Canlı Blog | İran ülke genelinde interneti kesti

İsrail, Donald Trump ve bazı Avrupa yetkilileri defalarca İran’ın bir nükleer silah üretmesine “haftalar kaldığını” öne sürdü. Ancak Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) bu konuda daha temkinli ve teknik bir değerlendirme yapıyor. IAEA Başkanı Rafael Grossi, bu hafta başında şunları söyledi:

“İran’da, nükleer silah üretimine yönelik sistematik bir plan olduğunu gösteren unsurlar bulamadık. İran’da bir nükleer silahın bir yerlerde üretildiğini veya imal edildiğini doğrulamamıza olanak tanıyan hiçbir unsur görmedik”

Grossi’nin açıklamaları, İran’ın uranyum zenginleştirme kapasitesinin endişe verici olmasına rağmen, aktif bir nükleer silah programı ya da silah üretimine dair doğrudan bir kanıt bulunmadığını net biçimde ortaya koyuyor.

Hırvatistan Cumhurbaşkanı Zoran Milanovic, İsrail’in “suç teşkil eden bir politika” izlediğini ve bu politikanın Washington’ın desteğiyle yürütüldüğünü söyleyerek, İsrail liderliğinin bir kısmının “suçlulardan oluştuğunu” ifade etti.

Başkent Zagreb’de gazetecilere demeç veren Milanovic “İsrail suç teşkil eden bir politika izliyor ve bizim böyle bir devletle hiçbir ilişkimiz olmamalı, çünkü liderliğinin bir kısmı suçlulardan oluşuyor” dedi.

İsrail’in “istediğini yapabildiğini ve bunu onlarca yıldır sürdürdüğünü” belirten Milanovic, “Bu basbayağı suç niteliğinde bir politikadır, hiçbir yere götürmez ve ne yazık ki Washington tarafından da desteklenmektedir” şeklinde konuştu.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, İsrail ile İran arasındaki çatışmalarla ilgili olarak Cuma günü New York saatiyle sabah 10.00’da (TSİ 17.00) acil bir toplantı düzenleyecek. Daha önce de bildirildiği üzere, İran bu toplantıyı talep etti. İran, durumun “ABD’nin bu hukuksuz saldırı kampanyasına doğrudan dâhil olduğuna dair artan ve inkâr edilemez kanıtlar nedeniyle tehlikeli biçimde tırmandığını” belirterek başvuruda bulunmuştu.

İran’ın talebine Rusya, Çin, Pakistan ve Cezayir destek verdi.

İran’ın yarı resmi Mehr haber ajansına göre, Almanya Başbakanı Friedrich Merz’in “hakaret içeren açıklamaları” nedeniyle Almanya’nın Tahran Büyükelçisi Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı. Merz, Salı günü yaptığı açıklamada, İsrail’in İran’la savaşarak Batılı ülkeler adına “pis işi” yaptığını söylemiş ve İsrail ordusunun ve liderliğinin bu kararı almadaki “cesaretini” övmüştü. Ancak birçok hukuk uzmanına göre, İsrail’in İran’a yönelik sebepsiz saldırıları uluslararası hukukun ihlali anlamına geliyor.

İran ayrıca, ABD’yi temsilen Tahran’da bulunan İsviçre Büyükelçisi’ni de çağırarak, Trump’ın Salı günü yaptığı “İran kayıtsız şartsız teslim olmalı” şeklindeki açıklamalarına duyduğu öfkeyi iletti.

İsrail Ordusu tarafından yapılan kısa bir açıklamada, İsrail’in işgali altındaki Suriye toprağı Golan Tepeleri’nin güneyinde bir insansız hava aracının (İHA) daha düşürüldüğü bildirildi.

Açıklamada İHA’nın nereden fırlatıldığına dair herhangi bir bilgi verilmedi. İsrail, Suriye’nin güneybatı köşesinde yer alan Golan Tepeleri’ni 1967 yılından bu yana işgali altında tutuyor.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Orta Doğu’da İsrail ile İran arasında tırmanan askeri gerilimden “derin bir endişe” duyduğunu söyledi ve şu sözleri kaydetti:

“Gerginliğin azaltılması ve bir ateşkese gidilmesi yönündeki çağrımı yineliyorum. Herkese, çatışmanın daha fazla uluslararası boyut kazanmasından kaçınmaları yönünde güçlü bir çağrıda bulunuyorum. Her türlü ek askeri müdahale, yalnızca taraflar için değil, tüm bölge ve uluslararası barış ile güvenlik açısından da büyük sonuçlar doğurabilir. İran’ın nükleer programına ve bölgesel güvenlik meselelerine dair kaygıların ele alınmasında diplomasi, en iyi ve tek yoldur”

İsrail’in İran’a saldırısı Körfez ülkelerinde dengeleri değiştirdi. BAE, İran'a destek verirken, Suudi Arabistan da İsrail’i kınama yolunu seçti. “Artık bölgede silahı ateşleyen deli İran değil, İsrail” diyen Körfez uzmanları, Trump’ın pasif tutumu karşısında da şaşkınlık yaşıyor.

New York Times yazdı: İran'a saldıran İsrail potansiyel Arap müttefiklerini kendinden uzaklaştırıyor

İran İletişim Bakanlığı, İsrail ile süren savaş sırasında “düşmanın vatandaşların canı ve malını tehdit etmesini önlemek” amacıyla internet erişiminin geçici olarak sınırlandırılacağını açıkladı. Bu açıklama, Londra merkezli internet izleme kuruluşu Netblocks’un ülkede “neredeyse tamamen ulusal düzeyde bir internet kesintisi” yaşandığına dair raporunun ardından geldi.

İsrail ordusu, kısa süre önce İran’dan İsrail topraklarına doğru füze atışları gerçekleştirildiğini bildirdi. İsrail ordusu tarafından yapılan yazılı açıklamada, hava savunma sistemlerinin devreye girdiği kaydedildi. Halkın en kısa sürede sığınaklara geçmesi ve ikinci bir duyuruya kadar bu alanları terk etmemesi istendi. Bunun ardından İsrail’de birçok noktada sirenler çaldı.

 ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, İsrail’in İran’a saldırılarıyla başlayan çatışmalara ABD'nin müdahalesine dair soruları geçiştirirken, bu konuda karar verici tek kişinin Başkan Donald Trump olduğunu ve bakanlığının onun kararlarını uygulayacağını söyledi.

İran'ın BM Daimi Temsilciliğine ait X hesabından yapılan açıklamada, "Hiçbir İranlı yetkili Beyaz Saray'ın kapısında aman dilemedi" ifadesine yer verildi. ABD Başkanı Donald Trump'ı kastederek "Yalanlarından daha iğrenç olan tek şey, İran'ın yüce liderini ortadan kaldırmak şeklindeki korkakça tehdididir" denilen açıklamada, İran'ın "baskı altında bir müzakereyi veya barışı" kabul etmeyeceği belirtildi.

İran'dan kalkan 3 uçak, daha önce ABD ile Tahran arasında gerçekleştirilen müzakerelerde arabuluculuk yapan Umman'ın başkenti Maskat'a gitti. Uluslararası basında çıkan haberde, Maskat'a giden uçaklardan birinin İran Cumhurbaşkanlığına ait olduğu kaydedildi.

ABD Başkanı Donald Trump, İran'a saldırıp saldırmayacağı sorusuna, "Yapabilirim de yapmayabilirim de. Kimse ne yapacağımı bilmiyor" yanıtını verdi.

Trump: İran'ı vurabilirim de vurmayabilirim de, kimse ne yapacağımı bilmiyor

Saldırıların ardından İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, Tahran'da "İç Güvenlik Karargahı"nı vurduklarını iddia etti. İsrailli bakanın "İç Güvenlik Karargahı" ile nereyi kastettiği bilinmezken, uluslararası basında Tahran’daki Polis Gücü Komuta Merkezi’nin vurulduğu yazıldı.

İsrail ordusu, İran'ın başkenti Tahran'a yeni hava saldırıları başlattığını bildirildi. Ordudan yapılan yazılı açıklamada, Tahran'a yeni hava saldırısı düzenlendiği belirtildi.

Saldırılarda, "Tahran bölgesinde İran'a ait askeri noktaların" hedef alındığı savunuldu.

Öte yandan AA muhabirinin bölgeden aldığı bilgiye göre, Tahran yakınlarındaki Kerec kentinde havalimanı yakınlarından patlama sesleri duyuldu.

Sosyal medyada yayınlanan ancak resmi makamlarca henüz doğrulanmayan görüntülere göre de İsrail saldırılarında, Tahran'ın kuzeydoğu bölgesi hedef alındı.

AA muhabiri, başkentin kuzeydoğusuna düzenlendiği söylenen saldırıların sesinin Tahran'ın merkezinden duyulmadığını aktardı.

Tahran'a yeni hava saldırılarına ilişkin İran makamlarından ise henüz bir açıklama yapılmadı.

İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, ABD Başkanı Donald Trump’ın "şartsız teslim" çağrısına sert bir dille karşılık verdi.

Hamaney, İran’a barış ya da savaşın dayatılamayacağını vurguladı.
Cuma gününden bu yana ilk kez kamuoyuna açıklamada bulunan Hamaney’in sözleri, devlet televizyonu sunucusu tarafından ekranlardan okundu.

Reuters’ın haberine göre, Hamaney şu ifadeleri kullandı:

“İran’ı, İran halkını ve tarihini tanıyan aklı başında insanlar bu millete tehdit diliyle hitap etmez. Çünkü İran milleti asla teslim olmaz.”

ABD’ye yönelik uyarısını sürdüren Hamaney, "Amerikalılar bilmeli ki, olası bir askeri müdahale, telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğurur," dedi.

Öte yandan bölgedeki tansiyon giderek tırmanıyor. İsrail savaş uçaklarının Tahran’ı gece saatlerinde bombalamasının ardından binlerce sivil kentten kaçmaya başladı. Bölgeden gelen bilgilere göre, ABD Başkanı Trump, İsrail ile birlikte İran’daki nükleer tesislere yönelik bir saldırıya katılma seçeneklerini değerlendiriyor.

İsrail’in İran’a yönelik saldırıları Moskova’yı zorluyor. Rusya, Ortadoğu’da Suriye'den sonra İran'ı da kaybetme riskiyle karşı karşıya. Ukrayna savaşı sürerken Kremlin, yeni bir jeopolitik sınavla daha yüzleşmek üzere.

BBC analizi: Rusya, Suriye'den sonra İran'ı da kaybedecek mi?

İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Sa'ar, BM Güvenlik Konseyi Başkanı ve BM Genel Sekreteri António Guterres'e İsrail saldırılarına dair bir mektup gönderdi.

Gideon, İran'ın İsrail'i yok etmek istediğini öne sürerek saldırıların bu yüzden başladığını öne sürdü. Gideon ayrıca İran'da sivilleri hedef almadıklarını iddia etti. İran Sağlık Bakanlığı ise İsrail saldırılarında 224 kişinin yaşamını yitirdiğini belirtiyor.

İran'ın Cenevre'deki Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Ali Bahreini, düzenlediği basın toplantısında ABD’ye yönelik sert uyarılarda bulundu. Bahreini, “Herhangi bir taraftan, ister İsrail ister Amerika Birleşik Devletleri olsun, gelecek saldırılara güçlü bir şekilde karşılık vereceğiz” ifadelerini kullandı.

İranlı diplomat, Tahran’ın Washington’a net bir mesaj ilettiğini belirterek, “Amerika dahil, kimden gelirse gelsin saldırıyı durduracağız ve çok sert şekilde karşılık vereceğiz” dedi.

İran ile İsrail arasında tırmanan gerilim, dünya petrolünün yüzde 20’sinin geçtiği Hürmüz Boğazı’nı yeniden küresel gündemin merkezine taşıdı. Boğazın olası bir kapatılması sadece enerji fiyatlarını değil, bölgesel dengeleri de derinden sarsa

İran'ın elindeki tek koz: Gözlerin çevrildiği Hürmüz Boğazı savaşın seyrini değiştirebilir mi?

bilir hatta fiili olarak ABD'yi savaşa dahil edebilir

İsrail ordusu, gece saatlerinde 50'den fazla savaş uçağının İran’daki çeşitli hedeflere saldırı düzenlediğini duyurdu.

Ordudan yapılan yazılı açıklamada, “Son birkaç saat içerisinde, hava kuvvetlerine ait 50'den fazla savaş uçağı İran’daki askeri hedeflere yönelik bir dizi saldırı başlattı.” ifadelerine yer verildi.

İsrail, bu saldırıların İran’ın nükleer programını engellemeyi amaçladığını öne sürerek, Tahran’daki bir santrifüj üretim tesisinin de hedef alındığını bildirdi.

Açıklamada, “Hedef, İran rejiminin nükleer silah üretme amacıyla uranyum zenginleştirme kapasitesini artırma çabasını engellemekti.” denildi.

İsrail ordusu ayrıca, İran’ın İsrail’e fırlattığı ve atmaya devam ettiği karadan karaya füzelerin montaj üsleri ile hammadde üretim tesislerinin de vurulduğunu iddia etti.

Açıklamada, uçaksavar sistemlerine ait ekipmanların üretildiği tesislerin de saldırıya uğradığı belirtildi.

İran, İsfahan’ın doğu bölgesinde düşürüldüğü belirtilen İsrail’e ait "Hermes 900" silahlı insansız hava aracının (SİHA) görüntülerini yayımladı.

Devlet televizyonun haberine göre, hava savunma birlikleri İsfahan eyaletinin doğusunda bir İsrail SİHA'sını düşürdü.

Hermes 900 tipi olduğu kaydedilen İHA'nın üzerinde 8 adet gelişmiş olduğu aktarılan füze olduğu kaydedildi.

İsrail'in İran'a saldırılarının başladığı 13 Haziran'dan bu yana İran kaynakları, İsrail'e ait 4 savaş uçağı ve birçok İHA ile SİHA düşürdüklerini duyurmuştu. Ancak uçaklara ilişkin herhangi bir görüntü paylaşılmamıştı.

İran'ın başkenti Tahran'ın güneyindeki Veramin İlçe Kaymakamı Hüseyin Abbasi, İsrail'e ait bir F-35 savaş uçağının düşürüldüğünü söyledi.

İsrail ordusu, İran’ın nükleer kapasitesine yönelik “kapsamlı bir zarar verme” operasyonunun parçası olarak, ülke genelinde çok sayıda noktayı hedef aldığını açıkladı. Ordudan yapılan açıklamaya göre, 50’den fazla İsrail savaş uçağı, İran’da uranyum zenginleştirme sürecinin önemli bir parçası olduğu öne sürülen bir santrifüj üretim tesisini ve birkaç silah üretim tesisini vurdu.

Telegram üzerinden yapılan açıklamada, saldırıların “İran'ın nükleer silah geliştirme programını engellemeye yönelik daha geniş kapsamlı bir stratejinin parçası” olduğu vurgulandı. İsrail, operasyon kapsamında yüzeyden yüzeye ve yüzeyden havaya füzelerin üretiminde kullanılan hammadde ve bileşenlerin imal edildiği tesislerin de hedef alındığını bildirdi.

İran’ın başkenti Tahran’da gece saatlerinde hava savunma sistemlerinin aktif hale geldiği bildirildi. Mehr Haber Ajansı’nın yayınladığı görüntülerde, gökyüzünde art arda patlamalar yaşandığı ve bunların, İran hava savunmasının İsrail’den fırlatıldığı iddia edilen füzeleri hedef alması sonucu meydana geldiği belirtildi.

Ajans, yayımladığı video kaydının, İran hava savunma sistemlerinin “İsrail saldırganlığını başarıyla püskürttüğünü” gösterdiğini ifade etti. Görüntülerde, füzelerin havada imha edilmesiyle oluşan parlama ve seslerin Tahran semalarında paniğe neden olduğu görülüyor.

ABD Dışişleri Bakanlığı, Orta Doğu’daki gerginliğin tırmanması üzerine yeni bir görev gücü kurulduğunu bildirdi. Görev gücünün, bölgedeki Amerikan diplomatik personelinin ve sivillerin olası tahliyesi için gerekli lojistik hazırlıkları yürüttüğü bildirildi.

Bakanlık, ABD vatandaşlarına yönelik güncel seyahat uyarısında İran’a hiçbir koşulda gidilmemesi gerektiğini, İsrail ve Irak’a yapılacak seyahatlerde ise azami dikkatli olunması gerektiğini duyurdu.

ABD'li eski diplomat ve üst düzey dış politika uzmanı Richard Hass, ABD Başkanı Donald Trump'tan, Washington'ı doğrudan çatışmaya çekebilecek daha fazla eylemde bulunmadan önce, İran'a "kabul etmesi için bir süre sınırı" koyarak "zorlu bir teklif" göndermesini istedi.

Dış İlişkiler Konseyi adlı düşünce kuruluşunun eski başkanı Richard Hass, X adlı sitede yaptığı paylaşımda, Trump'ın "hiçbir saldırı olmaması ve yaptırımların hafifletilmesi karşılığında" İran'ın nükleer silahsızlanmasını doğrulamayla birlikte talep etmesi gerektiğini söyledi.

"Reddedilirse ABD, Fordow ve diğer bölgelere saldırmalıdır. Mümkünse savaştan kaçınmak daha iyidir, ancak İran bir sonraki Kuzey Kore olamaz" dedi.

İran Devlet Televizyonu IRIB, İran hava sahasının bugün yerel saatle 14.00'e (GMT 10.30) kadar kapalı kalacağını bildirdi.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ABD'nin İran'la diplomasiyi yeniden başlatmada kritik bir rol oynaması gerektiğini belirterek, Tahran'daki hükümeti devirmeye yönelik herhangi bir girişimin "kaos" getireceği uyarısında bulundu.

Macron, Kanada'da düzenlenen G7 zirvesinde gazetecilere yaptığı açıklamada, "Amerika Birleşik Devletleri'nin herkesi yeniden masaya getirmesi gerektiğine inanıyorum" dedi.

"İran'ın nükleer silaha sahip olmasını istemiyoruz," diyen Fransız lider, "Ancak en büyük hata, rejimi değiştirmek için askeri saldırılar kullanmak olur çünkü o zaman kaos yaşanacak ve bizim sorumluluğumuz, nükleer ve balistik sorunda tekrar bir rota belirleyebilmek için mümkün olan en kısa sürede görüşmelere geri dönmektir."

ABD Dışişleri Bakanlığı, İsrail ile İran arasındaki çatışma nedeniyle ve İsrail İç Cephe Komutanlığı'nın talimatlarına uymak amacıyla ABD'nin Kudüs Büyükelçiliği ile Tel Aviv'deki konsolosluk bölümünün bugün itibarıyla Cuma gününe kadar kapalı kalacağını bildirdi.

Büyükelçilik, yaptığı açıklamada, "ABD Büyükelçiliği, tüm ABD hükümet çalışanları ve aile üyelerinin, aksi belirtilene kadar ikametgahlarında ve yakınlarında kalmaya devam etmeleri yönünde talimat verdi" dedi.

Büyükelçilik ayrıca şu anda "ABD vatandaşlarının İsrail'den ayrılmasına yardımcı olunacağına dair bir duyuru" yapılmadığını belirtti.

"Ayrılma seçenekleriyle ilgili paylaşılacak ek bilgi olması durumunda ABD vatandaş topluluğunu uyaracağız" denildi.

Al Jazeera'den Bernard Smith'in haberine göre, İran 24 saatte 9 saldırı düzenledi, ancak füze sayısı azaldı.

İsrail ordusuna göre, en önemli olay Salı sabahının erken saatlerinde İsrail'e tek seferde yaklaşık 30 füzenin atılmasıyla yaşandı. Çoğu yok edilen füzelerin bir kısmının hedeflere ulaştığı ve İranlıların bir tür askeri üs veya askeri açıdan önemli bir yer olduğunu söylediği Herzliya adlı bir bölgeye çarptığı bildirildi.

İsrail ordusu, İran genelinde yaklaşık 200 füze fırlatma noktasını imha ettiklerini ve İranlıların istedikleri kadar füze ateşleyemeyeceklerine inandıklarını söylüyor.

İsrail'e göre Cumartesi'den bu yana İran'ın ateşlediği füze sayısı azaldı. Cumartesi gecesinden Pazar'a 200'den fazla; Pazar gecesinden Pazartesi'ye 65 civarı ve Pazartesi gecesinden Salı'ya 30 civarı. Yani sayılar azalıyor çünkü İran belki de daha azını ateşleyebiliyor.

Yapılan son saldırıların ardından güncel can kaybı bildirilmese de Cuma gününden bu yana İsrail'deki tüm füze saldırılarında 24 İsrailli öldürüldü.

İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO), İsrail'e yönelik son saldırılarıyla ilgili bir açıklama yaparak, "güçlü ve manevra kabiliyetine sahip" Fettah füzelerinin İsrail'in füze savunma kalkanını deldiğini ve rakip ülkeye "İran'ın otoritesi hakkında bir mesaj" gönderdiğini söyledi.

İran haber ajanslarının aktardığı açıklamada, saldırının "işgal altındaki toprakların semalarında tam kontrole sahip olduğumuzu ve bölge sakinlerinin İran saldırılarına karşı tamamen savunmasız olduğunu gösterdiği" belirtildi.

İsrail medyasına göre, son saldırı Tel Aviv üzerinde patlamalara neden oldu ve bir otoparkta yangına yol açtı. İsrail stratejik noktalardaki etkilerle ilgili bilgileri sansürlediği için başka isabetler olup olmadığı belirsiz.

İran Devrim Muhafızları Ordusu'nun açıklaması, Trump'ın İran semalarının tamamının kontrolünü ele geçirdiğini iddia ederek ülkenin koşulsuz teslim olmasını istemesinin ardından geldi.

İsrail, Mehrabad Havaalanı yakınlarındaki 18. Bölge olarak bilinen bölgedeki sakinlere tahliye tehdidinde bulunduktan sonra İran'ın başkenti Tahran'a yeni saldırılar başlattı.

Saldırılar , İran'ın İsrail'e doğru daha fazla füze fırlatmasının ardından geldi. Tel Aviv üzerinde patlamalar meydana geldiği ve şarapnel parçalarının ülkenin orta kesimindeki bir otoparkta yangına yol açtığı bildirildi.

İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, ABD Başkanı Donald Trump'ın "Sözde Dini Lider'in nerede saklandığını tam olarak biliyoruz... Onu ortadan kaldırmayacağız (öldürmeyeceğiz!), en azından şimdilik... Sabrımız tükeniyor." uyarısında bulunmasının ardından X adlı sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda "Savaş başlıyor" dedi.

Trump ayrıca İran'ın "kayıtsız şartsız teslim olmasını" talep etti ve "Artık İran semaları üzerinde tam kontrole sahibiz" dedi. Bu, ABD'nin Orta Doğu'ya daha fazla savaş uçağı konuşlandıracağına dair haberlerin ardından geldi.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, ilk değerlendirmesinde yaptığı revizyonda, İsrail'in İran'ın Natanz nükleer kompleksine düzenlediği askeri saldırının doğrudan oradaki yer altı zenginleştirme tesisini hedef aldığını bildirdi.

Gazze'de ABD güçleri, Han Yunus kentinde gıda yardımı arayan 70 kişi de dahil olmak üzere en az 89 Filistinliyi öldürdü.