2023 Forbes 400 ABD'nin En Zenginleri listesinin bir üyeleri için iyi bir yıl. Listede yer alan Amerika'nın en zengin insanları, toparlanan hisse senedi piyasaları ve yapay zeka odaklı teknoloji patlamasının yardımıyla bir yıl öncesine göre 500 milyar dolar daha zengin. Şu anda toplam 4,5 trilyon dolar servete sahipler ve 2021'de kırılan rekoru egale ettiler.
Listeye girebilmek için en az 2,9 milyar dolar servete sahip olmak gerekiyor. Forbes, 8 Eylül 2023'teki hisse senedi fiyatlarını kullanarak net servetleri hesapladı. Elon Musk, Twitter'ı değerinden çok daha fazlasına satın almak zorunda kaldığı, Tesla hisselerinin çöküşünü izlediği, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ve Tayvan Dışişleri Bakanı gibi isimlerle sosyal medyada tartışmalara girdiği, Mark Zuckerberg'i kafes dövüşüne davet ettiği ve ardından Tesla hisselerinin yeniden yükselmesiyle servetine on milyarlarca dolar eklediği çılgın bir 12 ay geçirmesine rağmen, geçen yılla aynı olan 251 milyar dolarlık servetiyle yine listenin başında yer alıyor.
Musk, 2. sıradaki Jeff Bezos'tan 90 milyar dolar daha zengin ve 3. sıradaki Larry Ellison'ın 93 milyar dolar önünde yer alıyor. Ellison, büyük ölçüde yazılım firması Oracle'ın hisselerinin yükselmesine yardımcı olan üretken yapay zeka çılgınlığı sayesinde geçtiğimiz yıl net servetine Amerika'daki herkesten daha fazla, yaklaşık 57 milyar dolar ekledi.
Yapay zeka artışı yaşayan tek kişi Ellison değildi. Bir grup olarak Forbes 400'deki teknoloji devleri 2022'ye göre yaklaşık 300 milyar dolar daha zengin ve bu da tüm listenin servet artışının yaklaşık yarısını oluşturuyor. Michael Dell'in Dell Technologies hisseleri, yapay zeka şirketlerinden gelen sunucu talebi nedeniyle yüzde 87 arttı.
Yapay zeka yarışının kazananları
Google'ın ana şirketi Alphabet'in Mayıs ayında bir yapay zeka araçları paketi duyurması ve kurucu ortakları Larry Page ve Sergey Brin'in servetlerini artırmaya yardımcı olmasından bu yana 2023'te yüzde 26 arttı. ChatGPT geliştiricisi OpenAI'de hisse sahibi olmak da dahil olmak üzere yapay zeka üzerine büyük bir bahis oynayan Microsoft da kurucu ortak Bill Gates ve eski CEO Steve Ballmer'a yardım ederek yükseldi. Ancak hiç kimse, yapay zeka sistemlerine güç sağlamak için kullanılan çiplerin herkesten daha fazlasını üreten Nvidia'nın kurucu ortağı Jensen Huang gibi bu yükselişi somut hale getiremez. Hisse senedi geçen yıldan bu yana yüzde 200'den fazla değer kazanarak piyasa değeri olarak 1 trilyon doları geçti ve Huang'ı (şirketin yaklaşık yüzde 3'üne sahip) listenin yüzde olarak en çok kazanan ismi yaptı. Huang 31 basamak yükselerek, 400 kişinin toplam servetinin yüzde 40'ından fazlasını oluşturan en zengin 20 Amerikalı arasına ilk kez girmiş oldu.
Listeye ilk defa girenler
Giriş engelinin yüksek olmasına rağmen, 18 yeni yüz bu yıl ilk kez Forbes 400'e katıldı. Michael Jordan, Nike'tan aldığı dokuz rakamlı yıllık telif çekleri ve Ağustos ayında Charlotte Hornets NBA takımının çoğunluk hissesini satmak üzere yaptığı anlaşma sayesinde aralarında en ünlüsü. Tahmini serveti 3 milyar dolar olan Jordan, 400'e giren ilk profesyonel sporcu.
Bir başka önemli yeni isim: Ivanka Trump'ın kayınbiraderi Josh Kushner, Instagram, Spotify ve Slack gibi girişimlerin ilk destekçilerinden olan girişim sermayesi şirketi Thrive Capital'in Ocak ayında 5,3 milyar dolar değerleme ile 175 milyon dolar toplamadı. Tahmini serveti 3,6 milyar dolar. Bu yılın en zengin yeni üyesi, tahmini 8,2 milyar dolarla Elisabeth DeLuca. Ağustos ayında, özel sermaye şirketi Roark Capital, kocası kurucu ortak Fred Deluca 2015 yılında öldüğünde yarısını devraldığı Subway'i 9 milyar dolardan fazla değerde olduğu bildirilen bir anlaşmayla satın almayı kabul etti. Aralarında WhatsApp'ın kurucu ortağı Brian Acton ve World Wrestling Entertainment'ın patronu Vince McMahon'un da bulunduğu on kişi ise bir süredir listeye girmedikten sonra yeniden listeye girdi.
2022'de listede yer alan ancak şu anda giremeyecek kadar fakir olan 24 kişi listeden çıkarıldı. Listeden düşenler arasında sosyal medya platformu ve ticari gayrimenkul varlıkları eriyen Donald Trump; Snap Inc. hisselerinin değerinin bir Snapchat mesajından daha hızlı kaybolmasını izleyen Evan Spiegel ve Bobby Murphy ve kripto imparatorlukları geçen sonbaharda duman olduktan sonra federal dolandırıcılık suçlamalarıyla yüzleşen Sam Bankman-Fried ve Gary Wang da var.
Murphy (35 yaşında), Spiegel (33), Bankman-Fried (31) ve Wang'ın (30) listeden çıkmasıyla 400'ün en genç üyesi Walmart'ın kurucularından Sam Walton'ın 37 yaşındaki torunu Lukas Walton oldu. Lukas Walton, 2023 sıralamasında yer alan ve 40 yaşın altında olan sadece dört kişiden biri. Liste yer alan en yaşlı kişi ise 100 yaşındaki Dole Gıda Ürünleri milyarderi David Murdock.
Sadece 60 kadın var
Forbes 400, 2023 listesinde yer alanların 279'unun ya da yüzde 70'inin servetlerini miras almak yerine yaratmış olmasıyla, kendi servetini elde eden multimilyarderlerin listesi olmaya devam ediyor. Ancak yine de çoğunlukla erkeklerden oluşan listede sadece 60 kadın yer alıyor ki bu da yüzde 15'lik bir orana tekabül ediyor. En zengin kadın: Walmart'ın varisi Alice Walton, 2015'ten 2022'ye kadar elinde tuttuğu unvanı, Amerika'nın en zengin ikinci kadını konumuna düşen Koch Industries'in varisi Julia Koch'tan geri aldı. Forbes 400'deki kadınlardan sadece 12'si kendi servetini elde etmiş olup, en zengini çatı kaplama malzemeleri şirketi ABC Supply'ın kurucu ortağı Diane Hendricks. Bu yıl listeye ilk kez kendi servetini kendi yapan bir kadın katıldı: Havacılık ve uzay milyarderi Amerikalı Türk Eren Özmen. Bir diğeri, Panda Express'in kurucu ortağı Peggy Cherng de listeye yeniden katıldı, kendisi en son 2017 yılında eşi Andrew Cherng ile birlikte listede yer almıştı.
Eren Özmen kimdir?
1958 yılında Türkiye'de dünyaya gelen Eren Özmen, 1980'lerin başında, yüksek öğrenim görmek için için ABD'ye gitti. Özmen, 1985 yılında Nevada, Reno Üniversitesi'nden (UNR) İşletme Yönetimi (MBA) yüksek lisans derecesini aldı ve kısa bir süre sonra, 1988 yılında Sierra Nevada Corporation'a katıldı.
Eren Özmen ve eşi Fatih Özmen 1994 yılında Sierra Nevada Corporation şirketini satın aldı. Eren Özmen ve Fatih Özmen Sierra Nevada Corporation'da işe başlamalarının ardından şirketin yönetiminde etkin olarak rol aldılar. Sierra Nevada Corporation zaman içinde 19 şirketi satın aldı. Ayrıca, Sierra Nevada Corporation 18 ABD eyaletinde ve İngiltere, Almanya ve Türkiye'de 33 tesiste 6 iş alanında genişledi.
Listede Eren Özmen'le birlikte yer alan bir diğer Türk isim ise eşi Fatih Özmen. Forbes'un hesaplamalarına göre Sierra Nevada Corporation'ın Başkanı olan Eren Özmen'in net serveti 3,4 milyar dolar. Şirketin CEO'su olarak görev yapan Fatih Özmen ise 3,3 milyar dolar servete sahip.
Fatih Özmen kimdir?
Türkiye'de doğan Fatih Özmen eski Türk Ulusal Bisiklet Şampiyonu. Nevada, Reno Üniversitesi (UNR) Elektrik Mühendisliği Lisans ve Yüksek Lisans derecesi var olan Özmen, navigasyon ve iniş sistemleri üzerinde yüksek lisans savı Sierra Nevada Corporation yıllarında çok sayıda sistem ve çok sayıda kilit programların yönetiminin gelişiminde rol almayı başardı.1994 yılında, eşi Eren Özmen şirketi satın aldı.
Listenin hayırserverleri
Forbes bir kez daha Forbes 400'ün her bir üyesinin yardım bağışlarını takip etti ve listedeki her bir kişiyi 1 (bugüne kadar servetinin yüzde 1'inden daha azını bağışlayanlar) ile 5 (en az yüzde 20'sini bağışlayanlar) arasında puanladı. Amerika'nın en zengin insanları şu ana kadar o kadar da cömert değiller. Bunların üçte ikisi bugüne kadar servetlerinin yüzde 5'inden daha azını bağışladı. Sadece 11'i yüzde 20 veya daha fazla bağışta bulundu.
