İnci gibi öneriler

Zadie Smith’ten “yazmak isteyenler için on öneri” paylaşacağım bu hafta. Ama önerilerden önce yazarın ilk romanı İnci Gibi Dişler’den söz edelim biraz. Dünya yeni bir binyıla girerken yeni yazarlarla da tanıştı. Zadie Smith bu isimlerin başında geliyordu. 2000 tarihli İnci Gibi Dişler kısa sürede geniş bir okur kitlesine ulaştı. Üstelik satış rakamı yüksek kitaplara her zaman mesafeli davranan eleştirmenler de memnundu bu yeni keşiften. Kitap Whitbread, The Guardian ve Commonwealth İlk Roman ödülleri başta olmak üzere birçok ödül kazandı. Çok sayıda dünya diline çevrildi. Türkiye’de de Mefkure Bayatlı çevirisiyle Everest Yayınları tarafından yayımlandı. Müsveddeye yüklü avans Romanın yayımlanma hikâyesi de ilginç: İnci Gibi Dişler’in 80 sayfalık müsveddesini götürüp yayınevinden 250.000 pound avans alan Zadie Smith, kitap piyasaya çıktığı andan itibaren hem İngiltere’de hem dünyada çok büyük sükse yaptı ve hemen hemen bütün ödüllerde adını bir fırtına gibi estirdi. Öyle ki dünyaca ünlü Guardian gazetesinin bu yıl ilk defa verdiği ödülü kazandığında da, jüride bulunan ünlü romancı Julian Barnes, düşüncelerini şu sözlerle ifade etmişti: “Bir romancı olarak içim kıskançlık ateşiyle kavruluyor.” ‘Diş’ simgesi neden önemli? Göçmenliğin, çok kültürlülüğün, çok dilliliğin, orta sınıfın, farklı kültürlerin çatışmasının, ırkçılığın, alt-kültürlerin merkeze kayışının sıklıkla tartışılacağı binyıla sağlam bir merhaba İnci Gibi Dişler. Londra’nın kenar mahallelerinden birinde üç ailenin yaşamıyla buluşturuyor bizi Zadie Smith: Joneslar, İkballer ve Chalfenler. Beni özellikle Samed İkbal ve ailesinin sıkışmışlığı sarsmıştı kitabı okuduğum zamanlarda. Bir de elbette “diş” simgesi. Jamaikalı Clara’nın üst dişlerinin olmayışı o köksüzlük duygusunu hemen geçirir okura. Annesinin dişlerinin takma olduğunu öğrenmesiyle köklerini sorgulamaya Jamaika’ya giden Irie’nin dişçi olmak istemesi de simgesel anlatı çerçevesini tamamlar. Henüz okumamış olanlar için İnci Gibi Dişler muhteşem bir keşif olacaktır. Gelelim yazının başında sözünü ettiğim önerilere. İşte yazmak isteyenlere, New York Üniversitesi’nde yaratıcı yazarlık dersleri veren Zadie Smith’ten on öneri: 1. Henüz çocukken çok kitap okuyun. Okumaya yaptığınız diğer şeylerden daha fazla zaman ayırın. 2. Büyüdüğünüz zamansa kendi yazdıklarınızı bir yabancı, daha iyisi bir düşman gibi okuyun. 3. “Bir yazar olarak misyonunuz”u abartmayın. “Yazara göre bir hayat tarzı” diye bir şey yoktur. Güzel cümleler yazabiliyor ya da yazamıyorsunuzdur. Önemi olan tek şey yazdıklarınızdır. 4. Zayıflıklarınıza dikkat edin. Kendinize yapamadığınız şeylerin yapmaya değmez oldukları yalanını söylemeyin. Kendinizden duyduğunuz kuşkunun üzerini bu tür bir küçümsemeyle örtmeyin. 5. Yazmakla yazdıklarınızı düzeltmek arasında yeteri kadar bir zaman bırakın. 6. Hiziplerden, çetelerden, fan gruplarından sakının. Bir kalabalığın varlığı daha iyi yazmanızı sağlamaz. 7. İnternete bağlı olmayan bir bilgisayarda çalışın. 8. Yazma zamanınız ve mekânınızı koruyun. Herkesi, en değer verdiğiniz insanları bile o zaman ve mekândan uzak tutun. 9. Ödülleri başarıyla karıştırmayın. 10. Hangi örtüyü kaldırmak gerekirse gereksin mutlaka hakikati anlatın. Kendinizi hiçbir zaman tatmin olamamanın getireceği yaşam boyu hüzne hazırlayın. İnci Gibi Dişler / Zadie Smith / Çeviren: Mefkure Bayatlı / Everest Yayınları / Roman / 550 Sayfa

Yekta Kopan

Diğer Yazarlar

8 milyar insanın kaderi 5-6 ülkenin mi elinde?

Şahane mi, boş beleş mi?

Osteoporoz sinsi ilerler, takip şarttır

Etkileşim işi önemli ama her şey değil!

Milliyetçilik üzerine

İnci gibi öneriler