Suyun öte yanından geleli 100 yıl oldu

Cumhuriyet tarihimizin belki de en zorlu süreçlerinden biriydi nüfus mübadelesi. 30 Ocak 1923 tarihinde Lozan’da öncelikli olarak imzalanan “Türk ve Rum Nüfus Mübadelesine İlişkin Sözleşme” mübadele kapsamına giren grupların tanımını yapıyor, göç sırasında ve sonrasında hangi uygulamalara bağlı olacaklarına ilişkin genel kurallar getiriyordu. Mübadele anlaşmasının ilk üç maddesi konuyu açık seçik ortaya koyuyordu:

1- Türk topraklarında yerleşmiş Rum Ortodoks dininden Türk uyruklarıyla, Yunan topraklarında yerleşmiş Müslüman dininden Yunan uyruklarının, 1 Mayıs 1923 tarihinden başlayarak, zorunlu mübadelesine (exchange obligatoire) girişilecektir. Bu kimselerden hiç biri, Türk Hükümetinin izni olmadıkça Türkiye’ye ya da Yunan Hükümetinin izni olmadıkça Yunanistan’a dönerek orada yerleşemeyecektir.

2- Birinci maddede öngörülen mübadele:
a) İstanbul’da oturan Rumları (İstanbul’un Rum ahalisini);
b) Batı Trakya’da oturan Müslümanları (Batı Trakya’nın Müslüman ahalisini) kapsamayacaktır.