Dünyayı ısıtan güçlü sera gazı metan, Antarktika deniz tabanındaki çatlaklardan “şaşırtıcı bir hızla” sızıyor. Bilim insanları, bölgede yeni metan çıkışlarının (seep) ortaya çıktığını belirledi. Bu durum, geleceğe dönük küresel ısınma tahminlerinin ciddi biçimde eksik kalmış olabileceği korkularını artırdı.
Yeryüzünün dört bir yanında, binlerce yıl boyunca deniz tabanının altında biriken devasa metan rezervleri bulunuyor. Gözle görülmeyen bu gaz, deniz tabanındaki çatlaklardan suya sızabiliyor ve yüzeye doğru yükselen kabarcıklar hâlinde kendini belli ediyor.
Ancak bilim insanları, bu su altı sızıntılarının nasıl işlediğini, ne kadar yaygın olduğunu ve ne kadarının atmosfere ulaşıp ne kadarının metanı yiyen mikroorganizmalarca tüketildiğini hâlâ tam olarak bilmiyor.
Bu bilinmezliğe rağmen, metan iklim açısından son derece kritik bir gaz: Atmosfere salındıktan sonraki ilk 20 yılda, karbondioksite göre yaklaşık 80 kat daha fazla ısı tutma kapasitesine sahip.
Antarktika’daki “gizli gaz çıkışları” keşfedildi
Antarktika’daki metan sızıntıları, gezegenin en az anlaşılan süreçlerinden biri olarak kabul ediliyor. Bu nedenle uluslararası bir bilim ekibi, Ross Denizi çevresinde yeni metan çıkışlarını araştırmak üzere bölgeye gitti.
Ekip, 5 ila 240 metre derinlikteki çeşitli noktalarda gemi tabanlı akustik tarama sistemleri, uzaktan kumandalı su altı araçları ve dalgıçlar kullanarak örnekler topladı.
Sonuçlar bilim insanlarını şaşırttı: Ross Denizi’nin sığ sularında 40’tan fazla metan çıkışı tespit edildi.
Bu bulgular, bu ay Nature Communications dergisinde yayımlanan çalışmada yer aldı.
Birçok yeni çıkış, daha önce defalarca incelenmiş bölgelerde bulundu — bu da sızıntıların son dönemde ortaya çıkmış olabileceğine işaret ediyor. Araştırmacılara göre bu durum, “bölgedeki metan salınımında köklü bir değişimin” işareti olabilir.
“Nadir görülen bir olgu yaygınlaşmaya başladı”
Dünya genelinde metan sızıntıları nadir değil; ancak bugüne dek Antarktika’da yalnızca bir aktif çıkış doğrulanmıştı. Araştırmanın yazarlarından Sarah Seabrook, Yeni Zelanda Yer Bilimleri Enstitüsü’nde deniz bilimci. CNN’e yaptığı açıklamada, “Bir zamanlar nadir olduğu düşünülen bir olgu, artık hızla yaygınlaşıyor gibi görünüyor,” dedi.
Seabrook, her yeni çıkışın keşfinde “ilk başta büyük bir heyecan” yaşadıklarını, ancak bunun hemen ardından “endişe ve kaygının” geldiğini söyledi.
Çünkü bu sızıntıların metanı hızla atmosfere taşıyabileceği düşünülüyor. Bu da, şu anda iklim tahmin modellerinde hesaba katılmayan yeni bir ısınma kaynağı anlamına geliyor.
Bilim insanları ayrıca, metan sızıntılarının deniz yaşamı üzerinde zincirleme etkiler yaratabileceğinden de endişe ediyor.
Neden şimdi ortaya çıkıyor?
Sızıntıların neden arttığı henüz bilinmiyor. Ancak ekip, bunun iklim değişikliğiyle bağlantılı olup olmadığını araştırıyor.
Dünyanın diğer ucundaki Arktik bölgesinde, yer altı metan salınımlarındaki artışın iklim değişikliğiyle ilişkili olduğu daha önce tespit edilmişti. Buna artan sıcaklıklar, deniz seviyesi değişimleri ve Buzul Çağı’nın sona ermesinden sonra kara yüzeyinin yavaş yavaş yükselmesi gibi süreçler dahil.
Bilim insanları önümüzdeki hafta iki aylık yeni bir saha çalışması için yeniden Antarktika’ya dönüyor.
“Metan, tehlikeli ama büyüleyici bir gaz”
Araştırma ekibinden, Kaliforniya Üniversitesi Santa Barbara kampüsünde deniz biyolojisi profesörü Andrew Thurber, metanın gizemli doğasına dikkat çekti:
“Metan atmosferde artıyor ama nedenini tam olarak bilmiyoruz,” dedi.
Thurber, özellikle Antarktika’da devasa metan rezervlerinin bulunmasının büyük bir endişe kaynağı olduğunu vurguladı:
“İnsanlık gezegeni ısıtmaya devam ederse, bu doğal laboratuvar bir anda tehlikenin merkezine dönüşebilir.”
Profesör Thurber, metan sızıntılarını tanımlarken şunları ekledi:
“Bir bakıma tehlikeli bir hayvan gibiler. Onları incelemek büyüleyici ama hafife almak ya da tahrik etmek son derece riskli.”
Kaynak: Gazete Oksijen
