Apple ürettiği saatler hakkında tıbbi bir gerçekliliğinin olmadığı uyarısında bulunsa da insanlar günümüzde kullandıkları akıllı saatlerin gösterdiği verileri sürekli kontrol ediyor ve ona göre günlük rutinlerini tamamlıyor. Peki Apple Watch'unuz kalp rahatsızlığınız olduğunu söylüyorsa ve siz doktorunuz yerine kalp ritminiz konusunda saatinizin dediğine kulak asıyorsanız ne olacak.
Apple'ınkiler de dahil olmak üzere birçok akıllı saat düzensiz bir nabzı algılayabilen ve kullanıcılara atriyal fibrilasyon veya AFib için olabilecekleri bildiren sensörlere sahip. Bu cihazlar, tüketicilerin sağlıklarının fitness dışındaki zamanlarda da takip etmeye ilgi duymaya başladığı bir dönemde piyasaya çıktı.
Wall Street Journal yazarı Julia Jargon kaleme aldığı yazısında Kardiyologların insanların genellikle son saniyeye kadar bu rahatsızlığa sahip olduklarını bile anlamadıklarını söylüyor.
AFib, kalpte kan pıhtılarına neden olabilen düzensiz ve genellikle hızlı bir kalp ritmidir
Pew Araştırma Merkezi'ne göre Amerikalı yetişkinlerin yaklaşık beşte biri düzenli olarak akıllı saat ya da fitness takip cihazı kullanıyor ve pazar araştırma firması IDC, ABD'de satılan en az 20 akıllı saatin şu anda düzensiz kalp ritimlerini tespit etme özelliğine sahip olduğunu vurguluyor. Jargon bazı doktorların, akıllı saatlerin ve diğer AFib durumunu tespit eden giyilebilir cihazların kanıtlanmış kontrol araçları olmadığı konusunda uyardığını söylüyor ve ciddi olmayan vakalar için uyarıların endişeye, maliyetli testlere ve gereksiz tedavilere neden olabileceğine değiniyor. Bunların yanı sıra doktorlar ihtiyacı olan insanların bu cihazları kullanamadıklarını ve çok pahalı olduğu için alamadıklarını dile getiriyor.
Yazıda, Pittsburgh Üniversitesi Tıp Fakültesi profesörü ve Amerikan Kalp Derneği uzmanı N.A. Mark Estes, "Atriyal fibrilasyonun yüksek risk altındaki hastalarda tespit edilebilmesi çok olasıdır, ancak herhangi bir çalışmada inme oranını azalttığı gösterilmiş midir? Hayır ve kesinlikle ölümü azalttığı gösterilmemiştir" dedi.
Gereksiz teşhisin riskleri
Kardiyologlar, AFib'i tespit etmek için saatlerin kullanılmasıyla ilgili sorunun, daha genç insanlar tarafından takılma eğiliminin yaygın olması olduğunu söylüyor. Pew'e göre, akıllı saat ve fitness takip cihazı kullananların çoğunluğu 18 ila 49 yaşları arasında. ABD'deki Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine göre, 65 yaşın altındaki Amerikalıların sadece yüzde 2'sinde AFib varken, 65 yaş ve üstü kişilerin yüzde 9'unda bu hastalık bulunmakta.
Yaşlılar için bile faydaları net değil. Kanıta dayalı tıp alanında uzmanlardan oluşan bağımsız panel ABD Önleyici Hizmetler Görev Gücü bu yılın başlarında 50 yaşın üzerindeki asemptomatik yetişkinlerin AFib taramasının faydalarını ölçmek ve değerlendirmek için yeterli bilgiye sahip olmadıklarını söyledi.
Dr. Estes, halihazırda hastalık teşhisi konmuş kişiler arasında AFib ataklarını izlemenin daha güçlü faydaları olabileceğini söylüyor. Apple, Eylül ayında yayınladığı bir yazılım güncellemesiyle, AFib hastalarının son model Apple Watch'larını kullanarak ataklarının ne zaman gerçekleştiğini ve ne kadar sürdüğünü takip edebilmelerini sağladı. Ayrıca kullanıcılar uyku sorunları, alkol tüketimi veya egzersiz eksikliği ile ilgili durumlarını da kontrol edebiliyorlar. Bir Apple sözcüsü, bu bilgilerin kullanıcıları yaşam tarzı değişiklikleri yapmaya motive edebileceğini söylüyor. Ancak diyelim ki nispeten genç ve sağlıklı bir insansınız ve saatiniz size AFib hastası olabileceğinizi bildiriyor. Doktorunuzun saatin bulgularını doğrulamak için testler yapması gerekecek ve tüm bu süreç sizi endişelendirecek.
"Tedavilerle bir çok erkeğe zarar verdik"
Şubat ayında Journal of the American Medical Association'da dijital aşırı teşhisin tehlikeleri üzerine bir görüş yazısı kaleme alan Dr. Capurro, erken prostat taramasından çıkarılan derslere işaret ediyor. Bir kan testi, daha fazla erkeğin yavaş büyüyen ve belki de kendilerine hiç zarar vermeyecek bir kanser için teşhis ve tedavi edilmesine yol açtı. Prostat kanseri için radyasyon tedavisi veya ameliyat durumu idrar kaçırma ve iktidarsızlıkla sonuçlanabilir. Dr. Capurro, "Yıllar sonra, sağlık sonuçları üzerinde çok küçük bir etki yarattığımızı ve birçok erkeğe zarar verdiğimizi gördük" diyor.
"Akıllı saatlerin ulaşılabilirliğine dikkat"
En fazla risk altında olan kişiler arasında kaliteli tıbbi bakıma erişimi olmayan düşük gelirli hastalar yer alıyor. Akıllı saatlerin erken AFib tespitindeki faydalarını inceleyen kardiyologlar, bu tür cihazların ne kadar erişilebilir olduğuna dikkat etmeleri gerektiğini söylüyor.
Chicago'daki Northwestern Üniversitesi Aritmi Araştırma Merkezi direktörü Rod Passman, AFib ataklarını izlemek için uzun vadeli bir çalışma yürütüyor. Apple saatleri tedarik ediyor. Apple Watch'larla erken AFib tespitinin inme ve diğer kardiyovasküler hastalık riskini azaltıp azaltamayacağını belirlemek için Johnson & Johnson ve Apple ile başka bir çalışmada yer alıyor. Apple'dan fon almadığını söyleyen Dr. Passman, çalışmalar giyilebilir cihazların hasta sonuçlarını iyileştirebileceğini kanıtlarsa, sağlık hizmeti maliyetlerinin düşebileceğini söylüyor. Passman, "Eğer bir sigorta şirketi kan sulandırıcı ilacınızı ödüyorsa, belki bir gün Apple Watch'unuzu da öder" dedi.
