Nöroteknoloji girişimi Paradromics, ABD Gıda ve İlaç Dairesi’nden (FDA) beyin–bilgisayar arayüzü (BCI) teknolojisi için ilk uzun vadeli klinik deneme onayını aldığını duyurdu. Austin merkezli şirket, gelecek yılın başında konuşma yetisini nörolojik hasar nedeniyle kaybeden iki gönüllüye cihazını yerleştirecek.
Denemenin iki temel amacı var: cihazın güvenliğini test etmek ve kişiye gerçek zamanlı konuşma üretebilme kapasitesini geri kazandırmak.
Nature'a konuşan Paradromics CEO’su Matt Angle, “Bu yeni donanımı denemeye sokacağımız için çok heyecanlıyız” dedi.
Paradromics’in BCI sistemi, beynin korteks yüzeyine penetrasyon yapan platin–iridyum elektrotlardan oluşan 7,5 milimetrelik bir alan kullanıyor. Yaklaşık 1,5 mm derindeki tekil nöronlardan sinyal toplayan bu elektrotlar, göğse yerleştirilen bir güç kaynağına ve kablosuz vericiye bağlanıyor.
Başlangıç aşamasında, iki gönüllünün her birine, dudak, dil ve gırtlak hareketlerini kontrol eden motor korteks bölgesine birer elektrot dizisi yerleştirilecek. Sistem, katılımcılar kendilerine verilen cümleleri “zihinlerinde söylemeyi” hayal ederken bu bölgedeki nöral aktiviteyi kaydedecek. Paradromics’in birlikte çalıştığı araştırma ekibinin önceki çalışmalarına dayanarak, yazılım hangi sinyal örüntülerinin hangi konuşma sesine karşılık geldiğini öğrenecek.
Hayal edilen konuşma sonrasında ekrana metin olarak yansıtılabilecek veya katılımcıların eski ses kayıtlarından modellenmiş gerçek zamanlı bir ses çıktısına dönüştürülebilecek. Bu çalışma, sentetik ses üretimini doğrudan hedefleyen ilk BCI denemesi olma özelliğini taşıyor. Angle, “BCI ile şu anda sağlanabilecek en büyük yaşam kalitesi artışı iletişim” diye konuştu.
Deneme aynı zamanda hayal edilen el hareketlerinden üretilen sinyallerle bilgisayar imlecinin kontrol edilip edilemeyeceğini de test edecek. İlk sonuçlara bağlı olarak deneme, iki cihaz yerleştirilmiş toplam 10 gönüllüye genişletilebilecek.
Hollanda Utrecht Üniversitesi Tıp Merkezi’nden BCI araştırmacısı Mariska Vansteensel, “Klinik uygulamalara ilerlemek için tamamen implantlanabilir sistemler şart” dedi.
Neuralink ile rekabet hızlanıyor
Paradromics, uzun süreli klinik denemeye hazırlanan birkaç şirketten biri. Bu alanda en ileride olan şirket New York merkezli Synchron. Stentrode adlı cihazları, bir damar içine yerleştirilen stent tabanlı bir yapıya 12–16 elektrot entegre ediyor ve motor korteksteki bir damardan nöral aktiviteyi ortalama düzeyde kaydediyor. İlk denemelerde kullanıcılar ayak hareketini hayal ederek ekrandaki seçeneklere tıklayabiliyordu.
Neuralink ise tekil nöronlardan yüksek bant genişliğinde veri almayı hedefliyor. Şirketin cihazı, her biri 16 kayıt noktasına sahip 64 esnek polimer iplikten oluşuyor. İlk denemede el hareketlerini kontrol eden motor korteks bölgesi hedeflendi ve kullanıcılar yalnızca düşünce yoluyla bilgisayarları ve robotik elleri kontrol edebildi. Neuralink sık sık rekor hızda beyin–bilgisayar veri aktarımı sağladığını duyuruyor.
Diğer şirketler ise beynin yüzeyine yüksek yoğunluklu elektrot dizileri yerleştirerek nöral popülasyonların ortalama faaliyetini kaydeden sistemler geliştiriyor.
Uzun vadeli denemeler ilerledikçe, klinisyenler ve sinirbilimciler farklı cihazları karşılaştırarak takip edecek. Vansteensel, şirketlerin şeffaf olmasını ve cihazlarını bağımsız akademik araştırmalara açmasını umduğunu söylüyor.
Kaynak: Gazete Oksijen
