İngiltere'de seçmenler, ülkenin Avrupa Birliği'nden (AB) resmen ayrılmasının ardından yapılan ilk genel seçimler için bugün sabah saatleri itibariyle oy kullanmaya başladı. İngiltere, İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda'daki toplam 650 seçim bölgesinde oy kullanma merkezleri, yerel saatle 07:00'de açıldı. Oy verme işlemi, sandık çıkış anketlerine dayanan ilk tahmini sonuçların yayınlanacağı yerel saatle 22:00'ye kadar (TSİ 00:00) devam etti.
14 yıl sonra bir ilk yaşanabilir
İngiltere Başbakanı Sunak, 22 Mayıs'ta yaptığı açıklamada, bu yılın ikinci yarısında yapılması planlanan erken seçim tarihini 4 Temmuz olarak açıklamıştı. Bu seçimler, ülkede 14 yılın ardından ilk kez iktidar değişikliğine yol açabililir.
Muhafazakar parti iktidarı boyunca beş başbakan, dokuz dışişleri bakanı, sekiz içişleri bakanı değişti. Yapılan anketlerde ana muhalefetteki İşçi Partisinin açık ara farkla seçimi önde tamamlayacağı ve iktidardaki Muhafazakar Parti'nin ise hezimete uğrayacağı öngörülüyor.
Bu, seçim bölgelerinin 2023'te yeniden belirlenmesinden bu yana yapılan ilk oylama. Bu değişiklikle İngiltere on sandalye kazanırken, İskoçya ve Galler sırasıyla iki ve sekiz sandalye kaybetti. Kuzey İrlanda'nın sandalye sayısında ise herhangi bir değişiklik olmadı.
Bu seçim, aynı zamanda seçmenlerin oy kullanabilmek için fotoğraflı kimlik getirdiği ilk genel seçim olma özelliğini de taşıyor. Mayıs ayında eski Başbakan Boris Johnson, kendi hükümeti tarafından 2022 Seçim Yasası ile getirilen yeni kuralı unuttuğu için yerel seçimlerde sandıktan geri çevrilmişti.
İngiltere genel seçimleri nasıl yapılıyor?
Avam Kamarası'nda her biri yerel seçim bölgesini temsil eden toplam 650 sandalye bulunuyor. Seçmenler kendi seçim bölgelerini Avam Kamarası'nda kimin temsil etmesini istiyorlarsa ona oy veriyorlar. Seçim sistemi, dar bölge ve çoğunluk esasına dayanıyor. Bu, partilerin oyların büyük bir yüzdesini toplayabileceği ancak yine de hiçbir bölgede birinci olamadıkları takdirde herhangi bir sandalye elde edemeyecekleri anlamına geliyor.
Parlamentoda en az 326 sandalyeyle çoğunluğa sahip olan parti genellikle yeni hükümeti kurmakla görevlendiriliyor. Eğer hiçbir parti çoğunluğu elde edemezse, en çok oy alan parti koalisyon hükümeti veya azınlık hükümeti kurabiliyor.
Partiler ve hedefleri
Muhafazakar Parti lideri olarak ilk kez seçime giren Başbakan Rishi Sunak enflasyonun düşmesini ve göçe ilişkin politikalarının partiye oy olarak dönmesini umuyor.
Ana muhalefetteki İşçi Partisi’nin lideri Keir Starmer ise iktidara tepkili seçmenin de oyunu alarak 14 yıl sonra partisini iktidara taşımak ve İngiltere'nin yeni başbakanı olmak istiyor. Sağcı Reform Partisi'nin milletvekili çıkartıp çıkarmayacağı, lideri Nigel Farage'ın bu kez Avam Kamarası'na girip girmeyeceği yanıtı merakla beklenen sorulardan.
2010-2015 yılları arası Muhafazakar Parti'nin koalisyon ortağı olan Liberal Demokrat Parti de sandalye sayısını artırmak istiyor.
Başbakan adayları kimler?
44 yaşındaki Muhafazakar Parti'nin lideri Rishi Sunak, İngiltere'de Hint kökenli ilk başbakan olmuştu. Sunak daha önce Boris Johnson'ın kurduğu hükümette maliye bakanlığı yapmış, Johnson'la yaşadığı görüş ayrılıkları sonrası istifa etmiş, Ekim 2022'de genel başkan seçilmiş ve başbakan olmuştu.
61 yaşındaki İşçi Partisi lideri ise Keir Starmer ise partisinin 2019'daki seçim yenilgisi sonrası Nisan 2020'de genel başkan seçilmişti. Starmer daha önce Kraliyet Savcılık Kurumu Başkanı olarak görev yapmıştı.
