Bilimsel bir ölçüm yapmak mümkün değil ama, TOGG’un, Erdoğan’ın son iki Cumhurbaşkanlığı seçimini kazanmasında az çok bir payı bulunduğunu söylemek abartı olmaz. 2018 seçimlerinde vaadinin, 2023’te ise otomobilin “kanlı canlı” ta kendisinin…
Rasyonel bir gözlem daha: İktidara muhalif kesim TOGG’u çoğunlukla küçümserken, hatta elektrikli araç alım gücü olanlar TOGG seçeneğini genellikle görmezden gelirken; iktidar seçmenlerine göre neredeyse Elon Musk bile kıskançlıktan çatlıyor!
Tuhaftır, The Wall Street Journal’ın malumatına göre, ABD’de elektrikli araç satın alma kararlarında siyasi görüş önemli rol oynuyor. Morning Consult adlı araştırma şirketi 9-11 Mart 2024 tarihleri arasında 2.200 Amerikalı yetişkine elektrikli araçlar hakkındaki düşüncelerini sordu. The Wall Street Journal için yapılan araştırmanın sonuçlarına göre Cumhuriyetçi Parti’yi destekleyen muhafazakar seçmenlerin yüzde 61’i elektrikli araçlar hakkında olumsuz görüşlere sahip. Büyük çoğunluğu Demokrat Parti’yi destekleyen liberal seçmenlerin ise yüzde 66’sı ise olumlu görüş beyan etti.
Olumsuz görüş bildiren muhafazakarların gerekçeleri arasında bu araçların maliyeti (ki çoğunlukla diğer araçlara göre daha ucuz), menzillerinin kısıtlı olması, şarj istasyon sayısının yetersizliği, Çin’den yedek parça ithalatı gereksinimi gibi maddeler. Olumsuz görüş bildiren her 100 kişiden 38’i gerekçeleri arasında “Siyasi görüşüme uygun değil” maddesini de sayıyor.
“Elektrikli araçlara olumlu bakıyorum” diyen liberaller ise “çevre, yakıt maliyeti, teşvikler” gibi gerekçeler sayıyor. Bunların yanı sıra yüzde 59’u gerekçeleri arasında “siyasi görüşlerime uygun” faktörünü de ekliyor.
Haberde muhafazakarlardan bir örnek de var: Arizona’da yaşayan emekli mühendis Robert Olson tam da elektrikli araç kullanmaya aday bir tüketici. Bir hibrit otosu, biri Porsche iki de benzinli otosu var. Elektrikli araçlarla ilgili görüşü sorulduğunda “Bu araçların iklim krizine olumlu etkisi abartılıyor” cevabını veriyor. Biden’ın elektrikli araç yanlısı politikalarına da tepkili: “Gırtlağımızdan aşağı ittirmeye çalışıyorlar” diyor ve ekliyor “Cumhuriyetçiyim”…
Musk’ın 46 milyar dolarının kaderi 13 Haziran’da belli oluyor
Bu yılın ilk günlerinde Tesla şirket merkezinin bulunduğu Delaware’de bir mahkeme Elon Musk’ın almaya hak kazandığı hisse senedi opsiyonunu “diğer ortakların aleyhine bularak” iptal etmişti. İptal edilen bonus da, -dile kolay- neredeyse 50 milyar dolar değerinde. Kabaca Türkiye’nin milli gelirinin yüzde 4’ü. Olayın geçmişiyle ilgili kısa malumat şöyle:
• Tesla Yönetim Kurulu, CEO Elon Musk’a yönelik bir hisse senedi opsiyon paketini 21 Ocak 2018’de onayladı. O gün Tesla’nın piyasa değeri tamı tamına 59.1 milyar dolardı.
• Paket 12 dilime ayrıldı. İlk dilimde 100 milyar dolmara ulaşması gereken piyasa değerinin her dilimde 50 milyar dolar artarak 650 milyar dolara ulaşması gerekiyordu.
• Bunun üzerine iki set daha şart getirildi. Tesla’nın toplam satışlarının 8 dilimlik bir periyotta 20 milyar dolardan kademeli olarak 175 milyar dolara çıkması ve yine 8 dilimde EBITDA’nın 1.5 milyar dolardan 14 milyar dolara yükselmesi.
• 12 dilimlik piyasa değeri şartının tümünün yerine getirilmesi ve toplam satışlar ile EBITDA şartlarından 12’sinin piyasa değeriyle aynı dilimde gerçekleşmesi.
• Bu şartların yerine getirildiği her dilim için Elon Musk’a Tesla hisselerinin yüzde 1’inin verileceği taahhüt edildi. Yönetim Kurulu’nun onayladığı paket, şirket genel kurulunda da yüzde 70’in üzerinde oyla kabul edildi.
Musk, 10 yıl süreyle geçerli olan bu hedefleri 2023 yılında tutturmayı başardı. Buna göre Musk 303 milyon 961 bin adet Tesla hissesini, beherine 23 dolar 34 cent ödeyerek almaya hak kazandı. Tesla hisselerinin çarşamba akşam saatlerindeki fiyatı 175.5 dolar seviyesindeydi. Bu fiyata göre Musk 303 milyon 691 bin hisseyi, hisse başına 152 dolar karla alacaktı. Bu da yaklaşık 46.2 milyar dolara denk geliyor.
Elon Musk’ın opsiyon paketi 13 Haziran’daki Tesla Genel Kurulu’nda ortakların oylarına yeniden sunulacak. Halen şirkette yüzde 12.7 hissesi bulunan Musk ile kardeşi Kimbal Musk oylamaya katılamayacak. Yahoo Finance’teki malumata göre şirkette Vanguard’ın yüzde 7.32, Blackrock’ın yüzde 5.91, State Street’in yüzde 3.51 hissesi bulunuyor. Bu büyük fonların kararı oylamanın kaderini belirleyecek.
Finansal okur yazarlığı yüksek okurlar için şu malumat da önemli: Genel kuruldan onay çıkar ve yargı süreci de izin verirse Tesla, 303 milyon 691 bin adet yeni hisse çıkartarak, bunları hisse başına 23 dolar 34 cent karşılığı Musk’a devredecek. Yeni ihraç edilen hisseler nedeniyle piyasada Tesla hisselerinin sayısı yaklaşık yüzde 9 kadar artacak. (buna share dilution/sulanma deniyor) Yani bu işlem çarşamba akşamki 175.5 dolarlık hisse fiyatı üzerinden yapılsaydı, bu fiyatın 1.09’a bölünmesiyle bulunan 161 dolar Tesla hissesinin yeni fiyatı olacaktı.
(Musk’ın 303 milyon 691 bin adetlik opsiyonunu kullanmak için Tesla’ya ödeyeceği yaklaşık 7 milyar dolarlık tutarın hisse fiyatına yapabileceği pozitif etki bu hesabın dışında tutuldu.)
Apple’a göre gelmiş geçmiş en iyi 100 albüm
Apple’da son 1 yıldır gizli bir proje yürütülüyordu. Bu proje ne yapay zeka üzerineydi ne de yeni bir tablet tasarlanıyordu. Apple çalışanları, sanatçılar ve müzik endüstrisi yöneticilerinden oluşan 250 kişilik bir ekip en iyi 100 albümü seçmek için bir aradaydılar.
Apple’ın 90 milyon Apple Music abonesiyle, 240 milyon aboneli Spotify’ın en büyük rakibi olduğunu hatırlatan Ben Cohen, teknoloji devinin böyle bir liste hazırlamasının arkasındaki en önemli motivasyonun bir tartışma başlatarak dikkat çekmek olduğu yorumunu yapıyor.
Aylarca süren çalışmanın ardından Apple’ın “En iyi 100 albüm” listesi yayınlandı. Seçici kurul, Lauryn Hill’in “The Miseducation of Lauryn Hill” adlı albümünü birinciliğe layık gördü. Thriller/Michael Jackson ikinci, Abbey Road/ The Beatles üçüncü oldu. Purple Rain/Prince and The Revolution, Back to Black/Amy Winehouse, Nevermind/Nirvana ilk 10’da yer aldı. Apple’ın listesi pek de yankı yaratmadı aslına bakarsanız. Ama The Wall Street Journal öyle bir malumat gazeteciliği örneği gösterdi ki, rakipleri parmaklarını ısırsa yeridir. Gazete Apple’ın listesini, bu konunun en önemli referansı olan The Rolling Stone dergisinin 2020’de revize ederek hazırladığı “En iyi 500 albüm” listesiyle karşılaştırdı. Gazetede Science of Success adlı köşesini kaleme alan Ben Cohen, The Rolling Stone’un ilk 100’e aldığı 45 albümün Apple’ın listesinde olmadığını tespit etti. Cohen’e göre iki liste arasındaki önemli farklar şöyle:
Apple’ın 1 numaraya koyduğu The Miseducation of Lauryn Hill, The Rolling Stone’un 10’uncu sırada.
Thriller Apple’da ikinci, diğerinde 12’nci. The Rolling Stone’un bir numaraya koyduğu What’s Going On/Marvin Gaye, Apple listesinde ancak 17’nci sırada yer bulabilmiş. Apple’ın yedinci sıraya koyduğu good kid, m.A.A.d city/Kendrick Lamar, The Rolling Stone listesinde yok. İki listede aynı sırayı alan tek albüm var: 70’inci sıradaki Straight Outta Compton/NWA
Dünyanın en iyi 8 hastanesi
Statista, 30 ülkedeki tıp profesyonelleri arasında yapılan bir anket ve hasta memnuniyet araştırmalarına dayanarak dünyanın en iyi hastanelerini listeledi. Numaralandırma yapılmadan verilen listeyi Statista’nın sıralamasına göre aktarıyoruz.
- Mayo Clinic (ABD)
- Cleveland Clinic (ABD)
- UHN Toronto General (Kanada)
- Johns Hopkins Hospital (ABD)
- Massachusetts General Hospital (ABD)
- Charité Universitätsmedizin (Almanya)
- Karolinska (İsveç)
- Hôpital Universitaire Pitié Salpêtrière (Fransa)
Sadece Getir mi para kaybediyor?
Finans çevreleri haftalardır Getir’i konuşuyor. “Jet gibi yükselen şirket nasıl duraklayıp Türkiye’ye çekildi”, “Getir’in kurucuları 2 milyar dolara yakın para yaktı” gibi… Evet tatsız bir durum ama, bu tatsız ortamda Getir yalnız değil.
Financial Times’te yer alan bir malumata göre evlere hazır yemek-fast food servisi yapan şirketlerin “yaktıkları paralar” dehşet verici. Örneğin, Hollanda merkezli takeaway.com ile İngiliz Just Eat’in birleşmesiyle kurulan JET, 2020 yılındaki birleşmeden bu yana 9.1 milyar dolar faaliyet zararı yazmış. Delivery Hero’nun 2017’deki halka arzından bu yana yazdığı faaliyet zararı 7.8 milyar dolar. DoorDash 2020’den bu yana 2.6 milyar dolar zarar ederken, Deliveroo’nun son 3 yılda yaktığı para 777 milyon dolar.
