08 Eylül 2024, Pazar Gazete Oksijen
Haber Giriş: 20.05.2024 11:54 | Son Güncelleme: 20.05.2024 15:54

İran'ın geçici cumhurbaşkanı olan Muhammed Mokhber kimdir?

Reuters, helikopter kazasında ölen İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin geçici olarak yerini alan birinci yardımcısı Muhammed Mokhber (Muhammed Muhbir) hakkındaki önemli bilgileri derledi
İran'ın Birinci Başkan Yardımcısı Mohammad Mokhber, 5 Kasım 2023'te Çin'in Şangay kentinde düzenlenen 6. Çin Uluslararası İthalat Fuarı'nın (CIIE) açılış töreninde konuşuyor. (Fotoğraf: Getty Images aracılığıyla VCG/VCG)
İran'ın Birinci Başkan Yardımcısı Mohammad Mokhber, 5 Kasım 2023'te Çin'in Şangay kentinde düzenlenen 6. Çin Uluslararası İthalat Fuarı'nın (CIIE) açılış töreninde konuşuyor. (Fotoğraf: Getty Images aracılığıyla VCG/VCG)

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Azerbaycan ziyareti sonrası ülkenin dağlık bölgesinde helikopterinin düşmesi sonucu hayatını kaybetti. Reisi ile Dışişleri Bakanı Abdullahiyan, Tebriz Valisi Malik Rahmeti ve İran lideri Hamaney'in Tebriz Temsilcisi Muhammed Ali Al-i Haşim'in de kazada hayatını kaybedenlerin arasında yer aldığı belirtildi. Cumhurbaşkanı'nın ölümünün ardından ülkenin yasalarına göre geçici olarak göreve birinci yardımcısı Mohammad Mokhber (Muhammed Muhbir) geldi. İşte İran'ın birinci cumhurbaşkanı yardımcısı 68 yaşındaki Mohammad Mokhber hakkında bazı önemli bilgiler...

Geçici cumhurbaşkanı olarak Mokhber, meclis başkanı ve yargı başkanıyla birlikte cumhurbaşkanının ölümünden sonraki 50 gün içinde yeni bir cumhurbaşkanlığı seçimi düzenleyecek olan üç kişilik konseyin bir parçası.

1 Eylül 1955 doğumlu Mokhber de Reisi gibi tüm devlet meselelerinde son sözü söyleyen Dini Lider Ali Hamaney'e yakın görülüyor. Mokhber, Reisi'nin cumhurbaşkanı seçildiği 2021 yılında cumhurbaşkanı birinci yardımcısı oldu.

Rus ordusuna askeri destek sağlayan ekibin parçasıydı

Reuters'a konuşan kaynaklar, Mokhber'in ekim ayında Moskova'yı ziyaret eden ve Rus ordusuna karadan karaya füzeler ve daha fazla insansız hava aracı tedarik etmeyi kabul eden İranlı yetkililerden oluşan bir ekibin parçası olduğunu söyledi. Ekipte İran Devrim Muhafızları'ndan iki üst düzey yetkili ve Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi'nden bir yetkili de yer alıyordu.

2010'da AB yaptırım listesine dahil edildi

Mokhber daha önce dini liderle bağlantılı bir yatırım fonu olan Setad'ın başkanıydı. 2010 yılında Avrupa Birliği Mokhber'i "nükleer veya balistik füze faaliyetlerine" karıştığı iddiasıyla yaptırım uyguladığı kişi ve kuruluşlar listesine dahil etti. İki yıl sonra listeden çıkarıldı. 2013 yılında ABD Hazine Bakanlığı Setad'ı ve yönettiği 37 şirketi yaptırım uygulanan kuruluşlar listesine ekledi.

Tam adı Setad Ejraiye Farmane Hazrate Emam ya da İmam'ın Emirlerini Uygulama Merkezi olan Setad, İslam Cumhuriyeti'nin kurucusu Hamaney'in selefi Ayetullah Ruhullah Humeyni tarafından verilen bir emirle kuruldu. Yardımcılarına 1979 İslam Devrimi'nden sonraki kaotik yıllarda terk edildiği varsayılan mülkleri satıp yönetmelerini ve elde edilen gelirin büyük kısmını hayır kurumlarına aktarmalarını emretti. Mokhbe 14 yıl boyunca Setad'ın başkanlığını yaptı.