. Delikli olan hortumların bir başka sıkıntısı da eğer şebeke veya artezyen suyunuz kireçli ise ve filtreniz yoksa, her bir deliğe özel bir başlık takmadan sadece olduğu yere o delikten damlatsın istiyorsanız bu deliklerin zamanla kum benzeri maddelerle tıkanabilmesi.Arada bir kontrol etmek lazım. Terleme yapan yumuşak hortumlar en sevdiklerim, tıkanma ihtimali yok, kolayca şekil alıp döşeniyor, kışın sarıp kaldırması pratik. Geçen yıl bu hortumlardan fiyatı makul markasız iki ürün almıştım, gel gör ki birinci ayını tamamlamadan patlak verdi, delinen yerden basınç kaçınca hortumun ucuna su yetişmiyor.
Huzuru buldum
En nihayetinde sulama sisteminde birçok ürün denedikten sonra huzuru Karcher’in Yağmurlama Seti’nde buldum. Deliksiz yarı sert sulama hortumu, gereken yerine delik açacak aparatı, eyvah yanlış deldim diyene deliği geri kapatmak için tıkacı, bitki ihtiyacına göre damlatan ya da köke yakın hafifçe duşlayan sulama başlığı ve en sevdiğim yumuşak terlemeli hortumu da bulunuyor. Yani ne ararsan var dediğimiz tek bir set! 5 senenin sonunda ucuz ürünlerden toparlamak yerine Alman sağlamlığına güvenip kaç yıllık marka olan Karcher’den bir alırım pir alırımcıyım artık! Bir de kolay ayar yapılan bir zamanlayıcıya bağlarsanız günün en güzel saatini tek tek bitki sulamak yerine hamakta geçirebilirsiniz.
