Hong Kong’da casus savaşları

İngilizcede author (yazar) ve authority (otorite) sözcükleri aynı kökten gelir. Allah için, John Le Carré kadar da otoritesini okura hızlı kabul ettiren pek az yazar var. Daha ilk sayfada “Bak arkadaş, burası benim çöplüğüm…” dediğini duyar gibi oluyorsunuz. “Sana casuslar dünyası hakkında anlatacaklarımı başka kimseden duyamazsın. O yüzden akıllı ol ve dinle.” Efsanevi Köstebek romanının devamı Saygıdeğer Bir Öğrenci bugünlerde Türkçede yayımlandı. Kırmızı Kedi Yayınevi tarafından ve Ali Cevat Akkoyunlu çevirisiyle… Kemiksiz 582 sayfada yaşlı kurt George Smiley’nin İngiliz Gizli Servisi’ni toparlayıp teşkilatın itibarını yeniden tesis etmek için giriştiği tehlikeli oyunları izliyoruz. Polisiyeciler hatırlar: Smiley önceki macerada, Rusların yetmişli yıllarda gizli servise yerleştirdiği köstebeğin izini sürmüştü. Sonuçta onu enselemiş olsa da adam üst düzey yöneticilerden biri çıkınca teşkilat çatırdamış, adeta altüst olmuştu. Saygıdeğer Bir Öğrenci işte tam bu noktada başlıyor. Morali yerlerde sürünen İngiliz Gizli Servisi’ni ayağa kaldırmak tabii ki Smiley’nin işi. Smiley için bu sadece vatan millet meselesi değil: Aynı zamanda Sovyet istihbaratının başındaki, Karla kod adlı ajandan şahsen intikam almak istiyor. Ne de olsa karısının kendisini aldatmış olmasının bile arkasında onun parmağı var. Güvendiği isimlerden çekirdek bir ekip kuruyor. Karla’nın yumuşak karnını bulmaya çalışırken Hong Kong’da Moskova’ya ait bir gizli para akışı keşfediyorlar. Olay yerine Smiley’nin eski öğrencisi, yıllardır İtalya’daki bir köyde “uyumakta” olan ajan Jerry Westerby gönderiliyor. Jerry tam bir profesyonel. Ama işlerin sarpa sarmasına engel olamayacak. Yazar dizginleri bırakmıyor Kolonilerde geçen casus romanlarına bayılırım. Hong Kong ise Soğuk Savaş yıllarında Britanya, Sovyetler Birliği ve Çin gizli servislerinin er meydanıydı. Haliyle, pek çok romancıya ve senariste ilham verdi. Ama tabii ki hiçbiri Le Carré ile yarışamaz. Eski MI6 çalışanı bize yine avucunun içi gibi bildiği bir alemi anlatıyor. Biraz şüphe edecek olsak masaya ancak “meslekten” kişilerin sahip olabileceği kartlar koyup içimizi rahatlatıyor. Hatta bazen Güneydoğu Asya’daki casusluk faaliyetleri hakkında araştırma okuduğunuz hissine bile kapılıyorsunuz. Neyse ki yazar hikâyenin dizginlerini bırakmıyor ve macera su gibi akıyor; üstadın zekâsına her sayfada hayran bırakarak… Jerry’nin roman yazma hevesi, onun Le Carré’yi temsil ettiğini ister istemez düşündürüyor. Nitekim romana on üç yıl sonra yazdığı ön sözde şöyle demiş: “Jerry bir keşhaneye gittiğinde ya da hurda müzayedesine bile kabul edilmeyecek bir uçakta hayatını kendinden geçmiş bir Çinli afyon pilotunun uçuş becerilerine emanet ettiğinde, benim ürkek maceralarımdan yararlanıyor.” O ürkek maceralar ki şimdi biz cesur öğrencileri mest ediyor. Ne diyelim, teşekkürler üstat! Saygıdeğer Bir Öğrenci / John Le Carré / Çev: Ali Cevat Akkoyunlu / Kırmızı Kedi / Roman / 584 Sayfa