İran, uluslararası yaptırımların kaldırılması karşılığında nükleer faaliyetlerini sınırlandıran 2015 tarihli uluslararası anlaşmanın çökmesinin ardından nükleer bomba yapmak için ihtiyaç duyacağı süreyi kısaltarak nükleer programını genişletti. İsrail ve İran arasındaki karşılıklı füze saldırıları, Birleşmiş Milletler'in nükleer gözlemcisi Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (IAEA) Tahran'ın barışçıl olduğunda ısrar ettiği nükleer niyetlerini ortaya çıkarma arayışına aciliyet kazandırdı.
"Tahran'ın kapasitesinin farkında"
Eski bir askeri komutan ve İran'ın ulusal güvenlik komisyonu üyesi olan Javad Karimi-Ghodousi, X'te yayınladığı bir videoda ülkesinin teknik olarak “yarım gün ya da bir hafta içinde" savaş başlıkları için uranyumu 90 saflıkta zenginleştirebileceğini ve IAEA Tahran'ın bu kapasitesinin “farkında” olduğunu söyledi.
İranlı gazeteci Khosro Isfahani tarafından X'te aktarılan Farsça bir habere göre, İslam Cumhuriyeti'nin dini lideri Ayetullah Hamaney rejiminin “tehditlere aynı düzeyde karşılık vereceğini” söylediğini de aktardı.
İsfahani'nin paylaşımına göre Karimi-Ghodousi ayrıca AB ve ABD'nin “rejimin taleplerine boyun eğmemesi” halinde İran'ın sadece “nükleer silah edinmekle kalmayacağını”, İslam Cumhuriyeti'nin Avrupa ülkelerini hedef almak üzere “füze menzilini 10.000 km'nin üzerine çıkaracağını” söyledi.
"Orta Doğu kırılgan bir durumda"
İranlı yetkililerle görüşecek IAEA, İran Devrim Muhafızları'nın nükleer güvenlikten sorumlu komutanı Ahmad Haghtalab'ın 18 Nisan'da yaptığı açıklamaların ardından mayıs ayında üst düzey İranlı yetkililerle görüşecek. Tasnim haber ajansının Reuters'tan aktardığına göre Haghtalab, “Siyonist rejimin (İsrail) İran'ın nükleer tesislerine yönelik tehditleri nükleer doktrinimizi gözden geçirmemizi mümkün kılıyor” dedi.
İran, İsrail'in Suriye'de İran Devrim Muhafızları komutanlarını öldüren saldırısına karşılık olarak bu ayın başlarında İsrail'e 300 insansız hava aracı ve füze fırlatmıştı. İsrail ise daha sınırlı bir saldırıyla karşılık verdi.
Bloomberg'e konuşan IAEA Genel Direktörü Rafael Mariano Grossi, Haghtalab gibi üst düzey bir İranlı yetkilinin yorumlarının endişe kaynağı olduğunu söyleyerek "Orta Doğu çok kırılgan bir durumda" dedi.
IAEA'nın son üç aylık raporuna göre, İran'ın 2015 anlaşması kapsamında 202,8 kg ile sınırlandırılan zenginleştirilmiş uranyum stoku şubat ayı itibariyle 5,5 tondu. Raporda Tahran'ın bir nükleer bomba için yeterli miktarda silah kalitesinde uranyum üretmeye başlamasının muhtemelen haftalar ya da günler alabileceği belirtiliyor.
The Times 6 aylık süreyi öngörmüştü
İran'ın nükleer saldırıya başvurup vurmayacağını analiz eden The Times ise İran'ın nükleer silah programını hızlandırarak bir bomba yapmaya çok yakın olduğu konusunda uyarmıştı. Gazeteye konuşan nükleer uzmanı Kelsey Davenport "İran nükleer silah üretebilecek teknik kapasiteye sahip. Tahran şu anda silah kalitesinde uranyum üretmekten bir adım kadar uzakta. Eğer İran mümkün olan en kısa sürede bir silah üretmeye karar verseydi bunu muhtemelen altı ay içinde yapabilirdi" dedi.
