Amerikan Wall Street Journal gazetesi, Rus oligark Roman Abramovich'in Kiev'de Ukraynalı müzakerecilerle yaptığı görüşmeden birkaç hafta sonra zehirlendiği iddiasını gündeme taşıdı. Görüşmenin ardından Abramovich iki Ukraynalı üst düzey müzakerecide semptomlar görüldüğü öne sürüldü. Duruma aşina olan bir kişiye göre Roman Abramovich birkaç saatliğine görme yetisini kaybetti. Şüphelenilen saldırıda, Moskova'da savaşı sona erdirmek için görüşmeleri sabote etmek isteyen aşırılık yanlılarının parmağı olduğu düşünülüyor. Abramovich'e yakın bir kişi, grubu kimin hedef aldığının net olmadığını söyledi.
Roman Abramovich ve Kırım Tatarı olan Ukraynalı milletvekili Rüstem Umerov'u da içeren Ukraynalı müzakerecilerin iyileştiği ve hayatlarının tehlikede olmadığı söyleniyor. Rus milyarder aynı zamanda Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ile de görüştü ancak başkanın sözcüsüne göre kendisinde herhangi bir zehirlenme semptomu yok.
Kimyasal/biyolojik veya elektromanyetik
Batılı yetkililer, bu saldırının kimyasal/biyolojik bileşenlerden veya elektromanyetik radyasyon ile gerçekleştirilmiş olabileceğini düşünüyor. Kremlin bu iddia hakkında yorum yapmadı. Soruşturma, bir Kremlin ekibinin Rus muhalif politikacı Alexei Navalny'yi 2020'de bir sinir gazıyla zehirlediği sonucuna varan Bellingcat’taki araştırmacı Christo Grozev tarafından düzenlendi. Grozev, Roman Abramovich ve Ukraynalı müzakerecilerin maruz kaldığı saldırının etkilerinin fotoğraflarını gördüğünü belirtti. Ancak, seyahat ettikleri batı Ukrayna şehri Lviv'de bu kişilerin İstanbul'a gitmek için aceleleri olduğunu ve muayene edilemediğini de sözlerine ekledi.
Daha önce de gündeme geldi
Alman adli tıp ekibinin inceleme yaptığı anda, zehrin tespit edilmesi için çok geç olduğunu söyleyen Grozev, saldırı hakkında “Amaç öldürmek değildi, sadece bir uyarıydı” diye konuştu. Bellingcat, zehirlendiğinden şüphelenilen üç adamın semptomların ortaya çıkmasından önceki saatlerde sadece çikolata ve su tükettiğini söyledi. Bellingcat'e göre, görüşmeler bittikten sonra o gece Kiev'de bir daireye gittiler ve kendilerini kötü hissetmeye başladılar. Grup ertesi gün Kiev- Lviv-Polonya-İstanbul rotasını izledi. Rus hükümeti daha önce düşmanları cezalandırmak için zehir kullanmakla suçlanmıştı.
2004'te Ukraynalı politikacı Viktor Yuşçenko zehirlenerek yüzünün şekli bozulmuş, kendisi saldırıdan Rusya'yı sorumlu tutmuştu. İngiltere, 2018'de Birleşik Krallık'a iltica eden eski bir Rus askeri subayı Sergei Skripal ve kızı Yulia'ya yapılan sinir gazı saldırısından Rusya'nın istihbarat servisini sorumlu tuttu. Her ikisi de hayatta kaldı ancak zehirle temas eden bir İngiliz polis memuru da hastaneye kaldırıldı. Daha sonra bir İngiliz kadın, sinir gazıyla yanlışlıkla temas ettikten sonra öldü.
Kremlin iddiaları reddetti
Kremlin, Skripal zehirlenmesiyle ilgisi olduğunu reddetti. Konuya aşina olan kişiler Başkan Vladimir Putin’in 24 Şubat'ta işgali başlatmasından kısa bir süre sonra, Rus başkanın uzun süredir tanıdığı Roman Abramovich’in Ukrayna'daki savaşı sona erdirme girişimlerine dahil olduğunu açıkladı.
Zelenskiy'den Roman Abramovich ricası
Şüpheli zehirlenmenin gerçekleştiği Kiev görüşmesine Rusya'nın en zengin adamlarından biri olan Roman Abramovich ve resmi Ukrayna müzakere heyeti üyeleri katıldı. Zelenskiy, konuya aşina kişilere göre Başkan Biden'dan çelik şirketi Evraz PLC'de azınlık hissesine sahibi ve Portekiz vatandaşlığı bulunan Abramovich’e müzakerelere dahil olduğu için yaptırım uygulamamasını istedi. Ancak Chelsea futbol kulübünün de sahibi olan Rus milyarder, Birleşik Krallık ve Avrupa Birliği tarafından yaptırıma maruz kaldı.
Pazar günü bağımsız Rus medya kuruluşlarına verdiği röportajda, Zelenskiy’e Roman Abramovich hakkında bir soru soruldu. Ukraynalı Başkan, Joe Biden ile yaptığı görüşmeler hakkında yorum yapmayacağını söyledi. Ancak Abramovich’in başlangıçta Rus müzakere ekibinin bir alt komitesinin üyesi olduğunu, ardından da insani konularda, özellikle de Ukraynalı sivillerin kuşatma altındaki Mariupol kentinden tahliyesi konusunda, yardım etmeye çalıştığını da sözlerine ekledi.
Başkalarını da dahil etmeye çalıştı
Roman Abramovich, Kiev ve Moskova arasında ilk resmi görüşmelerin başladığı şubat ayı sonlarında Belarus’da görüldü. Uzmanlar, iş adamının Kremlin ile görüşmeler için bir arka kanal olarak hareket ettiğini ve Putin’le Ukrayna konusunda şahsen görüştüğünü söylüyor. Tanıklar Abramovich’in görüşmelerdeki rolünün sürekli değiştiğini ve eski Almanya Şansölyesi Gerhard Schröder de dahil olmak üzere başkalarını görüşmelere dahil etmeye çabaladığını söyledi.
Devam etmeye kararlı
Kendisine yakın bir kişi şüphelenilen zehirlenmeye rağmen, Roman Abramovich'in barış görüşmelerinde rol almaya devam etme kararı aldığını vurguladı. Bu kişiye göre, Chelsea’nin eski sahibi geçen hafta Polonya ve Ukrayna'ya, pazartesi günü ise İstanbul'a seyahat etti. Onu yakın zamanda görenler, savaşan taraflar arasında arabuluculuk yapmaya çok zaman ayırdığını söylüyor.
Roman Abramovich'in merhum annesi Ukraynalıydı.Savaş çıkmaza girdiği için görüşmeler pek ilgi görmedi. Rusya'nın saldırısı birkaç cephede durdu. Ukrayna ise bu sırada işgal altındaki toprakları geri kazanmak için önemli bir karşı saldırı başlatacak kaynaklardan yoksundu. Müzakereciler savaşa potansiyel bir siyasi çözüm bulunmasını, bombalanan şehirlerden sivillerin tahliyesi ve esir değişimi gibi acil insani meseleleri tartışırken, Türkiye'de yarın için yeni bir müzakere turu ayarlandı.
