24 Kasım 2024, Pazar Gazete Oksijen
Haber Giriş: 13.08.2021 04:30 | Son Güncelleme: 16.02.2022 15:16

Dünya pandemiye karşı savaşı neden hâlâ kazanamadı?

Delta varyantıyla koronavirüsün tüm dünyada yeniden yükselişe geçmesi, aşılamanın hiçbir ülkede istenen düzeylere ulaşamaması, maskelerin hayatımızdan çıkamaması, kısıtlamaların geri dönmeye başlaması, ofise dönüş planlarının ertelenmesi yeniden bu sorunun sorulmaya başlamasına sebep oldu
Dünya pandemiye karşı savaşı neden hâlâ kazanamadı?

Hindistan’da ortaya çıkan Delta varyantından önce tüm dünya artık Covid’e karşı zaferin yakın olduğunu düşünüyordu. Ancak Delta hesapları alt üst etti.  The Atlantic dergisi son sayısında, “Evet pandemide durum yine kötüye döndü” başlığını atarak bu durumu değerlendirdi. Center for Global Development düşünce kuruluşu ise “Küresel Covid-19 savaşı kaybediliyor mu?” diye sordu. Peki durum ne kadar kötü?

İki  senaryo var

The Atlantic dergisine göre pandemi geçen yılın kış aylarındaki kadar güçlü değil: “Bunun en büyük sebebi aşılar. Aşı olanlar, olmayı reddedenlere göre çok daha güvende. Ancak geleceği görememek insanların hem psikolojisini bozuyor hem de umutsuzluğa sevk ediyor. Daha 1 ay önce, korona sonrası hayatın planlarını yapıyorduk. Ama şimdi geleceğin üzerine yeniden bir sis perdesi indi. Şimdi halk sağlığı uzmanı Prof. Andrew Noymer’a göre önümüzde iki senaryo var.  Birinci senaryo: Geçen yılki gibi gün geçtikçe azalan bir yaz trendi ve ardından gelen büyük bir kış salgın dönemi yaşayacağız. Ama aşılar sayesinde kış en azından 2020 kışı kadar korkunç olmayacak. İkinci senaryo: Şu an yaşadığımız yükseliş trendi aslında kış için beklenen vaka artışının erken geldiği anlamına geliyor. Yeni bir varyant tehdidi ile karşı karşıya kalmazsak 2022 yazı tam da hayalini kurduğumuz yaz olacak. Bu senaryonun gerçek olması için aşılamanın dünya genelinde hız kazanması şart. 

Küresel bir savaş

Düşünce kuruluşu Center for Global Development, yayınladığı son raporda, pandemiyi küresel bir savaş olduğunu, kazanılan küçük zaferlere rağmen savaşın kaybedilmekte olduğunu ileri sürdü: “Bir terör saldırısı sonucu dünyada 4 milyon kişinin öldüğünü, her hafta 50 bin kişinin can vermeye devam ettiğini düşünün. Buna vereceğimiz karşılık kuşkusuz Covid-19 karşısında gösterdiğimiz çabadan daha güçlü olurdu. Pandemi küresel bir savaş ancak dünya liderleri halen bu duruma uygun hareket etmiyor. Sonuç olarak kazandığımız küçük savaşlardan daha fazlasını kaybediyoruz. Ve aldığımız yaralar uzun yıllar kalıcı olacak.
ABD’de 12 yaş altına aşı henüz klinik testler tamamlanmadığı için uygulanmıyor. New York Times 12 yaş altındaki öğrencilerin okula maskeli devam etmesi çağrısı yaptı.
Haritada hangi noktaya parmağınızı koyarsanız virüsün yeniden üstünlüğü ele geçirdiğini görüyorsunuz. Avustralya, Endonezya, Latin Amerika, İngiltere... Özellikle aşılamanın çok düşük kaldığı gelişmekte olan ülkelerde çok sert geçmesi beklenen bir dördüncü dalganın başlangıcından bahsediliyor. Eğer pandemiyi gerçekten yenmek istiyorsak virüsle her yerde aynı etkinlikte savaşmamız gerekiyor. Afrika’da yaşayan 1.4 milyar kişinin sadece yüzde 2’si bile aşılanmamışken ve iyimser tahminler bu oranın yıl sonu sadece yüzde 10’a çıkabileceğini gösterirken bu savaşı kazanmak mümkün değil.

16.7 milyar dolar bulamıyorlar

Bunun için başta ABD, G7 ve G20 olmak üzere dünyanın etkin ülkelerinin harekete geçmesi şart. Dünya Sağlık Örgütü, UNICEF, GAVI, CPVAX, IMF, Dünya Bankası gibi kurumlar salgınla ne kadar mücadele etmeye çalışsa da etkin siyasiler kadar güçleri yok. Dünyada salgınla mücadele edecek ve gerçek anlamda gücü olan bir kurum 1 Eylül itibarıyla hayata geçirilmeli ve başına da önemli yetkileri olan bir isim gelmeli. Bu isim geniş yetkilerle donatılmalı. Buna hangi ülkeye ne kadar aşı gideceğine karar vermek de dahil. Şu anda gelişmekte olan ülkelere aşı göndermek için 16.7 milyar dolarlık bir finansman eksikliği var, bu rakam dünyada yılda estetik ameliyatlara harcanan paranın 3’te biri. Unutmayalım hepimiz güvende değilsek hiçbirimiz güvende değiliz.

‘Uzun Covid’ çocukları da etkiliyor

Covid-19 hastalarının yüzde 10 ile yüzde 30 arasındaki bir kısmı, hastalığı aylar önce atlatmış olsa da yorgunluk, unutkanlık, uyku problemleri, baş ağrısı gibi belirtiler yaşamaya devam ediyor. Buna Long Covid (Uzun Covid) adı veriliyor. Çocukların ise hastalığı yetişkinlere göre daha kolay ve belirtisiz atlattığı tüm dünyada görülen bir gerçek. Buna rağmen ABD’de yapılan son araştırmalar Covid pozitif çıkan çocukların yüzde 11-15’inin okul başarılarını ve uyku düzenlerini bozacak düzeyde Uzun Covid belirtileri gösterdiğini ortaya koydu.