‘Orwell bolluğu’ndan faydalanma zamanı

Hep yeni çıkmış kitaplardan söz ederek rafta okurunu bekleyenlere haksızlık ediyoruz hissine kapılıyorum. Okuma zevkimiz lafta kalmasın, gözden kaçmış hazineler rafta kalmasın istiyorum. Malum; okunacak çok şey var. “Orwell Bolluğu” yılına girdik sonunda. George Orwell eserlerinin çoğu için 70 yıllık telif hakkı süresi 1 Ocak 2021’de son buldu. Dünyada ve Türkiye’deki yayınevleri için varislerine telif hakkı ödemeden George Orwell kitaplarını basabilmek anlamına geliyor bu durum. Zaten ülkemizde birçok yayınevi hazırlığını tamamlamıştı bile. Yıllardır telif hakları Can Yayınları’nda olan 1984 ve Hayvan Çiftliği farklı yayınevleri tarafından yayımlandı, satışına başlandı. Bu durum kafa karıştıracak gibi görünüyor. Ama iyi okurlar doğru seçim kriterlerini belirleyecektir: Çeviri, editör, kapak ve iç tasarımı, baskı kalitesi ve elbette fiyat. Sonuçta şunu rahatlıkla söyleyebiliriz: Türkiye’de zaten hatırı sayılır bir okur kitlesi olan George Orwell, artık daha çok kişiye ulaşacak. Peki hep 1984 ve Hayvan Çiftliği mi okunacak? Kanımca bu bolluk, yazarın diğer kitaplarının da görülmesini sağlayacaktır. Unutmayalım; Orwell sadece iyi bir romancı, gazeteci, radyocu değil, çağının tanığı bir aydın. Örneğin 10 denemeden oluşan Balinanın Karnında onun bu duruşunun önemli belgelerinden. Orwell denemelerinde gevelemeden konuşuyor. Politik süreklilik ve kararlılık, günümüzde hasret kaldığımız bir özellik. Çevremiz ‘kandırıldığını-yanıldığını-aldatıldığını’ söyleyen yazarlarla/gazetecilerle doluyken, 40’lı yıllardan gelen bu metinler bir ‘su terazisi’ görevi üstleniyor adeta. Bir yazarın ‘moda’ olmasını mercek altına aldığı bölümdeki şu cümleleri bugüne de ışık tutuyor: “Sabun köpüğü neden hep patlar? Bu soruya cevap vermek için bazı yazarları bazı özel zamanlarda popüler yapan dış koşulları anlamamız gerekiyor.” Telif hakları tartışmaları Sabahattin Ali kitaplarıyla başlamıştı. Bu yıl da George Orwell’i göreceğiz raflarda. Ama 2021 sadece “Orwell Bolluğu” yılı değil. Telif hakkı kalkan bir isim daha var: Orhan Veli Kanık. Önümüzdeki yıllarda telif hakkı kalkacak başka isimler de sırada: 2024’te Sait Faik Abasıyanık, 2026’da Reşat Nuri Güntekin ve Cahit Sıtkı Tarancı, 2031’de Peyami Safa, 2032’de Ahmet Hamdi Tanpınar, 2033’te Nazım Hikmet. Dileyelim ki bu durum, ticari bir savaştan çok kültürel bir bolluğa dönüşsün. George Orwell kitaplığı için öneriler:

Paris ve Londra’da Beş Parasız
Wigan İskelesi Yolu
Boğulmamak İçin
Papazın Kızı
Burma Günleri

Yekta Kopan

Diğer Yazarlar

Liyakat dediğimiz şey sınıfsal

Uzun ve sağlıklı ömür için en iyi egzersiz hangisi?

Kadının sessiz direnişi

Türkiye’nin önündeki üçlü fırtına

Kişi başına gelir reel olarak 2013 seviyesinde

‘Orwell bolluğu’ndan faydalanma zamanı

Yekta Kopan

Bizi Takip Edin