Kate Middleton'ın kamusal hayattan uzak kalmasıyla ilgili aylardır süren spekülasyonların ardından, Kensington Sarayı tarafından yayınlanan fotoğrafın üzerinde dijital olarak oynandığı ortaya çıktı. Kate Middleton'ın çocuklarıyla poz verdiği fotoğrafı dikkatli takipçilerin garip kol manşetleri ve uyumsuz fermuar gibi ayrıntıları tespit etmesiyle medya skandalı körüklendi. Galler Prensesi sonradan fotoğrafı düzenlediğini kabul etse de uzmanlar, çoğu zaman görüntülerin doğrulanmasının uzmanlara bırakılması gerekildiğini dile getiriyor.
Üretken yapay zeka ayrım yapmayı zorlaştırıyor
UC Berkeley Üniversitesi’nde alanında uzman profesörlerden Hany Farid, aşırıya kaçmanın çok kolay olduunu ve bir anda her şey şüphe uyandırdığını söylüyor. Ayrıca Farid, neyin gerçek olduğunun çıplak gözle güvenilir bir biçimde ayırt edilemeyeceğini dile getiriyor. ABC News görsel doğrulama biriminin koordinatör yapımcısı Christopher Looft; uzmanların dijital adli tıp teknikleri ve konum belirleme, uydu görüntüleri ve sensör verileri gibi kaynaklar da dahil olmak üzere kendilerinin ve takipçi kitlelerinin gördüklerine güvenebilmeleri için özel araçlara sahip olduklarını dile getiriyor. Looft’un söylediğine göre üretken yapay zekâ öyle bir hızla ilerliyor ki bir yıl önce aradıkları ipuçları şu an işe yaramaz duruma gelmiş.
Bununla birlikte, dezenformasyon sebebi ile kandırılma konusunda endişeliyseniz uzmanların buna karşı önerdiği bazı taktikler var.
Görüntünün kaynağı nedir?
Bir fotoğrafın orijinalliğini anlamak için yapabileceğiniz ilk şey kaynağını sorgulamak. Bir kişi, işletme veya siyasi oluşum tarafından paylaşılan bir şey onların iyi görünmesini sağlamak, bir ürünü tanıtmak veya başka bir şekilde kendisine fayda sağlamak amacıyla değiştirilebilir.
Peki, kendileri de birer işletme olan güvenilir haber kaynakları ile ilgili nasıl bir yaklaşım sağlamak gerekli? Farid’e göre güvenilir yayın geçmişi olan kaynaklara güvenebilirsiniz çünkü bu tarz bir geçmişe sahip olmaları onları işlerini doğru yapmaya devam etmeye teşvik ediyor. Farid, fotoğraf ajanslarının Kensington fotoğrafının dağıtımını durdurmaları için müşterilerini bilgilendirmek zorunda kalmalarının, güvenilirliklerine zarar verdiğini ve bu nedenle işlerini kötü etkilediğini söylüyor.
Güvenilir haber kaynakları ile ilgili olarak Farid, “%99,9 ihtimalle doğru olanı aktarıyorlardır” diyor. Ayrıca Farid, bu kuruluşların bir fotoğrafı yayınlamak için karşılaması gereken standartların, eğer varsa herhangi bir bireysel ya da ticari kuruluşun sahip olduğu standartların çok çok üstünde olduğunu da dile getiriyor.
Gündemdeki konulara karşı dikkatli olmak gerekli
Özellikle seçim dönemlerinde, siyasi dezenformasyon ile de sık sık karşılaşıyoruz. Siyasi eleştiri ve bir başkan adayının sesini kullanan telesekreter aramaları arasında ince bir çizgi olduğunu söyleyen Farid, bunlardan ikincisinin illegal de olabileceğini vurguluyor.
Seçimin yanı sıra çatışmalar da bir başka gergin konu. Farid’in aktardığına göre herhangi bir çatışmanın içerisinde neyin gerçekleştiğini takip etmek zor olabilir ve böyle durumlarda duygular çok etkindir. Bu tarz durumlarda dezenformasyon ve sahte fotoğraflar işleri daha da karıştırıyor.
Işığın tutarlılığına dikkat edilebilir
Farid’in aktardığına göre Kensington’un paylaştığı fotoğrafın yapay zekâ tarafından oluşturulmadığı sonucuna varmamızı sağlayacak ipuçlarından bir tanesi fotoğraftaki yüzlere vuran ışığın tutarlı olması. National Geographic fotoğraf ekibinden Mark Thiessen, üniversitede kendisine ışıklandırmayı öğreten fotoğrafçının kendisine film sahneleri, dergi çekimleri ve reklamlar gibi her alanda görülebilecek her görüntünün nasıl aydınlatıldığına dikkat etmesi gerektiğini söylediğini aktarıyor.
Thiessen’e göre fotoğraftaki bir göze baktığınızda genel hatları ile nesnelerin nasıl aydınlatıldığını anlayabilirsiniz. Yansıtıcı ve yuvarlak yapısı ile fotoğraftaki bir göz, ortamın aydınlatmasını gösteren bir ayna niteliğinde.
Kendiniz teyit edin
Farid ayrıca, sizi anlık tereddütte düşüren bir fotoğraf görmeniz durumunda bu konu hakkında herhangi bir araştırma veya makale paylaşılmış mı diye araştırılabileceğini veya haberleri teyit eden oluşumların konuyla ilgili bir paylaşım yapıp yapmadığına bakılabileceğini dile getiriyor. Fotoğrafın sadece Twitter veya Reddit gibi platformlarda bulunması durumunda gerçek olmama ihtimali bulunabilir.
Looft ise sahte görsel olarak adlandırdığımız çoğu görselin uydurma olması gerekmediğini, bu görsellerin aslında yeniymiş gibi gösterilerek insanları yanıltan eski görseller olabileceğini söylüyor. Tersine görsel arama, bu tarz bir durum ile karşılaşılmadığını teyit etmek için kullanılabilecek bir yöntem.
Foto muhabirliğin alanı tanımlanmalı
Foto muhabirlerinin fotoğrafın içeriği değiştirilemeyeceğini vurgulayan Thiessen, "foto muhabiri" ile "fotoğrafçı" arasındaki ayrımın her zaman önemli bir ayrım olduğunu söylüyor. Ham dosyayı kullanarak fotoğrafın kontrastını ayarlamak gibi standart fotoğraf düzenleme yöntemleri ile manipülasyon arasında fark olduğunu dile getiren Thiessen, “iple asılmış bir cisimi çekip misinayı görselden çıkarmak yerine ip olmadan görüntüyü nasıl çekeceğimizi buluruz” diyor.
Thiessen’a göre kraliyet ailesinden, bir markadan ya da kendi çıkarları olan herhangi birinden gelecek yardıma bel bağlamaktansa, fotoğrafları manipüle etmeyeceğine güvenebileceğimiz foto muhabirlerine sahip olmak çok daha önemli. En iyi senaryo ise aynı etkinliğe birkaç bağımsız gazetecinin katılması ve böylece birbirlerini kontrol edebilmeleri.
