“İnsan askerî bir varlıktır”

Kurt Vonnegut kitaplarının yeniden raflara çıkması çok sevindirici. Edebiyatın kendine özgü kalemlerinden biri var karşımızda. İkinci Dünya Savaşı’nı doğrudan yaşamış bir yazar. Almanya’da esir düşüp, Dresden bombardımanından mezbahada çalıştığı için kurtulmuş bir “tanık”. Kurt Vonnegut 1960’lı yıllarda elden ele, cepten cebe dolaşan kitabı Gece Ana’da bir savaş suçlusu olan Howard W. Campbell Jr.’in itiraflarına götürür okurlarını. Bir Amerikalı olan Campbell’ın Almanlaşma sürecini, babasının çalışmakta olduğu General Electric’in Berlin ofisine tayin edilmesiyle başlatır Vonnegut. Kapitalist yayılma, yurtseverlik-yurtsuzluk eksenini kendiliğinden yaratır böylece. Önemli olan bayrak değil, General Electric’in logosudur aslında. Zaman içinde, Almanca yazan ve düşünen bir oyun yazarı olur Campbell. Berlin polis şefinin kızıyla evlenir ve büyük savaş başladığında da Aydınlatma ve Propaganda Bakanlığı’nda çalışmaya başlar. Artık, Amerikan sorunlarıyla ilgili baş uzmandır. Vonnegut bu kısa yaşam öyküsüyle bile unutulmaz bir roman kahramanı armağan eder edebiyat tarihine. Campbell, Nazizm propagandasının en önemli kalemlerinden biri olur zaman içinde. 1938 yılında, çıldırmış bir dünyada, aşklarıyla ayakta kalmaya çalışan bir çifti anlatmak istediği İki Kişilik Ulus adlı oyununu yazmakta olduğu günlerde, bir Amerikan ajanı olarak görevlendirilir. Durumu, kendisine verilen parola ile cevapta gizlidir aslında. Parola: “Yeni arkadaşlar edinin.” Cevap: “Ama eskilerini tutun.” Artık Amerika’yla arkadaştır; Almanya’yı da elinde tutmak kaydıyla... Aslında, yurtsuz Campbell için sadece o iki kişilik ulus önemlidir, kendisine verilen emirleri sorgusuzca uygulamasını, hep aşkını ve sanatını yaşayabilmek isteminin bir parçası olarak aklar zihninde. Ama gerçeğin de farkındadır. “İnsan, askeri bir varlık” diye düşünen, tartışmasız bir savaş suçlusudur Campbell.

Alaycı dili son derece cesur kullandı