Eski adı Twitter olan sosyal medya platformu X'in sahibi Elon Musk'ın öfkesini çeken şirketleri hedef almak için yeni bir değişiklik yapıldı. ABD'nin en köklü gazetelerinden Washington Post'un yaptığı testlere göre kullanıcılar platformda paylaşılan bazı sitelerin bağlantılarına tıkladığında sayfa açılmadan önce beş saniye kadar bekliyor. Testte daha önce Musk'ın eleştirdiği New York Times, Facebook gibi bazı haber kuruluşlarının bağlantılarına erişim hızının yavaşlatıldığı fark edildi.
Ertelenen web siteleri arasında X'in rakipleri Instagram, Bluesky ve Substack'in yanı sıra Reuters gibi siteler de vardı. Bu sitelerin hepsiyle Musk daha önce alay etti ya da eleştirdi. Dün Washington Post bu haberi yayınladıktan sonra X bazı sitelerdeki yavaşlatmayı durdurdu. Ancak henüz erişimi yavaşlatılan tüm web sitelerinin normale dönüp dönmedikleri bilinmiyor.
Gecikme, X'in web sitesine gönderilen her bağlantıyı işlemek için kullandığı bir bağlantı kısaltma hizmeti olan t.co alan adını etkiledi. Trafik bu alan adı üzerinden yönlendirilerek X'in hedef web sitesine yönelik aktiviteyi izlemesine ve bu durumda bir kısıtlama yapmasına olanak tanıyor ve Musk'ın kişisel olarak hoşlanmadığı işletmelerin trafiğini ve reklam gelirlerini potansiyel olarak ortadan kaldırıyor.
The Post'un analizi, Washington Post, Fox News ve Mastodon ve YouTube gibi sosyal medya hizmetleri de dahil olmak üzere diğer sitelerin çoğuna verilen bağlantıların etkilenmediğini ve kısaltılmış bağlantıların bir saniye veya daha kısa sürede yönlendirildiğini ortaya koydu. Gecikmeler ilk olarak Salı günü erken saatlerde bir kullanıcı tarafından teknoloji tartışma forumu Hacker News'de dile getirildi.
"Biz de benzer gözlemler yaptık"
Kendisini ifade özgürlüğü savaşçısı olarak tanımlayan Musk, konuyla ilgili The Post'un yorum talebine yanıt vermedi. Hedef alınan işletmelerden bazıları konuyu incelediklerini söylediler. Times'ın sözcüsü Charlie Stadtlander yaptığı açıklamada, haber kuruluşunun sistemik gecikmeler hakkında benzer gözlemler yaptıklarını ve platformdan bununla ilgili bir açıklama alamadıklarını aktardı. Stadtlander, "Bu gecikme uygulamasının arkasındaki mantığı bilmemekle birlikte, herhangi bir haber kuruluşuna belirsiz nedenlerle uygulanan baskıdan endişe duyarız" dedi.
Substack'in kurucu ortakları Chris Best, Hamish McKenzie ve Jairaj Sethi The Post'a yaptıkları açıklamada, X'i Substack bağlantılarına gecikme getiren kararı düzeltmeye çağırdıklarını söyledi. Kurucular, "Substack, sosyal medya şirketlerinin bu tür davranışlarına doğrudan bir yanıt olarak oluşturuldu. Yazarlar takipçileriyle olan bağlantıları, onları kullanan insanlara düşmanca değişiklikler yapmaya istekli olduklarını kanıtlamış olan güvenilmez platformlara bağlıysa sürdürülebilir işler kuramazlar" ifadelerini kullandı.
Kullanıcıların yüzde 53'ü beklemiyor
Online şirketler, web sitelerinin mümkün olduğunca çabuk açılmasını sağlamak için milyonlarca dolar harcıyor ve küçük gecikmelerin bile, kullanıcıların gecikme karşısında sabırsızlanıp başka yerlere gitmesiyle trafiklerinin düşmesine neden olabileceğini biliyor. Google'ın 2016 yılında mobil trafik üzerine yaptığı bir araştırma, kullanıcıların yüzde 53'ünün yüklenmesi üç saniyeden uzun süren bir web sitesini terk ettiğini ortaya koydu. Times'ın operasyonları hakkında bilgi sahibi olan bir kişi, gecikmelerin başlamasından bu yana haber kuruluşunun X'ten gelen trafikte bir düşüş gördüğünü söyledi.
Eleştirisinin ardından fark edildi
The Post'un testleri gecikmelerin ne zaman başladığını ortaya koymuyor ancak kamuya açık konuşma yetkisi olmadığı için isminin açıklanmaması koşuluyla gazeteye konuşan Hacker News kullanıcısı, Times haberlerine bağlantıların ilk kez 4 Ağustos'ta geciktiğini gördüğünü söyledi. O gün Musk, Times'ın Musk'ın doğduğu Güney Afrika'daki siyasi bir tartışmayı haberleştirmesinin ardından haber kuruluşuna karşı yaptığı paylaşımda onu ırkçı soykırım savunucusu olarak nitelendirmiş ve insanlara aboneliklerini iptal etmelerini söylemişti.
Musk daha önce de Times'ı propaganda yapmakla suçlamıştı. Nisan ayında, haber kuruluşunun şu anda 55 milyon takipçisi olan hesabından mavi tiki kaldırarak takipçilerin gazeteyi sahte hesaplardan ayırt etmesini zorlaştırdı. Gecikmeler X'in sosyal medyadaki en büyük rakiplerini de etkiledi. Facebook, Instagram ve yeni mikroblog hizmeti Threads'e bağlantıların hepsi yavaşlatıldı. Her üçü de kurucusu Mark Zuckerberg'in kafes dövüşü için henüz var olmayan planları nedeniyle Musk ile devam eden çevrimiçi bir kavgaya kilitlendiği Meta'ya ait.
X ayrıca, Musk'ın liderliğini eleştirmek için kullanılan eski Twitter CEO'su Jack Dorsey'in yardımıyla kurulan Bluesky platformunun trafiğini de azalttı. Aynı kısıtlama, kendi mikro blog sitesi de olan Substack Notes'u işleten e-posta bülteni platformu Substack'e de uygulandı.
İlk keyfi davranışı değil
Musk, X'in teknik araçlarını kişisel işleri için daha önce de kullandı. Milyarder geçen yıl Twitter'ı devralmasının ardından özel jetinin uçuşlarını takip eden ElonJet adlı bir hesabı askıya aldı. Ayrıca olayla ilgili haber yapan gazetecileri de engelledi. ElonJet artık Threads, Mastodon ve Bluesky'de paylaşım yapıyor.
