Giyim markaları modanın ilerleyen atık sorununu azaltma baskısıyla karşı karşıya kaldıkça, birçoğu tüketicilerin kullanılmış kıyafetleri nakde çevirmesine olanak tanıyan yeniden satış programlarına yöneliyor. Ancak iç çamaşırı üreten şirketler genellikle böyle bir seçeneğe sahip değil. İç çamaşırları kısa sürede kullanılmayacak hale gelebilir ve atılır. Ayrıca hijyen açısından da takas edilmesi doğru değil. Fakat dönüştürülemeyen iç çamaşırları zaman içinde milyarlarca kilo tekstil atığına neden oluyor.
Peki başka bir yol olsaydı?
Los Angeles merkezli bir iç çamaşırı markası Kent bunun mümkün olduğunu söylüyor. Şirket iki yıldır, daha uzun liflere sahip olan ve geleneksel pamuk karışımlarından daha uzun ömürlü olduğu bilinen yüzde 100 pamuktan yapılmış tamamen gübrelenebilir bir iç çamaşırı satışa sundu.
Giyim eşyası olarak iç çamaşırı basit görünebilir. Ancak bu, kullanılmış giysileri yeniden değerlendirmek isteyen şirketlerin karşılaştığı zorlukları kolay hale getirmiyor. İç çamaşırlarında yüzde yüz pamuk kullanılsa da müşteriler likra kullanılmasını gerektiren esnek iç çamaşırlarını tercih etme eğiliminde. Tekstil geri dönüşümü ve yeniden kullanımı konusunda uzmanlaşmış New York merkezli Fabscrap şirketinin kurucusu ve CEO'su Jessica Schreiber, likra kumaşın kompostlanabilir veya geri dönüştürülebilir olmadığını ve tekstil geri dönüşüm tesislerinde kullanılan öğütücülerin kumaşları işlemesinin zor olduğunu söylüyor.
Çoğu iç çamaşırı fosil yakıt bazlı
Tekstil endüstrisinde politika düzenlemesi için baskı yapan American Circular Textiles Group'un yönetici direktörü ve danışmanlık firması Circular Services Group'un CEO'su Rachel Kibbe, çoğu iç çamaşırının fosil yakıt bazlı yenilenemeyen kaynaklardan geldiğini söylüyor. Kibble "Tüketicilerin sevmeye başladığı esneme, destek ve işlevi sağladılar. Ama aynı zamanda geri dönüştürülebilir değiller. Böyle bir teknoloji mevcut değil" dedi. Bu sorun, genellikle baştan aşağı elastik liflere sahip olan kadın iç çamaşırları için ciddi bir konudur.
Farklı çözümlere ihtiyaç var
Tekstil geri dönüşüm tesislerine gelen iç çamaşırları ve diğer esnek giysiler bu nedenle nadiren parçalanır. Bunun yerine araba koltukları, kum torbaları ve evcil hayvan yatakları gibi ürünlerde dolgu malzemesi olarak yeniden kullanılırlar. Aralarında New York merkezli Knickey ve Parade'in de bulunduğu iç giyim markaları bu tür bir geri dönüşüm için geri alma programları yürütüyor ve eski iç çamaşırlarını teslim eden müşteriler bir sonraki alışverişlerinde indirim kazanıyor. Ancak bu tür bir izolasyona olan talep, fazla giysi arzından çok daha düşük ve başka çözümlere ihtiyaç var.
Aerie iç giyim markasının sahibi American Eagle Outfitters Inc. şirketinin sorumlu kaynak kullanımı ve sürdürülebilirlikten sorumlu başkan yardımcısı Michelle Tarry, "Tüm ürünlerin kullanım ömrünün kolay bir şekilde sona ermesini istiyoruz, ancak bazı alanlarda bu daha zor ve iç çamaşırları için bu durum özellikle zorluk teşkil ediyor. Mesele esneklik. Bu ürünlerin çoğunda elastan var, bu da ürünlerin geri dönüşümünü zorlaştırıyor" dedi.
Bu kumaşlar prostat ve meme kanseriyle ilişkili
Tek suçlu elastan değil. Çoğu kadın iç çamaşırı, pamuk gibi doğal liflere ucuz bir alternatif olarak tekstil üretiminde giderek yaygınlaşan polyester ve naylon da içeriyor. Çevre Sağlığı Merkezi bilim direktörü Jimena Díaz Leiva'ya göre, bazı iç çamaşırlarının yüksek seviyelerde BPA ve PFAS kimyasalları içerdiği de tespit edildi. Bu kimyasallar yüksek seviyelerde endokrin bozulması, prostat ve meme kanserleri ile ilişkilendirilebilir.
Kibbe, "Polyester ve naylon gibi malzemelerin bir başka yan sonucu da, hem üretim aşamasında hem de yıkama sırasında doğal ortamlara mikrofiber salmalarıdır. Ayrıştıkça, ekosistemlerimize metan gibi çok fazla miktarlarda sera gazı emisyonu salıyorlar" dedi. İç giyim devi Victoria's Secret & Co. ürünlerinde kullanılmış elastanı yeniden kullanmanın yollarını ararken, mısır ve okaliptüsden elde edilen bir kumaş olan Tencel'den yapılan biyosentetik malzemeleri de araştırıyor.
Sütyenlerin dönüşümü daha zor
İç çamaşırını geri dönüştürmekten daha da zor olanı sütyeni geri dönüştürmektir. Çünkü sütyenler, yoğun ve pahalı bir süreç olan parça parça çıkarılması gereken küçük plastik ve metal parçaları içerir. Dolguları da genellikle geri dönüştürülemeyen poliüretandan yapılır. Şu an Resortecs adlı bir şirket ısıyla çözülebilen dikişler üretiyor, ancak şu anda çoğu markanın geniş ölçekte uygulaması için çok pahalı. Ve bu bile plastik kopça ve teller için çözüm olmayacaktır.
Dayanıklığı artırmak çözüm olabilir
Ancak iç çamaşırlarının aksine, ikinci el sütyenler için bir pazar var. İç çamaşırlarına kıyasla daha az hijyen sorunu yaratmalarının yanı sıra, sütyenler çok daha dayanıklı olma eğilimindedir. Aslında, iç çamaşırlarının geri dönüştürülebilirliğini artırmak yenilik gerektirecek olsa da, şu anda dayanıklılığa odaklanmak iç çamaşırlarını çöp sahalarından daha uzun süre uzak tutmanın en iyi yolu olabilir. Ellen MacArthur Vakfı'nın moda sorumlusu Laura Balmond, "İnsanlar genellikle değiştirmek istemedikleri bu ürünleri sadece yıprandıkları için değiştiriyorlar. Eşyaları nasıl daha dayanıklı hale getirebileceğinize odaklanmalısınız" ifadelerini kullandı.
