Türkiye'de Covid-19 salgınına karşı yürütülen aşılama çalışmaları kapsamında, dün itibariyle Sağlık Bakanlığı, son yaptırdığı aşının üzerinden 6 ay geçenler için yeni hatırlatma dozu randevularını e-Nabız sistemine tanımladı. Ancak salgının ilk sürecinde geliştirilen corona virüs aşılarının, şu anda vakaların neredeyse tamamını oluşturan Omicron ve alt varyantlara karşı etkili olup olmadığı tartışılıyor.
Virüse karşı en etkili aşılardan birini üretmesiyle tanınan Pfizer-BioNTech, Omicron varyantına karşı etkili yeni bir aşı üzerinde çalışıyor. Haziran ayında bu yeni aşıya dair açıklamalarda bulunan BioNTech'in CEO'su Uğur Şahin, yeni aşının sonbaharda onaylanabileceğini söyledi. Peki, yeni varyantlara karşı yeni aşı gerekiyorsa mevcut aşıları tekrar yaptırmak gerçekten gerekli mi?
Pfizer-BioNTech, yeni geliştirdiği aşıyı 56 yaş ve üstü bin 200'den fazla yetişkinde 30 ve 60 mikrogram olmak üzere iki farklı doz seviyesinde test etti. Her iki aşının da Omicron varyantına karşı orijinal aşıdan daha yüksek bağışıklık tepkisi gösterdiği gözlendi.
Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi ve Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Tevfik Özlü, dünyada giderek yayılmakta olan Omicron'un alt varyantları B.A.4, B.A.5’in mevcut aşılardan sağlanan antikor cevabından kısmen kurtulabildiğine dair veriler olduğunu söyledi.
"Tamamen etkisiz demek yanlış olur"
Özlü, "Ancak aşıların etkinliği yalnızca antikor üzerinden değil T-hücreleri üzerinden de etkili olduklarını biliyoruz. O yüzden bu antikor cevabına bakarak mevcut aşıların bu varyantlara karşı tümüyle etkisiz olduğunu söyleyemeyiz. Zaten antikor cevabına bakıldığında kısmen de olsa etkili olduğu görünüyor" diye konuştu.
Varyantların sonuç olarak Covid-19'a neden olan Sars-Cov-2’nin türlü olduğunu vurgulayan Özlü, "Dolayısıyla antijenik yapıda oldukça benzer noktalar da var, ayrıştıkları taraflar da var. Bu yüzden mevcut aşılar tamamen etkisiz demek çok yanlış olur" dedi.
"Bağışıklığı güçlü olanlar yeni aşıları bekleyebilir"
Özlü, bu nedenle hatırlatma dozu yaptırmanın bağışıklık sistemi güçlü olanlar için bir tercih olabileceğini aktardı. Özlü, "Eğer gençseniz, kronik hastalığınız yoksa bağışık sisteminiz sağlamsa ve bazal aşınızı tam doz olmuşsanız (BioNtech için en az iki doz ve rapel doz, CoronoVac için üç doz ve rapel doz) o zaman bu "Yeni alt varyantlara karşı üretilecek olan aşıları bekleyeyim, bu arada Covid olsam da bu beni çok etkilemez, ağır seyretmeyecektir" diyebilirsiniz" ifadelerini kullandı.
"Yazın risk faktörleri daha düşük"
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tuğrul Erbaydar da özel bir risk durumu olmayanların yeni aşıları beklemeyi tercih edebileceğini söyledi. Erbaydar, "Tabii ki otuz yaş altına da tamamen aşı yaptırmayın dememiz doğru değil. Ancak özel bir risk durumu olmayanlar sonbaharı bekleyerek, o dönem çıkacağı tahmin edilen aşıları bekleyebilir. Yaz döneminde hem daha az çalışıldığı hem de daha az kapalı ortama girildiği için risk faktörleri düşük. Bu nedenle sonbahar-kış aylarında risk daha fazla olacaktır. Genç ya da bağışıklığı sağlam olanlar kendi çalışma ortamlarına, kendi hayatlarındaki faktörlere göre buna karar verebilirler. Bu yüzden beklemede kalmak da bir seçenek" diye konuştu.
Aşı riskli gruplar için hala önemli
Erbaydar, risk grupları için ise "70 yaşındaki birinin 3 dozuyla, 35 yaşındaki birinin 3 dozu aynı değil" diyerek aşının 60 yaş üzeri için hala çok önemli bir koruyucu olduğunu vurguladı. Erbaydar, "Bu konuda hem Sağlık Bakanlığı’nın hem enfeksiyon hastalıkları uzmanlarının verdiği farklı bilgileri değerlendirmek gerek. Ancak bu aşıların faydası az bile olsa 50-60 üzeri için çok önemli olduğunu düşünüyorum. Çünkü yeni varyantlardan da en ağır şekilde etkilenenler onlar" ifadelerini kullandı.
Yaşlı ve kronik hastalığı olan ya da bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler için Omicron'un ağır seyrettiğini ve ölümcül olabildiğinin altını çizen Özlü de risk grubundakilerin hatırlatma dozu yaptırmamasının çok riskli olacağını aktardı. Özlü, "O yüzden riskli grupların hatırlatma dozlarını yaptırmalarında fayda var" dedi.
