Binlerce Airbus uçağı, güneşten yayılan yoğun radyasyonun uçuş kontrol bilgisayarlarını etkileyebildiğinin ortaya çıkmasının ardından dünya genelinde yere indirildi. Yaklaşık 6 bin A320 ailesi uçağının etkilendiği belirtildi. Bu sayı, Avrupa merkezli üreticinin küresel filosunun yarısına denk geliyor.
BBC'nin aktardığına göre yetkililer, uçakların çoğunun kısa sürede uygulanacak bir yazılım güncellemesi ile yeniden uçabileceğini, ancak yaklaşık 900 eski model uçağın bilgisayarlarının tamamen değiştirilmesi gerektiğini bildirdi.
Birleşik Krallık Sivil Havacılık Otoritesi (CAA), önümüzdeki günlerde “bazı aksama ve iptallerin” kaçınılmaz olduğunu açıkladı. Ancak İngiltere’deki havaalanlarında etkinin şimdilik sınırlı olduğu aktarılıyor.
Olay, ABD–Meksika uçuşundaki irtifa kaybı sonrasında ortaya çıktı
Airbus, sorunu, Ekim ayında ABD ile Meksika arasındaki bir JetBlue uçuşunda meydana gelen ani irtifa kaybısonrası başlatılan soruşturmanın ardından tespit etti. En az 15 kişinin yaralandığı olayda uçak Florida’ya acil iniş yapmak zorunda kalmıştı.
Şirket, A320’nin yanı sıra A318, A319 ve A321 modellerinin de aynı yazılım hatasından etkilendiğini doğruladı.
Airbus’a göre, yaklaşık 5.100 uçakta üç saatlik işlemlerle güncelleme yapılabiliyor. Ancak 900 eski uçakta, uçuş bilgisayarlarının tamamen değiştirilmesi gerekiyor. Bu uçaklar, parçaların temin edilip değişim tamamlanana kadar yolcu taşıyamayacak.
Etkilenme seviyesi ülkeden ülkeye değişiyor.
İngiltere: Gatwick “bazı aksaklıklar” bildirirken Heathrow’da iptal yaşanmadı. Manchester, ciddi bir sorun beklemediğini açıkladı.
Fransa: Kamusal uçuş verilerine göre Air France en çok etkilenen havayolu. Cumartesi sabahı Paris’te 50 uçuş iptal edildi.
EasyJet: “Bazı aksama beklendiğini” açıkladı ancak çoğu uçağın güncellemesinin tamamlandığını, cumartesi günü tam kapasite uçmayı planladıklarını duyurdu.
ABD: Şükran Günü trafiğine denk gelen sorun nedeniyle American Airlines, 340 uçağın etkilendiğini bildirdi; gecikmelerin sınırlı olacağını belirtti. Delta da etkinin az olacağını açıkladı.
Avustralya: Jetstar, filosunun üçte biri etkilendiği için 90 uçuş iptal etti; hafta sonu boyunca aksamaların süreceği öngörülüyor.
Airbus, “yolcular ve müşteriler için operasyonel aksamalara yol açtığı” gerekçesiyle özür diledi.
Yetkililer: Çok nadir bir durum, güvenlik önceliğimiz
İngiltere Sivil Havacılık Otoritesi’nden Tim Johnson, bunun “çok nadir görülen” bir olay olduğunu belirterek havacılığın hâlâ en güvenli ulaşım şekillerinden biri olduğunu vurguladı.
İngiltere Ulaştırma Bakanı Heidi Alexander ise “Sorunun hızlı şekilde tespit edilmesi ve çözülmeye başlanmasının sevindirici olduğunu” ifade etti.
Airbus’ın açıklamasına göre sorun, uçağın irtifa hesaplamalarını yapan yazılımın, yüksek irtifada Güneş’ten yayılan yoğun radyasyon nedeniyle veri bozulmasına uğrayabilmesinden kaynaklanıyor.
Bu durum Ekim ayındaki JetBlue uçuşunda olduğu gibi ani irtifa kaybına yol açabiliyor. Airbus, bunun bugüne kadar bilinen tek olay olduğunu belirtti.
Avrupa Birliği Havacılık Güvenliği Ajansı (EASA) ise acil havaaşabilirlik direktifi yayımlayarak, sorunun giderilmediği uçakların yolcu taşımasını yasakladı. Uçaklar, yalnızca yolcusuz “ferry flight” yaparak bakım merkezlerine uçabilecek.
A320 ailesi uçakların “fly-by-wire” sistemle çalıştığı, yani kokpit kontrolleri ile uçuş yüzeyleri arasındaki bağlantının tamamen bilgisayarlar üzerinden sağlandığı biliniyor. Bu nedenle yazılım hatalarının güvenlik açısından kritik olduğu vurgulanıyor.
Kaynak: Gazete Oksijen
