Yaşı 50’nin üzerinde olanlar için hava durumu denince ilk akla gelen isim elbette Ali Esin’dir. İTÜ Meteoroloji Mühendisliği mezunu olan Ali Esin, kendi hazırladığı hava durumu ve hava tahmini bültenlerini yıllarca TRT’de yayınladıktan sonra, kariyerini Star TV ve Kanal 6’da sürdürmüştü. Bugüne göre çok daha ilkel olan teknoloji nedeniyle Meteoroloji Genel Müdürlüğü en çok eleştirilen kurumlardan biri olsa da, Ali Esin’in uyarılarına güvenirdi izleyici. Kendisini saygı ve minnetle anıyoruz.
Meteorolojide bugünün en popüler ismi kuşkusuz Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu. O da gururlu bir İTÜ mezunu. Hem yol gösteriyor hem de hava tahmini işine soyunan şarlatanlara karşı uyarıyor. Geçen haftalardaki karlı havalar sırasında hangi gün hangi saat neyle karşılaşacağımıza dair malumatları tek tek verdi. Bir ara herkes “İstanbul’da dolu yağıyor” mesajları atarken, “Yağan dolu değil, kar topağı” diye düzeltip, bunun nedenini izah etmesi şahaneydi. Dolayısıyla sıradaki malumat Mikdat Hoca için. Bakalım ne yorum yapacak?
İklim krizi nedeniyle gezegenimizde ekstrem hava olaylarının artması, başta gıda ve enerji olmak üzere emtia (commodity) fiyatlarında büyük oynamalara yol açıyor. Dünya borsalarında her gün on milyarlarca dolar değerinde ham petrol, doğalgaz, buğday, mısır, soya, kahve gibi emtiaların kontratları alınıp satılıyor. Volatilitenin yüksek olduğu bu tip vadeli piyasalarda risk de yüksek. Dolayısıyla olağanüstü karlar veya yıkıcı miktarlarda zararlarla karşılaşma olasılığı da…
Wall Street’in büyük fonları, ekstrem hava olaylarını önceden kestirebilmek için meteoroloji uzmanları istihdam etmeye başladı. Bloomberg’in haberine göre bunlardan biri Alex Goldstein. Hava olaylarına 7 yaşındayken ilgi duymaya başlayan Goldstein, 10 yaşına bastığında babasıyla birlikte fırtına takipçiliğine (storm chasing) başlamış; kasırgaların, hortumların peşinde koşuyordu. Halen 35 yaşında olan Goldstein, Millenium Management adlı yatırım şirketinde bir grup meteorolojist ve data analizinden oluşan ekibin başında. Kuzey Amerika’ya yaklaşan bir soğuk dalgasını herkesten önce gördüğünde doğalgaz trader’larının, Ekvator kuşağında şiddetli bir kuraklık yaşanacağını kestirdiğinde kahve trader’larının taptığı bir isim.
Poco Group adlı araştırma şirketinin hesaplamalarına göre hedge fonlar 2024’te, bir önceki yıla göre yüzde 23 daha fazla meteoroloji uzmanı çalıştırıyor. Uzmanların ortalama ücreti bir yılda yüzde 18 artarken, piyasanın en iyileri yılda 750 bin dolar ila 1 milyon dolar arasında ücret alıyor. ABD Çalışma Bakanlığı verilerine göre ise kamuda veya üniversitelerde çalışan meteoroloji uzmanlarının (mühendisler dahil) ortalama yıllık ücreti 93 bin dolar.
Ken Griffin’in kurucusu olduğu Citadel 66 milyar dolar tutarında varlık yöneten bir fon. Griffin için “efsane yatırımcı” denmesi bol keseden bir iltifat değil. 2018’de hava durumunu gözeterek yatırım yapan Cumulus adlı firmanın tepe ismini tüm trader’larıyla birlikte transfer etmiş. Bugün aynı ekibe 20’den fazla meteoroloji uzmanı da eklenmiş durumda. Bu ekibi, uzmanlık alanı “mevsim normalleri dışı hava hareketleri” olan bir profesyonel yönetiyor.
Citadel özellikle doğalgaz ticaretinde çok aktif bir şirket. Geçen yıl bu işten 4 milyar dolar kar ettiği göz önüne alınırsa, hava durumu malumatına yaptıkları yatırımın ne kadar isabetli olduğu da anlaşılıyor.
Otomotivdeki düşüşten Porsche de nasibini aldı
Alman Porsche ve İtalyan Ferrari birer arzu nesnesi olarak otomotiv sektöründeki rasyolardan pozitif yönde ayrışır. Toyota, Volkswagen, Ford, Stellantis gibi devlerde tek haneli kar marjları “iyi” sayılırken, Por-
sche ve Ferrari çift haneli marjları hedefler. Ama son dönemde bu büyü de bozuluyor.
Volkswagen çatısı altından çıkarak ayrı bir entity haline gelen ve halka açılan Porsche de Çin elektrikli araçlarının dominansından olumsuz etkilendi. Uzun vadede yüzde 20 faaliyet kar marjı hedefleyen şirket, 2024 yılını yüzde 14.1 gibi beklenmedik derecede düşük bir rakamla tamamladı. Bu sonucun ardından, orta vadeli marj hedefleri yüzde 19’dan yüzde 15-17 aralığına çekildi.
Porsche 2024’ü 40.1 milyar euro satış, 5.64 milyar euro faaliyet karıyla tamamladı. 1.900 çalışanı işten çıkartacağını açıklayan şirket, buna ek olarak 2 bin sözleşmeli işçinin akitlerinin yenilenmeyeceğini duyurdu.
2023 başında halka açılan Porsche’nin ilk işlem gününde piyasa değeri 87 milyar euro’ya ulaşmıştı. Mayıs 2023’te 109.5 milyar euro’yu gören Porsche, halen 54 milyar euro piyasa değerine sahip. Bu da 22 ay öncesine göre yüzde 50’yi aşkın düşüşe işaret ediyor.
