Elon Musk geçen yıl Twitter'ı satın aldığından bu yana, sosyal medya uygulamasını yasaların izin verdiği ölçüde ifade özgürlüğünü koruyan bir platform haline getirmek için mücadele ettiğini söyledi. Hatta o kadar ileri gitti ki 6 Ocak saldırısına yol açan olaylarla ilgili soruşturmada eski başkan Donald Trump'ın Twitter verilerini teslim etmeyi geciktirdiği için şirketin 350 bin dolar para cezası almasına neden oldu.
Geçen hafta savcıların Trump'ın Twitter hesabından 32 mesaja eriştiğini gösteren bir başka mahkeme dosyası daha ortaya çıktı. Ancak ifade özgürlüğü ve yasalara uyma arasındaki denge, konuşmanın daha kısıtlayıcı yasalarla sınırlandırılabildiği dünyanın geri kalanında çok daha karmaşık bir hal alıyor. Şu anda X olarak bilinen Twitter genel olarak yasalara uymakla birlikte, geçmişte hükümetin aşırı taleplerine karşı mücadele etme konusundaki tutumuyla biliniyordu.
Almanya'ya birçok veriyi teslim etti
Şimdi de Almanya'da Musk'ın sahibi olduğu X, çevrimiçi nefret suçu soruşturmalarında savcılara kullanıcıları hakkında daha fazla bilgi verme taleplerine uyuyor. Washington Post'a konuşan üç savcılığa göre ülkede siyasetçilere hakareti ve beyazların üstünlüğünü teşvik etmeyi yasaklayan katı nefret söylemi yasaları var ve Musk'ın yönetimindeki şirket, yasaları ihlal edenlerin belirlenmesine yardımcı olmak için kullanıcı verilerini savcılara teslim etti. Bunun sonucunda yüzlerce yeni davanın takip edildiğini söylediler.
"Ayda 100 olaya ilişkin veri paylaşıyor"
Yakın tarihli bir vakada, Almanya'nın Bavyera eyaletindeki savcılar, muhafazakâr CSU partisinin lideri Markus Söder'le, soyadı ve Adolf Hitler'in ilk adını birleştirerek Södolf olarak alay eden bir şüpheliyi tespit etmek için X tarafından sağlanan verileri kullandılar. Münih savcılığının nefret söylemi soruşturmalarını yürüten sözcüsü Sebastian Murer, X'in ayda 50 ila 100 vakaya ilişkin verileri Bavyera makamlarıyla paylaştığını ve bu sayının satın alma öncesine kıyasla önemli ölçüde arttığını söyledi. Musk daha önce kural ihlali nedeniyle yasaklanan binlerce kullanıcıyı geri getirdi. Şimdi de Alman savcılar aynı tür hesapların peşine düşüyor.
"Eskiden talepleri geri çevirirdi"
Şirketin güven ve güvenlik ekibinin eski başkanı Yoel Roth bir röportajında, "Elon Musk'tan önce Twitter, muhaliflere ya da ifade özgürlüğüne yönelik bir tehdit oluşturmaları halinde hükümet taleplerini düzenli olarak değerlendirir ve nihayetinde geri çevirirdi" dedi. X yorum taleplerine yanıt vermedi. Musk daha önce, platformun Çin ve İran gibi ülkelerdeki vatandaşları desteklemek için neler yapabileceğine ilişkin bir soruya yanıt olarak, insanların yasaların sınırları içinde özgürce konuşabilmeleri gerektiğini söylemişti.
Ancak insan hakları savunucuları, yabancı hükümetlerle işbirliği söz konusu olduğunda Musk'ın sahipliğinde endişe verici bir eğilime işaret ediyor. Uluslararası haber sitesi Rest of World'ün Harvard Üniversitesi'nin Lumen veri tabanından aldığı verileri analiz ettiği bir rapora göre sosyal medya şirketinin Kasım ayından Nisan ayına kadar hükümetlerin sansür ve gözetim taleplerine genel olarak uyumunda bir artış görüldü. Vakaların çoğu Türkiye, Almanya ve Hindistan'daydı. Ağustos ayında Avustralya, çevrimiçi nefret söylemindeki artış nedeniyle X'i para cezasına çarptırmakla tehdit etti. Almanya ise Nisan ayında sitedeki yasadışı içeriği kaldırmadığı için şirketi para cezasına çarptırmakla tehdit etti.
X'in Musk'ın satın almasından kısa bir süre önce yayınladığı hükümet taleplerine ilişkin son kamuya açık şeffaflık raporu, şirketin 2021'in ikinci yarısında 285 vakada kullanıcı verilerini Alman makamlarıyla paylaştığını gösterdi. Bu, terörizm veya çocukların cinsel istismarı soruşturmaları için olanlar da dahil olmak üzere nefret söylemi kullanıcı veri taleplerinin ötesine geçti. Şirket taleplerin yarısından fazlasını geri çevirdi. Köln savcısı Christoph Hebbecker, X'in uyumluluğundaki artışın özellikle yıllardır çalıştığı bir alan olan nefret söylemi konusunda kayda değer olduğunu söyledi. The Post'a konuşan Hebbecker, "Musk'tan önce dijital nefret suçu vakaları için neredeyse hiç veri alamıyorduk. Satın almadan sonra ise neredeyse her zaman aldık" dedi.
Nefret söylemleri arttı
Musk yönetimindeki X, sitedeki konuşmaları düzenleyen kuralları gevşetti ve araştırmacılar yeni sahiplik altında sitede yanlış bilgi ve nefret söyleminin arttığını söyledi. The Post, sitenin "Sizin için" sayfasının nefret söylemini güçlendirdiğini tespit etti ve kısa süre önce Avrupa Komisyonu tarafından yapılan bir araştırma, ağın yeni politikalarının Rus propagandası ve nefret söyleminin yayılmasına yol açtığını gösterdi. Musk, araştırmayla ilgili bir gönderiye "Tüm bu Rusya yanlısı propaganda nerede? Biz görmüyoruz" diyerek yanıt verdi.
