TikTok son dört yılını ABD yasağını savuşturmaya çalışarak geçirdi ama Washington'u asla çözemedi. Çarşamba günü Başkan Biden tarafından imzalanan ve popüler uygulamanın satışını ya da yasaklanmasını gerektiren yasa, kısmen ABD-Çin ilişkilerindeki tektonik değişimlerin ve Capitol Hill'deki eleştirmenlerinin koordineli, gizli çabalarının bir ürünüydü.
Satışı muamma
Bu faktörler, sonunda Çin destekli şirketi, kullanıcıları arasında etkisiz ve hatta geri tepen yollarla destek aramaya iten bir dizi yanlış hesaplamayla birleşti. TikTok şimdi ABD mahkemelerinde hayatta kalmak için bir savaşla karşı karşıya. Diğer alternatifi ise ABD'deki operasyonundan bir miktar değer elde edebilecek bir anlaşma bulmak ancak Pekin'in muhalefeti ve ABD'li alıcıların belirsiz ilgisiyle karşı karşıya. Bu cephelerdeki başarısızlık muhtemelen TikTok'un küresel operasyonlarının çekirdeğini oluşturan ABD bölümünün sonu anlamına gelecek ve Çin'den çıkan uluslararası alanda en başarılı internet uygulaması için ağır bir yara olacak.
Kaçırılan fırsatlar
Wall Street Journal'ın TikTok'un mevcut ve eski çalışanlarının yanı sıra milletvekilleriyle yaptığı görüşmelere göre CEO Shou Zi Chew görev süresinin başlarında Capitol Hill'de destek oluşturmaya çalışmak için fırsatları kaçırdı. Temsilciler Meclisi Çoğunluk Lideri Steve Scalise TikTok için "Bu kadar çok Amerikan verisinin riske atılmasının ulusal güvenlik üzerindeki etkileri konusunda ne kadar endişeli olduğumuzu anladıklarını hiç sanmıyorum" dedi.
Washington'ın özellikle teknoloji konularında Çin'e karşı derinleşen, iki partili güvensizliği göz önüne alındığında, farklı stratejilerin TikTok'un kaderini değiştirip değiştiremeyeceği bilinmiyor. TikTok'un hükümet ilişkileri başkan yardımcısı Michael Beckerman, "Hükümet iyi niyetle müzakere etmiyordu ve Kongre'yi gerçekler konusunda kasıtlı olarak yanlış yönlendirdiler. Dünyada Shou'dan daha iyi bir iş çıkarabilecek bir CEO yok" ifadelerini kullandı.
Hükümetle ilişki kuramadı
2020 yılında Başkan Donald Trump'ın yasaklama girişimine karşı verdiği mücadele sırasında TikTok, bir ABD'li yönetici ve bir Avustralyalı tarafından yönetiliyordu. 2021'in ortalarında ana şirket ByteDance, kısmen kapsamlı iki kültürlü deneyimi nedeniyle Chew'i görevlendirdi. Singapur'da doğup büyüyen 41 yaşındaki Chew, Mandarin dilini akıcı bir şekilde konuşuyor, Harvard Business School'a gitmiş ve Goldman Sachs'ta çalışmış. Ancak ABD siyaseti konusunda kapsamlı bir deneyimi yoktu. Chew'e yakın kişiler onu Washington'ın güçlü oyuncularını tanımaya çağırdı. Chew, TikTok'un güven inşa etme ihtiyacından bahsederken, bu tür toplantılara öncelik vermedi, bunun yerine gelire, ürün özelliklerine ve potansiyel bir halka arza odaklandı.
Chew, hükümetle ilişkileri, ABD'li teknoloji devinin fikri mülkiyet grubunun başında uzun süre görev yapmış bir Microsoft yöneticisi olan genel danışmanı Erich Andersen'e bıraktı. Andersen, 2022 yılının büyük bir kısmını TikTok'un ABD'deki kullanıcı verilerine duvar örme önerisi üzerine Cfius olarak bilinen federal bir panel olan ABD'deki Yabancı Yatırım Komitesi ile müzakere ederek geçirdi. Teksas Projesi olarak adlandırılan teklif, Pekin'in TikTok'a veri sağlaması ya da Amerikalıların görüşlerini etkilemesi için baskı yapabileceği yönündeki endişeleri gidermek üzere tasarlanmıştı.
Chew çelişkili tavsiyeler alıyordu. Bazı TikTok yöneticileri, Cfius görüşmeleri gizli olduğu için milletvekilleriyle görüşmemesi gerektiğini savundu. Diğerleri ise TikTok'un sorunlarının temelde siyasi olduğunu ve müzakereleri detaylandırmadan görüşebileceğini söyledi. 2022'nin başlarında Chew, çalışanlarına yaptığı çok sayıda görüşmede ABD hükümetiyle anlaşmanın neredeyse tamamlandığını söyledi. Ancak birkaç ay içinde bir şeylerin ters gittiği anlaşıldı. Ağustos ayına gelindiğinde, Cfius TikTok'un aramalarına cevap vermiyordu.
O Aralık ayında TikTok, Temsilciler Meclisi milletvekillerinin Chew'in ifade vermesini istediğini öğrendi. Görevine başlayalı yirmi ay olan Chew, ilk büyük Washington turuna çıktı ve Ocak ayından Mart ayına kadar Temsilciler Meclisi Enerji ve Ticaret Komitesi'nin yaklaşık 50 üyesinin üçte ikisinden fazlasının ofislerini ziyaret etti. Bir TikTok sözcüsü, Chew'in daha önce bazı milletvekilleriyle bir araya geldiğini ve 2022'de bir kongre spor etkinliğine katıldığını söyledi. Chew, Mart ayında beş saatten fazla süren sert bir sorgulama yağmuruyla karşı karşıya kaldı. Chew'in ekibi, milletvekillerinin kendisinin Çin vatandaşı olduğunu ve patronunun Çin Komünist Partisi lideri olduğunu yanlış bir şekilde öne sürmeleriyle birlikte, sorgunun çoğunun haksız olduğunu düşündü.
Ancak yöneticiler, kullanıcılar nezdinde zemin kazandıklarını düşünüyorlardı. Chew'in TikTok hesabı, duruşmadan önce 15 binden az takipçiden kısa süre sonra üç milyondan fazla takipçiye yükseldi. TikTok, Susquehanna International Group'un TikTok'un ana şirketinin büyük hissedarı olduğu finansçı Jeff Yass tarafından desteklenen güçlü bir muhafazakar grup olan Club for Growth'dan yardım alıyordu. Başkan Biden da genç seçmenlere ulaşmak için Super Bowl Pazar günü TikTok'a katıldı. Bu durum TikTok içindeki bazılarını güvende olduğunu düşünmeye itti. Ancak zemin çoktan ona karşı kaymaya başlamıştı.
Sosyal medya ile ilgili endişeler
TikTok da sosyal medyaya ilişkin geniş çaplı endişeler nedeniyle hedef tahtasındaki şirketler arasındaydı.
ABD'li teknoloji devleri ve diğer şirketler tarafından finanse edilen Washington merkezli bir araştırma grubu olan Bilgi Teknolojileri ve İnovasyon Vakfı'nın başkan yardımcısı Daniel Castro, "TikTok, büyük teknolojiye yönelik tüm eleştirilerden, sosyal medyaya yönelik tüm eleştirilerde, Çin uygulamalarına ve Çin merkezli teknoloji şirketlerine yönelik tüm eleştirilerde direnç görüyor" dedi.
Mart ayı başlarında önerilen Meclis tasarısı için oylama planları ortaya çıktığında, TikTok yöneticileri gafil avlandı. Bunun üzerine uygulama, kullanıcılara olası bir yasağı protesto etmeleri için milletvekillerini aramalarını isteyen bir bildirim sundu. Milletvekilleri ve kongre yardımcıları, TikTok'un kullanıcıları siyasi bir hedef için harekete geçirme konusundaki yeteneğini göstererek, hareketin geri teptiğini söyledi.
Destekten yararlanmaya çalışmak
Şirket, ABD'li kullanıcılar ve içerik oluşturucular arasındaki desteği artırmaya çalışma stratejisini sürdürdü; ancak bu da eleştirmenlerin korktuğu fikirleri etkileme yeteneğini bir kez daha ortaya koydu. Şirket ana hesabında Chew'in kullanıcıları senatörlerine lobi yapmaya teşvik ettiği bir video yayınlamaya karar verdi. Sürece aşina olan kişilere göre, video neredeyse anında viral oldu ve bu da şirketin videoyu platformda geniş çapta tanıtmak için taktik kullandığını gösterdi. Video sonuçta 37 milyondan fazla görüntüleme aldı.
TikTok yasa tasarısı Senato'ya ulaştıktan sonra durmuş gibi görünüyordu. Yöneticiler, başkanlık seçimleri sonrasına kadar uzayabileceğini değerlendirerek yine teselli buldular. TikTok'un değerlendirmesinin fazla iyimser olduğu bir kez daha kanıtlandı. Tasarının Meclis'teki destekçileri perde arkasında, tasarıyı ekleyebilecekleri geçmesi gereken bir tasarı arıyorlardı. Bunu da Senato'nun desteklediği Ukrayna ve İsrail'e 95 milyar dolarlık dış yardım paketinde buldular. Paket geçen hafta sonu Temsilciler Meclisi'nden, Salı günü de Senato'dan geçti.
Nihayetinde yasa tasarısı, diğer teknoloji yasaları üzerinde anlaşamayan Kongre'den geçti çünkü TikTok, sahipliğinin ABD için bir tehdit olduğu konusunda milletvekillerini caydıramadı. Ticaret Komitesi üyesi Senatör Brian Schatz "Elden çıkarma tasarısı bir ulusal güvenlik tasarısıdır. Sosyal medya şirketleri hakkında ne düşünürsek düşünelim, bu başka bir günün konusu" dedi. Chew, TikTok'ta yayınladığı meydan okuyan bir mesajla bir kez daha kullanıcılardan destek istedi: Açıkçası bu hayal kırıklığı yaratan bir an, ancak belirleyici olması gerekmiyor. İçiniz rahat olsun, hiçbir yere gitmiyoruz.
