Yok yanlışlıkla ü yerine u yazmadım. Bitin ünlüsü değil unlusu. Aslında belki de ev bitkilerine dadanan en ünlü ve en unlu bit olarak da kabul edilebilir
Mealy bug, unlu bit, pamuklu bit gibi isimlerle bitki sahiplerini canından bezdiren, bitkilerin öz suyunu ve köklerini emen, teşhisi en kolay bit. Bir kürdanla dürttüğünüzde pamuk helva gibi uzayan beyaz bir zırhı var. İlk çıkan bebeler yani birinci dönem nimfler hareketli olabiliyor, rüzgarla sağa sola ulaşıp uygun yere ilişip yerleşik hayata geçiyor, ergin hale geçiyor ve aile kuruyorlar! Dişileri sabit, erkekleri kanatlı oluyor. Tatlı bir madde salgılayan bu bitlerin müttefikleri de karıncalardır. Şeker seven karıncalar onlara “tatlı” sunan bu bitlere bodyguard’lık yapıyor. Bitkinizde gezinen karınca sürüsü görürseniz bir yerlerinde bit var mı diye kontrol etmenizde fayda var. Zira bir bit habercisi olabilecek bu gezintilerde karıncalar oradan aldıkları virüsleri başka bitkilere taşıyıp bulaştırabiliyorlar. Bit adını duyan insanoğlu kendine bulaşacağından endişe etse de neyse ki bir isim benzerliği sadece! Bu bitler o bitler değil. Yaprak bitleri çok çabuk ürüyorlar, her hafta yüzlerce yeni jenerasyon bebe devreye giriyor. O yüzden ki bir tanecik biti yaprak altında unutsanız haftaya unuyla ünlü bitlerle bir baby shower düzenleyebilirsiniz. En çok sevdikleri yerler yaprakların saplara birleşim noktaları, kıvrılarak açılmaya çalışan ama bir süredir rulo halde duran taze yaprakların içleri, araları, rozet formlu sukulentlerin altındaki kurumuş yapraklarla gövde araları, meyveler, goncalar, taze yaprakların arkaları, hatta kökleri. Yani loş, merdiven altı, havasız, nemli neresi varsa orası!
Zayıf bitkide hasar artar
Neden bazı bitkiye bulaşıyor da diğerine bulaşmıyor diye soranlara cevap şu, aynen bizlerdeki gibi bazı insanın bağışıklığı daha kuvvetli veya daha sağlıklı olduğu için etkilenmiyor. Hastalıklar veya bitler zayıf düşmüş bitkilerde daha ciddi hasarlar bırakıyor. Aynen okulda bitlenen çocuk gibi kimden geldi bu bit demeye hacet yok, bir Labofem sözü olarak: Unlu bit bulaşmamış bir ev bitkisi yoktur, henüz bulaşmamışı vardır! Mealy bug (Unlu bit) Kurtulmak için sık sık, sadece bitkinin görünen yönünden değil, baktığınızda gözünüzden kaçabilecek yerlerine, arada bir saksıyı evirip çevirip sağından solundan, altından bakarak kontrol etmek en iyisi. Dar ve hassas alanlara kolonya veya alkolle temizlik için en pratik ekipman bir sulu boya fırçası ya da kulak pamuğu. Ama bir kez temizlemek yetmez. Bir hafta sonra tekrar kontrol edip bir kez daha temizlik yapmak şart. Ayrıca o saksının yakınındaki bitkilere de göz atmakta fayda var. Çok hassas yapraklılara, buzlu, tüylü gibi olanlara kolonya ile müdahale zarar verebilir veya bitler tek tek temizlenemeyecek kadar bitkiyi sarmış olabilir. O noktada sistemik, yani bitkinin sulama suyuna katıldığı için bitkinin damar yani iletim sisteminde dolaşan bir zirai ilaç sayesinde sadece bitkinin öz suyunu emen, adeta gövdesine pipet saplayıp “happy hour” yapan bitlere etki eden bir ilaç kullanılmasını önerebilirim. Elbette bu önerim arı, kelebeklerin uçuşmadığını var saydığım ev içleri için!Kulaktan dolma önerilerle ilaç aramak yerine ehliyetli ve zirai ürünler satmaya yetkili bir yerden ölçeği ve son jenerasyon bitlere göre formülü güncellenmiş bir ilacı reçetesiyle birlikte temin etmek önemli. Zira bitler de her jenerasyonda direnç geliştiriyor ve ilaçlar da ona göre güncelleniyor. İlaç bitince lütfen kutusunu zehirli atıklar için kullanılan geri dönüşüm kutularına atmayı unutmayın.
Uğur böcekleri savaşıyor
Labofem’in İstanbul’daki dükkanındayken yaprak bitlerini hızla yiyenlerin başında gelen uğur böceği bulmak için kendimi Mersin Ticaret Odası’ndan biriyle konuşurken ve zararlılarla doğal mücadele amaçlı uğur böceği yetiştiren birini sorarken bulmuştum. Telefondaki kişi bahçenizden bir uğur böceği alıp dükkana sokuverin dediğinde yakınımda gördüğüm tek uğur böceği Akmerkez-Remzi’deki kalem kutusu demiştim. Muğla’daki kırsal bahçemizde birkaç tane görüyoruz ama onlar da böcek ilaçları, etrafta bozulan, azalan doğal alanlar sebebiyle gittikçe yok oluyorlar.
Yiyecek kimse var mı?
Üç ayda bir az sayıda üreyen bitleri yiyen müttefiklerimizden uğur böcekleri, hatta bazı tahta kuruları, yeşil zar kanatlılar ilaçlama yüzünden telef olurken “Bitin teki” yaprak altına gizlense haftaya yüzlerce ve direnç geliştirmiş jenerasyonlar üretiyor. Ama o da nesi? Onları yiyecek kimse kalmamış! Sonuçta o bitler de bir başkasının besini en nihayetinde. Yani doğada zararlı yararlı yok, herkesin bir diğerine ihtiyacı var ama doğada hatalı maestroluk var! Senaryo tanıdık geldi mi? O zaman her canlının zararıyla yararıyla bir bütünlük içinde gerekli olduğunu, birinin diğerinin besini olduğunu kabul ederek hep birlikte dengeli şekilde yaşayabilmemiz, birinin diğerine baskın gelmemesi için hayatımızda biyoçeşitlilik sağlamaya devam ve sağlıklı bahçelerimize böcek ve ot ilaçlayarak zehir saçmaya son.
