Hollanda’da 29 Ekim’de yapılan erken genel seçimlerde sürpriz bir tablo ortaya çıktı. Sandık çıkış anketleri ve gece boyunca gelen ilk sayım verilerine göre merkez liberal Demokratlar 66 Partisi (D66) 27 sandalye ile ilk sıraya yerleşti.
Financial Times'ın haberine göre 2023 seçimlerini açık farkla önde tamamlayıp kısa ömürlü bir koalisyona liderlik eden Geert Wilders’ın PVV’si 25 sandalyeye geriledi. Liberal-muhafazakâr Halkın Özgürlük ve Demokrasi için Partisi (VVD) 23, merkez sağ Hristiyan Demokratlar (CDA) ise 19 sandalye bandında görünüyor.
Sol blokta Yeşiller ile İşçi Partisi’nin oluşturduğu GL-PvdA ittifakı 20 sandalyede kaldı. Rakamlar kesinleşme sürecindeyken tablo, ülkenin siyasetinde merkez yönlü bir değişimi işaret ediyor.
İstifa geldi
Sonuçların netleşmeye başlamasıyla GL-PvdA lideri Frans Timmermans, “sonucun sorumluluğunu üstlendiğini” belirterek parti liderliğinden istifa etti. Financial Times bu gelişmeyi ittifakın seçim öncesi anketlerde beklenen performansın gerisinde kalmasının doğrudan siyasi yansıması olarak yorumlandı.
'Köklü bir değişim'
The Guardian'a göre seçim, iki yıl önceki tabloya göre köklü bir değişime işaret ediyor. 2023’te 9 sandalye ile ciddi bir kayıp yaşayan D66, bu kez kampanyasını genç lider Rob Jetten etrafında “yapılabilirlik” ve “merkezde uzlaşma” mesajlarıyla kurdu ve keskin söylemlere tepki duyan kararsız seçmenden güçlü destek aldı. Projeksiyonlar doğrulanırsa Jetten, Hollanda’nın en genç ve açık eşcinsel kimliğini beyan eden ilk başbakanı olmaya da aday.
Wilders'ın iktidar seçeneği daralıyor
Aşırı sağ kanatta JA21’in sandalye sayısını belirgin biçimde artırması, PVV’nin gerilemesiyle birlikte sağ blok içindeki ağırlık dağılımını yeniden şekillendiriyor. Ancak ana akım partilerin PVV ile koalisyona mesafeli tutumu, Wilders’ın iktidar seçeneğini daraltıyor.
Koalisyon senaryoları ne olacak?
Hollanda’nın parçalı siyasal sistemi nedeniyle hiçbir parti tek başına çoğunluğa ulaşamadı. 150 sandalyeli mecliste hükümet kurmak için en az 76 sandalyeye ihtiyaç var. Şimdi gözler, merkezde şekillenecek olası bir koalisyona çevrildi.
İlk senaryolar, merkez liberal D66, merkez sağ Hristiyan Demokratlar (CDA), sosyal demokrat-yeşil ittifak GL-PvdA ve sağ liberal Halkın Özgürlük ve Demokrasi için Partisi (VVD) arasında geniş tabanlı bir uzlaşı ihtimalini öne çıkarıyor. Ancak özellikle VVD ile GL-PvdA arasındaki ekonomik ve sosyal politika farkları, pazarlıkları zorlaştırabilir.
The Guardian'a göre koalisyon görüşmelerinin, ülkenin kronik konut açığı, göç yönetimi ve sağlık maliyetleri gibi başlıca sorunlar üzerinde yoğunlaşması bekleniyor.
Kesin olmayan bu sonuçlar, Ipsos I&O’nun sandık çıkış anketleri ve kısmi sayım verilerine dayanıyor. Nihai resmi sonuçların önümüzdeki günlerde açıklanması bekleniyor. Oy oranlarında küçük değişiklikler yaşansa da, seçimin Hollanda siyasetinde merkez partiler lehine bir yön değişimini teyit ettiği yorumları öne çıkıyor.
Kaynak: Gazete Oksijen
