Sapna Maheshwari ve Amanda Holpuch / The New York Times
Çinli ByteDance şirketini ABD'deki kısa video uygulaması TikTok'u bırakmaya zorlama çabaları, ABD Senatosu'nun salı gecesi sosyal medya platformunun hükümet onaylı bir alıcıya satılmadığı sürece yasaklanması yönünde oy kullanmasıyla bir adım ileri gitti. Başkan Joe Biden'ın Temsilciler Meclisi'nin cumartesi günü onayladığı yasayı destekledi.
Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa ve Kanada'da veri güvenliği konusunda endişelerini dile getiren yetkililer, popüler uygulamanın erişimini kısıtlama çabalarını arttırdı. Kongre'nin Ukrayna, İsrail ve diğer Amerikan müttefiklerine yönelik bir yardım paketini oyladığı gün Senato 79-18 oyla, şirkete alıcı bulması için bir yıla kadar süre tanınmasına karar verdi. Tasarı İran'a da yaptırım uygulanmasını da öngörüyor.
Bir yıldan uzun bir süredir bu konu tartışılıyordu. Beyaz Saray Şubat 2023'te federal kurumlara TikTok'u devlet cihazlarından silmelerini söylemişti. Bir sonraki ay, Temsilciler Meclisi milletvekilleri TikTok CEO'su Shou Chew'i uygulamanın mülkiyeti ve Çin'in potansiyel etkisi hakkında sorguya çekti. Mart 2024'te Temsilciler Meclisi Enerji ve Ticaret Komitesi, TikTok'un ana şirketiyle bağlarını kesmesi ya da ABD'de yasaklanması çağrısında bulunan bir yasa tasarısı sundu. Beyaz Saray tarafından da desteklenen tasarı Mart ayında kabul edildi ancak Senato herhangi bir adım atmadı. Bu önlemin bir versiyonunun yardım paketiyle birlikte sunulması Senato'yu zorlamak içindi.
İşte TikTok üzerindeki baskının artmasının nedenleri:
Her şey Çin'e bağlı
Batı'daki yetkililer, TikTok ve ana şirketi ByteDance'ın konum bilgileri gibi hassas kullanıcı verilerini Çin hükümetinin eline geçirebileceğine dair endişelerini giderek daha fazla dile getiriyorlar. Çin hükümetinin istihbarat toplama operasyonları için Çinli şirketlerden ve vatandaşlardan gizlice veri talep etmesine izin veren yasalara işaret ettiler. Ayrıca Çin'in TikTok'un içerik önerilerini yanlış bilgilendirmeyi körüklemek için kullanabileceğinden endişe ediyorlar ki bu endişe İsrail-Hamas savaşı ve başkanlık seçimleri sırasında Amerika Birleşik Devletleri'nde tırmanışa geçti. Eleştirmenler TikTok'un antisemitizmin yayılmasını körüklediğini ve Amerikalı kullanıcılara Filistin yanlısı içeriği teşvik ettiğini söylüyor. TikTok uzun zamandır bu tür iddiaları reddediyor ve kendisini dünyanın en değerli girişimlerinden biri olarak kabul edilen ByteDance ile arasına mesafe koymaya çalışıyor.
TikTok'u yasaklayan ülke oldu mu?
Evet, Hindistan 2020'de ByteDance'e en büyük pazarlarından birine mal oldu. Oradaki hükümet, kısmen kullanıcıların verilerini gizlice yabancı sunuculara aktardıklarını iddia ederek Çin'e ait yüzlerce uygulamayı kaldırdı. İngiltere ve Parlamentosu, Avustralya, Kanada, Avrupa Birliği'nin yürütme organı, Fransa ve Yeni Zelanda Parlamentosu dahil olmak üzere diğer ülkeler ve hükümet organları uygulamayı resmi cihazlardan yasakladı. Tayvan Dijital İşler Bakanı kısa bir süre önce TikTok'u ulusal güvenlik tehdidi oluşturan tehlikeli bir ürün olarak ilan etti.
ABD'de neler oluyor?
30'dan fazla eyalet ve New York şehri, TikTok'u devlet tarafından verilen cihazlarda yasaklayan federal hükümete katıldı. Birçok üniversite TikTok'u kampüs Wi-Fi ağlarından engelledi. Ancak öğrenciler genellikle uygulamayı kullanmak için hücresel veriye geçiyor. Mayıs 2023'te Montana Valisi Greg Gianforte, TikTok'un eyalet içinde faaliyet göstermesini yasaklayan bir yasa tasarısı imzaladı ve bu, ülkedeki türünün ilk yasağı oldu. TikTok, mevzuatın Birinci Değişikliği ihlal ettiğini söyleyerek dava açtı. Kasım ayı sonunda federal bir yargıç davayı kabul etti ve mevzuatın askıya alınması için ihtiyati tedbir kararı verdi. Geçen yıl Ağustos ayında New York, siber güvenlik ajansının uygulamanın şehrin teknik ağları için bir güvenlik tehdidi oluşturduğunu belirlemesinin ardından TikTok'u şehre ait cihazlardan yasakladı.
Aralık ayında, Teksas'taki bir yargıç, devlet çalışanlarının TikTok kullanmasını engelleyen bir yasağı onayladı ve Teksas'ın veri gizliliği konusundaki endişeleri ışığında bunun makul bir kısıtlama olduğunu tespit etti.
Kongre yasağı nasıl uygulanacak?
Federal milletvekilleri dikkatlerini TikTok'un ABD hükümeti tarafından kabul edilebilir bir alıcıya yasak tehdidi altında satışını zorlamaya yöneltti. Yasağın mekaniği, Apple ve Google tarafından işletilenler gibi uygulama mağazalarını hedef alacaklar: TikTok'u dağıtır veya güncellerlerse, federal hükümet onlara sivil cezalar uygulayabilir. İnternet şirketlerinin de TikTok'un dağıtılmasına veya sürdürülmesine yardımcı olmaları yasaklanacaktır.
TikTok'u satışa zorlama çabası, eski Hazine Bakanı Steven Mnuchin tarafından bir araya getirilen bir grup yatırımcı; büyük Amerikan şirketleri; ya da özel sermaye şirketlerinden oluşan bir koalisyon da dahil olmak üzere potansiyel alıcılar hakkında spekülasyonlara yol açtı. Sat ya da yasaklan yaklaşımı, dijital haklar savunucuları arasında, ABD'nin tek tek ülkeler tarafından kontrol edilmeyen açık ve özgür bir interneti teşvik etme rolünü zayıflatabileceği endişesine yol açtı.
Ocak 2023'te Senatör Josh Hawley, Aralık 2022'de bir harcama paketinin parçası olarak geçen ve TikTok'u federal hükümet tarafından verilen cihazlarda yasaklayan bir önlem için bastırdıktan sonra tüm Amerikalılar için TikTok'u yasaklamak için bir yasa tasarısı sundu.
En güncel teklif Ukrayna, İsrail ve Tayvan'a yardım ulaştırma çabalarıyla ilişkilendirildi. Tasarı, ByteDance'in onaylanmış bir alıcıya satış yapmasını gerektirirken, satış için son tarihi daha önce belirtilen 6 aydan uzatıyor. Biden yönetimi, yasayı destekliyor.
Şirkete göre Biden yönetimi geçen yıldan bu yana TikTok'un Çinli sahibinden uygulamayı satmasını istiyordu. TikTok, ByteDance'in Çin hükümeti ile ilişkisi ve kullanıcı verilerinin kullanımı hakkında hükümetin sorularını ele almak için yönetimin inceleme paneli olan Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Yabancı Yatırım Komitesi ile yıllardır gizli görüşmeler yürütüyor. TikTok, 2022 yılında ulusal güvenlik kaygılarını ele alırken ABD'de nasıl faaliyet göstermeyi planladığını detaylandıran 90 sayfalık bir teklif sunduğunu söyledi.
Konuya aşina üç kişiye göre Adalet Bakanlığı da TikTok'un Amerikalı gazetecileri gözetlemesini soruşturuyor. ByteDance, Aralık 2022'de çalışanlarının, muhabir olan iki ABD'li TikTok kullanıcısının ve birkaç arkadaşının verilerini uygunsuz bir şekilde elde ettiğini belirtti.
Anayasa Birinci Değişikliği ile karşılaşabilir
Mevcut TikTok yasaklarının çoğu, bir uygulamayı sahip oldukları ve işlettikleri cihazlardan veya ağlardan uzak tutma gücüne sahip hükümetler ve üniversiteler tarafından yürürlüğe kondu. Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi'nden Caitlin Chin, Amerikalıların uygulamayı kullanmasını engelleyen daha geniş kapsamlı, hükümet tarafından uygulanan bir yasağın, Birinci Değişiklik gerekçesiyle yasal zorluklarla karşılaşabileceğini söyledi. Sonuçta, seçilmiş yetkililer ve The New York Times ve The Washington Post gibi büyük haber kuruluşları da dahil olmak üzere çok sayıda Amerikalı artık TikTok'ta video üretiyor. TikTok, kullanıcıların kürtaj hakları gibi siyasi konular hakkında sanat eserleri, bilgi ve görüşlerini paylaştıkları bir yer. Birinci Anayasa Değişikliği uzmanları, bir yasağı haklı göstermenin hükümet için aşılması gereken yüksek bir çıta olacağını söyledi.
TikTok'un tepkisi ne oldu?
TikTok yasakları siyasi tiyatro olarak nitelendirdi ve milletvekillerini Amerikalıları sansürlemeye çalışmakla eleştirdi. Mart ayında, bir mesajla kullanıcıları TikTok yasağına karşı çıkmaları için milletvekillerini aramaya çağırdı. Bunun üzerine bazı Capitol Hill ofisleri telefon yağmuruna tutulduklarını açıkladı. Şirket ayrıca ulusal güvenlik endişelerini gidermek için hükümete sunduğu plan için lobi faaliyeti yürüttü.
©️ 2024 The New York Times Company
