İsrail dünyanın en iyi hava savunma sistemlerinden bazılarına sahip olmakla övünüyor ancak bu milyar dolarlık sistemler sınanıyor. İran destekli Filistinli grup Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'le yeni bir savaşa başlamasından bu yana, İran'ın desteklediği diğer gruplar da İsrail'e roket, füze ve insansız hava araçları fırlatarak savaşa katıldı. İran'ın kendisi de en son dün gece yaklaşık 200 füzelik bir yaylım ateşiyle olmak üzere iki kez saldırdı.
İsrail'e yönelik tehditler neler?
İran ordusunun balistik ve seyir füzelerinin yanı sıra ucuz insansız hava araçlarından oluşan önemli bir stoğa sahip olduğu düşünülüyor. Nisan ayında Suriye'de birkaç İranlı subayın öldürüldüğü bir saldırıdan İsrail'i sorumlu tuttuktan sonra İsrail'e karşı büyük bir hava bombardımanı başlattığında üçünü de kullandı. İran'ın 1 Ekim'deki balistik füze saldırısı, Ortadoğu'daki İran müttefiki grupların en güçlüsü olan Hizbullah'ın üst düzey isimlerinin öldürülmesinin ardından geldi.
Hizbullah ve İsrail 7 Ekim'den bu yana İsrail-Lübnan sınırı boyunca neredeyse her gün karşılıklı ateş açıyor. İsrail'in değerlendirmelerine göre Hizbullah, İsrail'in derinliklerine ulaşabilecek ve büyük şehirleri ve askeri üsler, havaalanları, elektrik şebekeleri ve hastaneler gibi stratejik varlıkları hedef alabilecek uzun menzilli ve hassas güdümlü olanlar da dahil olmak üzere önemli bir füze cephaneliğine sahip. Ayrıca İsrail'in yüksek teknolojili savunmasından kaçmakta füze ve roketlerden daha etkili olduğu kanıtlanmış patlayıcı insansız hava araçlarına da var. Yemen'deki İran destekli Husi isyancılar da İsrail'e balistik füzeler ve insansız hava araçları fırlatıyor.
İsrail'in hava savunmasında neler var?
Demir Kubbe: İsrail'in en aktif ve en bilinen hava savunma sistemi olan Demir Kubbe, 2011'den bu yana Hizbullah ve Gazze Şeridi'ndeki Filistinli savaşçılar tarafından atılan binlerce roketi önledi. İsrail'in Rafael Gelişmiş Savunma Sistemleri tarafından geliştirilen ve 2014'ten bu yana ABD merkezli Raytheon Technologies ile ortak üretilen sistem, 4 kilometreden 70 kilometreye kadar kısa menzilli mermilere ve insansız hava araçlarına karşı koymak üzere tasarlandı. İsrail ordusu Demir Kubbe'nin nüfusun yoğun olduğu bölgelere yönelen bu tür mermilerin yüzde 90'ını engellediğini söylüyor. İsrail ordusu nisan ayında Demir Kubbe'nin C-Dome olarak bilinen mobil, deniz versiyonunun faaliyete geçtiğini duyurdu. Bu sistem Hizbullah'ın İsrail'in açık deniz gaz sahalarını ya da gemilerini hedef alan saldırılarını savuşturmak için kullanılabilir.
Davud Sapanı: 2017 yılında İsrail, Rafael ve Raytheon tarafından ortaklaşa geliştirilen ve Davud Sapanı (David's Sling) olarak bilinen orta-uzun menzilli bir önleme füzesi kurdu. Davud Sapanı, balistik ve seyir füzelerinin yanı sıra insansız hava araçlarını da 200 kilometreye kadar tespit ve imha etmek üzere tasarlandı. Bu menzil Güney Lübnan'ın yanı sıra Gazze'yi de kapsıyor.
Arrow: İsrail ayrıca Arrow 2 ve Arrow 3'ten oluşan gelişmiş Arrow füze savunma sistemine de sahip. Geliştiriciler Arrow sisteminin 2 bin 400 kilometreye kadar uzaklıktan ateşlenen füzeleri engelleyebildiğini ve bunu uzun menzilli balistik füzelerin uçuş sürelerinin bir kısmını geçirdikleri Dünya atmosferinin üzerinde yapabildiğini söyledi.
Demir Işın: İsrail ordusu, Demir Kubbe'den daha az maliyetle yakın mesafeden atılan mermileri engellemek için lazer kullanan Demir Işın (Iron Beam) adlı başka bir sistemi test ediyor. Ancak Demir Işın'ın 2025 ortalarından önce faaliyete geçmesi beklenmiyor.
Bu sistemlerin üstesinden gelinebilir mi?
Hizbullah, birçoğu İsrail'in savunmasını aşabilen kamikaze patlayıcı insansız hava araçlarını kullanarak ekim ayından bu yana İsrail'in kuzeyinde hasara ve düzinelerce can kaybına yol açtı. Husilerin 19 Temmuz'da Tel Aviv'e düzenlediği ve herhangi bir uyarı alarmı vermeyen insansız hava aracı saldırısında bir kişi öldü. İsrail ordusu insansız hava aracının tespit edildiğini ancak “insan hatası” nedeniyle önlenemediğini açıkladı.
Dahası İsrail ordusu, Demir Kubbe de dahil olmak üzere hava savunma sistemlerinin çok sayıda merminin aynı anda ateşlenmesi halinde yetersiz kalabileceğini kabul etti. İsrail, Hizbullah'ın topyekûn bir savaş sırasında her gün 3 bin roket ve füze ateşleyebileceğini ve bunların önlenmesi için tasarlanan sistemlerin kapasitesini çok aşacağını düşünüyor.
İsrail'in yeni hava savunma sistemlerinden bazıları yakın zamanda muharebe testine tabi tutuldu. Israel Aerospace Industries ve Boeing Co. tarafından ortaklaşa geliştirilen Arrow 3, Kasım 2023'te Husi isyancılar tarafından İsrail'in güneyine atılan bir füzeyi düşürerek ilk savaş alanı başarısını elde etti. Davud Sapanı, Mayıs 2023'te patlak veren çatışmalarda Gazze'den atılan roketleri düşürdü. Her ikisi de İran'ın nisan ayında İsrail'e yönelik bombardımanında başarıyla kullanıldı. Bu saldırı sırasında İsrail ve aralarında ABD ve İngiltere'nin de bulunduğu müttefikleri, ülkeye atılan 300 insansız hava aracı ve füzenin yüzde 99'unu, çoğu İsrail hava sahasına girmeden önce engellemişti. ABD 1 Ekim'deki yaylım ateşinin önlenmesine yine yardımcı oldu. İsrail ve ABD bu saldırıdan kaynaklanan hasarın sınırlı olduğunu ancak gelen saldırıların video görüntülerinin bazılarının İsrail'in hava savunmasını aştığını gösterdiğini söyledi.
