ABD, Washington merkezli bilimsel araştırma grubu Uluslararası Okyanus ve Atmosfer Birliği'nin (NOAA) hazırladığı rapor dünyadaki karbondioksit, methan ve nitro oksit gaz oranlarının atmosfere ve küresel ısınmaya olan sonuçlarını analiz etti. Rapor atmosferdeki karbondioksit oranının endüstriyel çağ ile beraber yüzde 50’nin üzerine çıktığını, bunun atmosfere zarar vererek küresel ısınmayı tetiklediğini belirtti. Buna göre raporda, dünyada yükselen küresel ısınmanın sellere, mevsim bozukluklarına, tehlikeli boyutta fırtınalar ve şimşeklere sebep olduğu, atmosferin dengelenmesi için sera gazı emisyonunun azalması gerektiği ifade edildi.
2022 yılındaki metan artışı, 2021 ve 2022 yıllarındaki rekor artışların ardından 1983'te kayıtların başlamasından bu yana kaydedilen dördüncü en büyük artış oldu ve şu anda ortalama milyarda 1.912 parçacık (ppb) seviyesinde bulunuyor. Metan, CO2'den daha az bulunan ancak Dünya atmosferini çok daha hızlı ısıtan güçlü bir sera gazı ve günümüzde tüm sera gazları tarafından tutulan ısının yaklaşık yüzde 25'inden sorumludur.
Gaz salımı yükselmeye devam ediyor
Karbondioksit seviyeleri art arda 11. yılda da milyonda iki parçadan (ppm) fazla arttı. Bu da 65 yıl önce bu seviyeler gözlemlenmeye başladığından bu yana en yüksek sürekli CO2 artış oranı. 2013 yılından önce bilim insanları üç yıl üst üste bu kadar yüksek CO2 artışı kaydetmemişti. NOAA yöneticisi Rick Spinrad, "NOAA bilim insanları tarafından 2022 yılında toplanan gözlemler, sera gazı emisyonlarının endişe verici bir hızla artmaya devam ettiğini ve binlerce yıl boyunca atmosferde kalacağını gösteriyor" dedi.
Karbondioksit değerlerinde yüzde 50 yükselme
Rapora göre şu anda karbondioksit emisyon oranının endüstri öncesi değerlere göre yüzde 50 fazla olduğu, 2022 de atmosferdeki metan seviyesinin 1983 yılından beri en yüksek seviyede olduğu, 2021 ve 2022 yıllarında metan oranın rekor seviyeye ulaştığı belirtildi.
Atmosferdeki metan yüksekliğinin ısının yükselmesine karbondioksitten daha hızlı katkısı olduğu açıklandı. Karbondioksit emisyonu dünya ısısının yükselmesine yüzde 25 oranda katkı sağladığı, atmosferdeki Methan seviyesinin endüstri çağı öncesine göre 2.5 kattan daha fazla olduğu söylendi. Rapor petrol ve gaz sektörünün en büyük metan salınımına sebep olan endüstriler olduğunu belirtti.
Nitro oksit seviyesi yüzde 24 arttı
Araştırmaya göre atmosferdeki nitro oksit gaz seviyesi de karbondioksitten sonra en önemli üçüncü değer. Bu da sanayi dönemi öncesi değerlere oranlara yüzde 24 arttı. Günümüzde fosil yakıtla çalışan otomobiller, otobüsler, kamyonlar, tarım makineleri insan sağlığı ve su kaynakları için zararlı olan azot oksitin başlıca kaynağı. Ancak son yıllarda artan azot oksit seviyelerinin başlıca sorumluları sentetik gübreler ve sanayileşmiş tarımdan kaynaklanan hayvan gübreleri.
ABD’nin Alaska Petrol Sondaj Projesi için uyarı
Bilim insanları uygulanabilecek en mantıklı iklimsel aktivitenin dünya çapında karbondioksit gaz emisyonunun ve insan kaynaklı emisyon salınımının azaltılması olduğunu, bunun içinde fosil yakıt kullanımının bitmesi, petrol, gaz, tarım, savunma sanayi ve otomobil sektörlerinin ertelenmesi veya bitmesi gerektiğini belirtti. Bu nedenle araştırmacılar ABD Başkanı Joe Biden’ın onayladığı Alaska Petrol Sondaj Projesi’nin milyonlarca ton ek sera gazı üreteceği, atmosfere olacak olan zararın on yıllar boyu süreceğine dikkat çekti.
