20 Ağustos 1922 günü öğleden sonra saat 16.00’da Batı Cephesi komuta merkezinde, yani Akşehir’de bulunuyordum. Kısa bir görüşmeden sonra 26 Ağustos 1922 sabahı düşmana saldırı için Cephe Komutanı’na emir verdim.”
Bu satırlar Mustafa Kemal Atatürk’ün 15-20 Ekim 1927 tarihleri arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde yaptığı ve altı gün süren uzun bir konuşmadan, yani, Nutuk’tan alınma. Türk milletinin bağımsızlık mücadelesinin tarihini ve bu süreçte yaşananları detaylı bir şekilde anlatan bu muhteşem eserin, 30 Ağustos zaferine giden bölümlerinden birkaç paragrafı paylaşmak istiyorum.
“20/21 Ağustos 1922 gecesi 1. ve 2. Ordu Komutanlarını da Cephe Komuta Merkezi’ne çağırdım. Genelkurmay Başkanı ile Cephe Komutanı’nı da yanımda bulundurarak, saldırının nasıl yapılacağını harita üzerinde kısa bir savaş oyunu şeklinde açıkladıktan sonra, Cephe Komutanı’na o gün vermiş olduğum emri tekrarladım. Komutanlar harekete geçtiler. Saldırımız, strateji ve aynı zamanda bir taktik baskın halinde yürütülecekti. Bunun gerçekleşebilmesi için de kuvvetlerin yığınak ve hazırlıklarının gizli kalmasına önem vermek gerekiyordu. Bu sebeple bütün yürüyüşler gece yapılacak, birlikler gündüzleri köylerde ve ağaç altlarında dinleneceklerdi. Saldırı bölgesinde yolların düzeltilmesi vb. çalışmalarla düşmanın dikkatini çekmemek için diğer bazı bölgelerde de benzeri yanıltıcı hareketlerde bulunulacaktı.”
Eşi benzeri olmayan bir kayıt
Nutuk, sadece Cumhuriyet tarihimizin değil dünya tarihinin de en önemli belgelerinden biri. Genç bir cumhuriyetin kurucu önderinin, bu kadar büyük bir açıklıkla bağımsızlık mücadelesini anlatması eşi benzeri bulunmayacak bir kayıt.
“26 Ağustos sabahı Kocatepe’de hazır bulunuyorduk. Sabah saat 5.30’da topçu ateşimizle saldırı başladı. Efendiler, 26/27 Ağustos günlerinde, yani iki gün içerisinde, düşmanın Karahisar’ın güneyinde 50 ve doğusunda 20-30 kilometre uzunluğundaki sağlamlaştırılmış cephelerini düşürdük. Yeniden düşman ordusunun bütün kuvvetlerini, 30 Ağustos’a kadar Aslıhanlar yöresinde kuşattık. 30 Ağustos’ta yaptığımız savaş sonunda (buna Başkomutan Muharebesi adı verilmiştir) düşmanın ana kuvvetlerini yok ettik ve esir aldık. Düşman ordusunun Başkomutanlığını yapan General Trikopis de esirler arasına girdi. Demek ki, tasarladığımız kesin sonuç, beş günde alınmış oldu.”
Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk’ta Başkomutanlık Muharebesi’nin nasıl kazanıldığını, Büyük Taarruz’un savaş alanında nasıl başarıya ulaştığını anlatmakla kalmıyor. Bu başarı karşısında diplomatik numaralara başvuran düşman kuvvetleriyle başa çıkmak için neler yaptıklarını da sıralıyor.
“Efendiler, Başkomutan Muharebesi’nin sonuna kadar her gün büyük başarılarla gelişen taarruzumuzu, resmî bildirilerde pek önemsiz bir harekâttan ibaret gösteriyorduk. Maksadımız, durumu mümkün olduğu kadar dünyadan gizlemekti. Çünkü, düşman ordusunu tamamen yok edeceğimizden emindik. Bunu anlayıp, düşman ordusunu felaketten kurtarmak isteyeceklerin, yeni girişimlerine meydan vermemeyi uygun görmüştük.”
Ve son olarak bu zaferin, kendisinde yarattığı duyguyu da Nutuk’un satırları arasında TBMM’nin kürsüsünden haykırıyor Mustafa Kemal Paşa:
“Her safhasıyla düşünülmüş, hazırlanmış, idare edilmiş ve zaferle sonuçlandırılmış olan bu harekat Türk ordusunun, Türk subay ve komuta heyetinin yüksek güç ve kahramanlığını tarihe bir kere daha geçiren büyük bir eserdir. Bu eser, Türk milletinin hürriyet ve bağımsızlık düşüncesinin ölümsüz bir abidesidir. Bu eseri yaratan milletin bir evlâdı, bir ordunun başkomutanı olduğumdan, mutluluk ve bahtiyarlığım sonsuzdur.”
Nutuk, pek çok yayınevi tarafından yayımlandı. Hangi baskısını isterseniz onu okuyun. Ama Türk milletinin milli kimliğinin ve geleceğe dair vizyonunun önemli bir ifadesi olan bu eseri lütfen okuyun.
30 Ağustos Zafer Bayramı kutlu olsun.
Nutuk / Mustafa Kemal Atatürk / Tarih
