Uruguay Devlet Başkanı Yamandu Orsi, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada Mujica’nın başkent Montevideo’daki evinde yaşamını yitirdiğini duyurdu. Orsi, "Yoldaşımız Pepe Mujica'nın vefatını derin bir üzüntüyle duyuruyoruz. Başkan, militan, lider ve önder... Seni çok özleyeceğiz sevgili ihtiyar adam. Bize verdiğin her şey ve halkına duyduğun derin sevgi için teşekkür ederiz" ifadelerini kullandı.
Nisan 2024’te yemek borusu kanseri teşhisi konulan Mujica’nın, hastalığın karaciğerine yayılmasının ardından tedaviyi bıraktığı daha önce basına yansımıştı.
Mujica’nın ölümü, yalnızca Uruguay’da değil, tüm Latin Amerika’da büyük yankı uyandırdı. Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, Mujica’nın “demokrasiyi savunmada örnek bir figür” olduğunu söyleyerek onu andı: “O, toplumsal adalet ve eşitlik için mücadeleden hiç vazgeçmedi. Büyüklüğü yalnızca Uruguay’la sınırlı değildi.”
Hapisten başkanlığa uzanan bir hayat
1935 doğumlu Mujica, gençliğinde Marksist Tupamaros gerilla hareketine katıldı. 1960’lı ve 70’li yıllarda düzenledikleri siyasi eylemler ve silahlı çatışmalar nedeniyle yıllarca hapiste kaldı. Bu sürenin büyük kısmını yalnız hücrede, yer altında bir at yalığında geçirdi. Hapisteyken iki kez kaçmayı başardı. 1985'te demokrasinin yeniden tesis edilmesiyle serbest bırakıldı.
Mujica, 2010-2015 yılları arasında Uruguay Devlet Başkanlığı görevini yürüttü. Görev süresince LGBTİ+ evlilik, erken dönem kürtaj ve marihuana satışını yasallaştırarak sadece Latin Amerika’da değil, dünya genelinde ses getiren reformlara imza attı. Bu girişimleriyle, o dönemde büyük oranda Katolik olan bölgede toplumsal değişimlerin önünü açtı.
Başkanlık süresince halktan kopmayan bir yaşam tarzını benimseyen Mujica, resmi konutu kullanmayı reddetti, Montevideo’nun banliyösünde mütevazı bir evde yaşamaya devam etti ve sık sık kendi kullandığı eski model Volkswagen Beetle’ıyla dolaşırken görüldü.
Görev süresi boyunca Uruguay ekonomisi, 2008-2009 küresel krizinin ardından emtia fiyatlarında yaşanan hızlı toparlanmanın da etkisiyle ortalama yüzde 5 oranında büyüme kaydetti. Bu ekonomik başarı da Mujica’nın halk nezdindeki popülaritesini artırdı.
Lucia Topolansky ile evli olan Mujica, başkanlığı bıraktıktan sonra da siyaset sahnesinden uzaklaşmadı. Çift, Latin Amerika’daki liderlerin yemin törenlerine katılmaya ve Uruguay’da sol adaylara destek vermeye devam etti. Emeklilikte çiçek yetiştiriciliğini bırakmış olsalar da, sebze ekip biçmeye devam ettiler; Topolansky her yıl kendi domateslerinin turşusunu kuruyordu.
'Hayat güzeldir ama yorar, yere düşersin, önemli olan her düştüğünde kalkmak'
Mayıs 2024’te Reuters’a verdiği bir röportajda, "Hayat güzeldir ama yorar, yere düşersin. Önemli olan her düştüğünde yeniden ayağa kalkmaktır. Ve eğer öfken varsa, onu umuda dönüştür," sözleriyle yaşam felsefesini özetlemişti.
