ABD ordusu tarafından kullanılan yapay zeka, şimdiye kadar özel harekat kuvvetlerinin küçük gözetleme dronlarına pilotluk yaptı, Ukrayna’ya Rusya'ya karşı savaşında yardımcı oldu. Yapay zeka aynı zamanda askerlerin kondisyonunu takip ediyor, Hava Kuvvetleri uçaklarının ne zaman bakıma ihtiyacı olduğunu tahmin ediyor ve uzayı gözetliyor.
Pentagon'un yeni planı
Pentagon şimdi de Çin'e karşı 2026’ya kadar binlerce nispeten ucuz, harcanabilir yapay zeka destekli küçük otonom aracı sahaya sürmeyi amaçlıyor. SecurityWeek haber sitesi, ’Replicator-Çoğaltıcı’’ olarak adlandırılan proje ile ‘ölümcül otonom silahlarda tetiği kimin çekeceğine dair’ tartışmayı yeniden gündeme getirdi.
ABD birkaç yıl içinde tamamen otonom ölümcül silahlara sahip olacak. Yetkililer ‘tetiği çekenin’ her zaman insan olacağında ısrar etse de uzmanlar veri işleme hızındaki ve makineler arası iletişimdeki ilerlemelerin insanları kaçınılmaz olarak sadece denetleyici rollere indirgeyeceğini söylüyor. ABD’den Çin’e, İran’dan Hindistan’a hatta Türkiye’ye kadar pek çok ülke bu silahlar üzerinde çalışıyor. Ancak henüz hiçbir ülke askeri yapay zekayı sorumlu bir şekilde kullanacaklarına dair bir taahhüdü imzalamış değil.
Paradigma değişiyor
Pentagon'un portföyünde, çoğu hala test aşamasında olan 800'den fazla yapay zeka ile ilgili proje var. Şimdilik çoğu insanlara yardımcı oluyor. George Mason Üniversitesi robotik merkezi direktörü ve eski bir donanma savaş pilotu olan Missy Cummings, “Şu anda yapay zekayı yoğun şekilde kullanılıyoruz. Elbette etrafta kendi başına dolaşan bir yapay zeka yok. Savaşın sisini dağıtmakta bize yardımcı oluyorlar” diyor.
Uzay, savaşın yeni sınırı
Yapay zeka destekli araçların potansiyel tehditleri takip ettiği alanlardan biri de askeri rekabetin en son sınırı olan uzay. ABD Uzay Kuvvetleri teknoloji ve inovasyon şefi Lisa Costa, bu ay çevrimiçi bir konferansta yaptığı açıklamada, Çin'in uydular da dahil olmak üzere yapay zekayı "kimin düşman olup olmadığına karar vermek" için kullanmayı öngördüğünü söyledi.
ABD buna ayak uydurmayı hedefliyor
Uzay Kuvvetleri tarafından kullanılan Machina adlı operasyonel bir prototip, küresel bir teleskop ağıyla her gece uzaydaki 40 binden fazla nesneyi otonom olarak izliyor. Uzay Kuvvetleri'ndeki bir başka yapay zeka projesi ise radar verilerini analiz ederek düşman füze fırlatmalarını tespit etmeye çalışıyor.
Uçakların ve askerlerin bakımı
Başka bir yerde, yapay zeka B-1 bombardıman uçakları ve Blackhawk helikopterleri de dahil olmak üzere 2 bin 600'den fazla uçağın bakım ihtiyaçlarını tahmin ederek Hava Kuvvetleri'nin filosunu havada tutmasına yardımcı oluyor. Sözleşmeyi alan Silikon Vadisi merkezli C3 AI'nin CEO'su Tom Siebel, makine öğrenimi modellerinin olası arızaları gerçekleşmeden onlarca saat önce tespit ettiğini söylüyor. C3'ün teknolojisi ayrıca ABD Füze Savunma Ajansı için füzelerin yörüngelerini modelliyor. Sağlıkla ilgili çalışmalar arasında, ordunun Üçüncü Piyade Tümeni'nin tamamının (13 binden fazla asker) kondisyonunu takip eden bir pilot proje de yer alıyor.
Ukrayna'ya yardım
Ukrayna'da Pentagon ve NATO müttefikleri tarafından sağlanan yapay zeka destekli istihbarat Rus saldırganlığına karşı koymaya çalışıyor. NATO müttefikleri uydular, insansız hava araçları ve insanlar tarafından toplanan ve bazıları ABD'li yüklenici Palantir'in yazılımıyla bir araya getirilen verilerden elde edilen istihbaratı Ukrayna ile paylaşıyor. Aralarında Pentagon'un ilk yapay zeka direktörü emekli Hava Kuvvetleri Generali Jack Shanahan'ın da bulunduğu yetkililer, bazı verilerin Pentagon'un şu anda çoğunlukla Ulusal Jeo-uzamsal-İstihbarat Ajansı tarafından yönetilen yol bulma yapay zeka projesi Maven'den geldiğini söylüyor.
Maven, 2017’de IŞİD ve El Kaide ile savaşan ABD Özel Harekat güçlerinin teşvikiyle Orta Doğu'daki insansız hava araçlarından gelen videoları işleme çabası olarak başladı ve şu anda çok çeşitli sensör ve insan kaynaklı verileri bir araya getirip analiz ediyor. Pentagon, yapay zekanın ayrıca ABD tarafından oluşturulan Güvenlik Yardım Grubu-Ukrayna'nın 40 ülkeden oluşan bir koalisyondan gelen askeri yardım için lojistiği organize ettiğini belirtiyor.
Tüm Alan Komuta ve Kontrolü
ABD’nin eski Genelkurmay Başkanı Orgeneral Mark Milley Haziran ayında yaptığı bir konuşmada, günümüzde savaş alanında hayatta kalabilmek için askeri birliklerin küçük, çoğunlukla görünmez olması ve hızlı hareket etmesi gerektiğini, çünkü katlanarak büyüyen izleme ağlarının herkesin "her an dünyanın herhangi bir yerini görmesine" olanak sağladığını anlatmıştı.
Pentagon, savaşçıları daha hızlı bir şekilde birbirine bağlamak için, silahlı kuvvetler genelinde optik, kızılötesi, radar ve diğer verilerin işlenmesini otomatikleştirmek üzere, Müşterek Tüm Alan Komuta ve Kontrol adı verilen iç içe geçmiş savaş ağlarının geliştirilmesine öncelik veriyor.
Eski bir Senato Silahlı Hizmetler Komitesi çalışanı olan ve şu anda savunma teknolojisi firması Anduril'de çalışan Christian Brose, 2020 tarihli kitabı The Kill Chain'de, daha akıllı ve daha ucuz ağa bağlı silah sistemleri geliştirme yarışında Çin'le baş etmek için acilen yeniden düzenleme yapılmasını savunuyor. Bu amaçla ABD ordusu "insan-makine ekibi" üzerinde sıkı bir çalışma yürütüyor. Şu anda düzinelerce mürettebatsız hava ve deniz aracı İran'ın faaliyetlerini izliyor. ABD Deniz Piyadeleri ve Özel Kuvvetler de Amerikan kuvvetlerini korumak için Anduril'in otonom Hayalet mini helikopterini, sensör kulelerini ve karşı drone teknolojisini kullanıyor.
Bilgisayarla görme alanındaki sektörel gelişmeler de çok önemli. Shield AI, insansız hava araçlarının GPS, iletişim ve hatta uzaktan pilotlar olmadan çalışmasını sağlıyor. ABD özel harekat birimlerinin çatışma bölgelerinde binaları gözetlemek için kullandığı bir quadcopter olan Nova'nın anahtarı da bu. Ufukta Hava Kuvvetleri'nin "sadık kanat adamı" programı var; pilotlu uçakları otonom olanlarla eşleştirmeyi amaçlıyor. Örneğin bir F-35 pilotu keşif yapması, düşman ateşini üzerine çekmesi ya da hedeflere saldırması için en geç 2030’un sonuna kadar birlikte uçtuğu insansız hava araçlarını kullanabilecek.
Tam özerkliğe doğru yarış
Askeri yapay zeka uzmanı ve Four Battlegrounds kitabının yazarı Paul Scharre’e göre, Replicator projesinin özellik ve görev hedefleri konusunda Pentagon’da hala kafa karışıklığı var. Anduril ve Shield AI, Replicator projesi için yarışan şirketler arasında. Shield AI'nin baş teknoloji sorumlusu Nathan Michael, V-BAT hava drone'unu kullanarak bir yıl içinde en az üç mürettebatsız uçaktan oluşan otonom bir sürüye sahip olacaklarını söylüyor. Şirkete göre ABD ordusu şu anda V-BAT'ı -YZ aklı olmadan- Donanma gemilerinde, uyuşturucuyla mücadele görevlerinde ve Deniz Piyadeleri’ni desteklemek için kullanıyor.
Michael, daha büyük sürülerin güvenilir bir şekilde sahaya sürülmesinin ise biraz zaman alacağını belirtiyor. Pentagon'un ilk yapay zeka şefi olan Shanahan'ın şu anda otonom olarak çalışmasına güvendiği tek silah sistemi, gemilerdeki Phalanx füzesavar sistemleri gibi tamamen savunmaya yönelik olanlar. Shanahan, otonom silahların kendi başlarına karar vermelerinden çok, sistemlerin söylendiği gibi çalışmamasından ya da sivilleri veya dost kuvvetleri öldürmesinden endişe ediyor.
"Her zaman sorumluluğu üstlenecek bir insan olacak"
Departmanın şu anki dijital ve yapay zeka şefi Craig Martell ‘Bunun olmasına izin vermeyeceğiz’ diyor. Daha önce LinkedIn ve Lyft'te makine öğrenimini yöneten Martell, "Sistemin özerkliği ne olursa olsun, her zaman sistemin sınırlarını anlayan, iyi eğitim almış, ne zaman ve nerede konuşlandırılabileceği konusunda haklı bir güvene sahip ve her zaman sorumluluğu üstlenecek bir insan olacak" diye anlatıyor.
Yapay zeka ne zaman ölümcül otonomi için yeterince güvenilir olacak? Martell, “Söylemek zor. Örneğin otomobilimin adaptif hız sabitleyicisine güveniyorum ama şerit değiştirmemi engellemesine güvenmiyorum. Şimdi bunu orduya uyarlıyoruz” diye anlatıyor. Martell'in ofisi potansiyel üretken yapay zeka kullanım durumlarını değerlendiriyor ancak daha çok geliştirme aşamasındaki yapay zekayı test etmeye ve değerlendirmeye odaklanıyor.
Johns Hopkins Üniversitesi Uygulamalı Fizik Laboratuvarı'nda baş yapay zeka mühendisi ve Martell'in ofisinde yapay zeka güvencesinin eski şefi olan Jane Pinelis, bir zorluğun da yapay zeka teknolojisini test etmek için gereken yetenekleri işe almak ve elde tutmak olduğunu söylüyor. Çünkü YZ ile ilgili becerilere sahip bilgisayar bilimleri doktoraları, ordunun en üst rütbeli general ve amirallerinden daha fazla kazanabiliyor.
Ulusal Bilimler Akademisi'nin Hava Kuvvetleri Yapay Zekası ile ilgili yakın tarihli bir raporunda vurgulandığı üzere, test ve değerlendirme standartları da olgunlaşmış değil. Bu, ABD'nin bir gün baskı altında tam olarak onaylanmamış otonom silahlar kullanması anlamına gelebilir mi? Pinelis, "Hala zamanımız olduğu varsayımıyla hareket ediyoruz. Ama hazır olmadan harekete geçmemiz gerekirse, birileri karar vermek zorunda kalacak” diyor.
