İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, 2019’dan bu yana devam eden yolsuzluk davalarını sonlandırmak amacıyla Cumhurbaşkanı Isaac Herzog’a resmi olarak af başvurusunda bulundu. Netanyahu, rüşvet, dolandırıcılık ve güven ihlali suçlamalarıyla üç ayrı davada yargılanıyor.
Middle East Eye'ın haberine göre İsrail tarihinin en uzun süre görev yapan başbakanı olan Netanyahu, görevdeyken suçlanan ilk başbakan olma özelliğine sahip. Suçlu bulunması durumunda 10 yıla kadar hapis cezası alabilir. Netanyahu, tüm suçlamaları reddediyor ve davaları “siyasi bir cadı avı” olarak nitelendiriyor.
Davaların detayları: 1000, 2000 ve 4000
Case 1000-hediye skandalı
Netanyahu, Case 1000 kapsamında dolandırıcılık ve güven ihlali suçlamalarıyla karşı karşıya. İddialara göre, Netanyahu, eski Mossad ajanı ve Hollywood yapımcısı Arnon Milchan ile Avustralyalı milyarder James Packer’dan siyasi ayrıcalıklar karşılığında değerli hediyeler aldı.
Hediyelerin değeri 700.000 şekel (yaklaşık 200.000 dolar) olarak tahmin ediliyor. İddialara göre Netanyahu, bu hediyeler karşılığında zengin İsrailli göçmenler için vergi kanunlarında değişiklik yapılmasını ve Milchan’ın ABD vizesinin yeniden verilmesini sağladı. Netanyahu ve ailesi hediyeleri kabul ettiklerini ancak suç olmadığını savunuyor.
Case 2000-medya skandalı
Case 2000’de Netanyahu, Yedioth Ahronoth gazetesinin yayıncısı Arnon Mozes ile anlaşmalar yaparak olumlu medya kapsamı sağlamaya çalışmakla suçlanıyor. Karşılığında Netanyahu’nun, rakip gazete Israel Hayom’un tirajını sınırlayacak bir yasayı geçirmeyi teklif ettiği iddia ediliyor.
Netanyahu, mahkemede Mozes’in sözlerini rüşvet olarak görmediğini belirtti. Mozes de teşebbüs rüşvetiyle suçlanıyor.
Case 4000 – Bezeq skandalı
En ciddi dava olan Case 4000, Netanyahu’nun Bezeq telekomünikasyon şirketine düzenleyici avantajlar sağladığı iddiasıyla dolandırıcılık, güven ihlali ve rüşvet suçlamalarını içeriyor.
İddialara göre, Bezeq sahipleri Shaul ve Iris Elovitch, karşılığında Netanyahu’nun Walla haber sitesinde istediği yayınları yönlendirmesine izin verdi. Netanyahu, mahkemede Bezeq’in ana şirketi Bcom için imzaladığı belgeleri hatırlamadığını söyledi.
Netanyahu’nun daha önceki yolsuzluk suçlamaları
Netanyahu, daha önce de çeşitli yolsuzluk iddialarıyla karşılaştı, ancak bunların hiçbiri mahkemeye taşınmadı. Öne çıkan örnekler:
1997: Netanyahu’nun Adalet Bakanı Roni Bar-On’u atayarak Aryeh Deri için avantaj sağlamaya çalıştığı iddiası.
2001: Netanyahu ve eşi Sara, özel konutlarının tadilatı ve yurt dışı seyahatleriyle ilgili yolsuzlukla suçlandı; dava açılmadı.
2011, 2015, 2016: Devlet fonlarının kişisel kullanım iddiaları ve seçim bağışları.
Case 3000, yani “Denizaltı Skandalı”, Netanyahu’yu doğrudan suçlamasa da 2 milyar dolarlık bir denizaltı alımında yasadışı ödemeler iddiası içeriyor.
Mahkeme süreci
Netanyahu’nun davaları, 2020’de ön duruşmalarla başladı. Güvenlik endişeleri nedeniyle bazı duruşmalara katılmayan başbakan, 2024’te Shin Bet aracılığıyla mahkemede ifade vermemek için girişimlerde bulundu.
İlk çapraz sorgusu Aralık 2024’te gerçekleşti. Case 1000’in çapraz sorgusu 2025 Kasım’ına kadar sürdü ve şu anda Case 4000 üzerinde devam ediyor. Netanyahu, polis sorguları sırasında 1.778 kez ilgili olayları hatırlamadığını belirterek savunma yaptı.
İsrail'de tepkiler ne durumda?
Netanyahu’nun yolsuzluk davaları, İsrail’de toplumsal bölünmeyi derinleştirdi. 2023 başında hükümetin tartışmalı yargı reformu paketinin açıklanmasıyla büyük protestolar patlak verdi. Reformlar, parlamento çoğunluğuyla Yüksek Mahkeme kararlarını geçersiz kılma yetkisi öngörüyordu.
Eleştirmenler, Netanyahu’nun yolsuzluk davalarını göz ardı etmek için savaşın uzatıldığını savundu.
Af talebi
Kasım 2025’te eski ABD Başkanı Donald Trump, Netanyahu için Herzog’a af talebinde bulundu. Netanyahu’nun avukatları da 30 Kasım’da Cumhurbaşkanlığı’na 111 sayfalık resmi bir af başvurusu sundu.
Cumhurbaşkanlığı, af talebinin “olağanüstü bir başvuru” olduğunu ve “tüm ilgili görüşler alındıktan sonra sorumlu bir şekilde değerlendirileceğini” açıkladı.
İsrail hukukunda, bir siyasetçi henüz hüküm giymeden af talep etmesi emsalsiz. Af verilmesi hâlinde, hukuk ve demokratik denge açısından tartışmalar yaşanacak.
Muhalefet lideri Yair Lapid, Netanyahu’nun af alabilmesi için suçunu kabul etmesi, pişmanlık göstermesi ve siyasetten çekilmesi gerektiğini belirtti.
2026’da yapılacak genel seçimler öncesi Netanyahu’nun af talebi, hem siyasi geleceği hem de İsrail’de hukukun üstünlüğü tartışmalarını şekillendirecek.
Kaynak: Gazete Oksijen
