Titanik'in enkazını yakından görmek için beş kişi taşıyan bir turistik denizaltının kaybolmasının ardından yetkililer Atlantik Okyanus'undaki arama çalışmaları için mevcut tüm kaynakları harekete geçirdi. Pazartesi günü kaybolduğu açıklanan Titan olarak bilinen denizaltı OceanGate Expeditions tarafından işletiliyor. ABD Sahil Güvenliği, Pazar günü öğleden sonra yaptığı dalıştan 1 saat 45 dakika sonra irtibatın kesildiğini söyledi.
Oksijen hızla tükeniyor
Birinci Sahil Güvenlik Bölgesi'nden Yüzbaşı Jamie Frederick arama kurtarma çalışmalarıyla ilgili basın toplantısı düzenledi. Frederick sahil güvenliğin denizaltının bilinen son konumuna uzaktan kumandalı bir araçla (ROV) dalış başlattığını kaydetti. Sahada konuşlandırılan mevcut ROV'un üzerinde bir kamera mevcut. Kanada sahil güvenliğinin ve ABD donanmasından diğer gemilerin bu akşam geç saatlerde gelmesi planlanıyor. Özel gemiler de arama çalışmalarına katılıyor. Frederick çok zorlu bir arama çalışması yapıldığını ve ekiplerin gece gündüz çalışmalarını sürdürdüğünü yineledi.
Pentagon, bir Hercules uçağının kayıp denizaltının olabileceği alan üzerinde uçacağını söyledi. Savunma Bakanlığı, BBC'nin ABD'deki haber ortağı CBS News'in de katıldığı bir brifingde, Pazartesi günü iki C-130 askeri uçağının arama kurtarma uçuşu gerçekleştirdiğini ve Salı günü de bir Ulusal Muhafız C-130 uçuşunun yapıldığını açıkladı.
Beş kişilik gemide 96 saatlik oksijen bulunuyor ve Titanik'in enkazını keşfetmek için 4 km derinliğe dalabiliyor.
OceanGate'in danışmanlarından David Concannon, denizaltının 96 saatlik oksijen tedarikinin Pazar günü sabah 6 sularında başladığını söyledi. Concannon kendisinin de dalışta olması gerektiğini ancak başka bir müşteri meselesi nedeniyle dalışa katılamadığını aktardı. Concannon Associated Press haber ajansına gönderdiği e-postada, yetkililerin 6 bin metre derinliğe ulaşabilen uzaktan kumandalı bir aracı (ROV) en kısa sürede bölgeye ulaştırmak için çalıştıklarını kaydetti.
— OceanGate Expeditions (@OceanGateExped) June 19, 2023
"Her yerde enkazın parçaları var"
ROV'lar, bir pilotun iticilerini çalıştırmasını ve ayrıca sonar ve kamera sistemlerinden gerçek zamanlı olarak veri aktarmasını sağlayan bir bağlantı ile bağlı olduğu bir geminin yanına bırakılabilir. Ancak Titanik'in okyanus tabanındaki enkazının miktarı, neyin enkaz neyin Titan olduğunu ayırt etmenin zaman alabileceği anlamına geliyor. Ayrıca uzmanlar, gemi su altında bulunsa bile, özellikle de yüzyıllık enkazın içine karıştıysa onu geri getirmenin de zor olabileceğini söylediler. Avustralya Kraliyet Donanması'ndan emekli denizaltı kaçış ve kurtarma projesi direktörü Frank Owen, "Her yerde Titanik'in parçaları var. Bu çok tehlikeli" dedi.
"Oraya inebilecek çok az gemi var"
University College London'da deniz mühendisliği profesörü olan Alistair Greig ise, "Deniz tabanına inmişse ve kendi gücüyle geri çıkamıyorsa, seçenekler çok sınırlı. Hala sağlam olsa bile kıta sahanlığının ötesine geçtiyse oraya inebilecek çok az gemi var" ifadelerini kullandı.
İngiltere'den emekli bir donanma tümamirali olan Chris Parry Sky News'a yaptığı açıklamada kurtarma çalışmasının çok zor bir operasyon olduğunu söyledi. Parry, "Titanik'in kendisi bir çukurda yatıyor. Etrafta bir sürü enkaz var. Dolayısıyla, özellikle sonarla ayırt etmeye çalışmak ve başka bir dalgıçla aramak istediğiniz alanı hedeflemeye çalışmak gerçekten çok zor olacak" diye konuştu.
Uzun yıllardır küçük denizaltılar zaman zaman turistleri ve uzmanları okyanus yüzeyinin yaklaşık 3 bin 800 metre altındaki Titanik'in enkazını görmeye götürüyor. Enkazı görmek üzere 8 saat sürecek keşif gezisinde yer almak isteyen turistler 250 bin dolar ödüyor.
ABD Sahil Güvenliği Pazartesi günü yaptığı açıklamada, ABD ve Kanada gemi ve uçaklarının Cape Cod'un yaklaşık 1,450 km doğusundaki bir bölgeye akın ettiğini ve bazılarının neredeyse 4 bin m derinliğe kadar izleme yapabilen sonar şamandıraları bıraktığını söyledi. Ancak ekipler geminin su yüzüne çıkıp çıkmadığını bilmedikleri için arama çalışmaları karmaşık bir hal aldı. Hem yüzeyi hem de okyanusun derinliklerini taramaları gerekiyor.
Denizaltında kaç kişi var?
OceanGate'in Titanik enkazına yaptığı keşif gezilerinde arkeologlar ve denizbiyologları da yer alıyor. Şirket ayrıca görev uzmanları olarak bilinen kişilerin de geziye katılmalarını sağlıyor. Bu kişiler sırayla sonar ekipmanlarını kullanıyor ve beş kişilik denizaltında diğer görevleri yerine getiriyorlar. Sahil Güvenlik Pazartesi günü yaptığı açıklamada gemide bir pilot ve dört görev uzmanı olduğunu söyledi.
Gemide olduğu düşünülenlerden biri de eski bir Fransız donanma komutanı ve dalgıç olan Paul Henry Nargeolet. E/M Group ve RMS Titanic'in sualtı araştırma direktörü olan Nargeolet, enkaz alanında önde gelen bir otorite olarak kabul ediliyor ve dalış sırasında dört yolcuyla birlikte denizaltından sorumlu olması muhtemel.
Rekortmen milyarder Harding denizaltında
Uzaya giden küçük bir turist grubundan biri olan tanınmış bir havacı ve kaşif olan İngiliz iş insanı Hamish Harding de seyahat için rezervasyon yaptırmıştı. 58 yaşındaki Harding, Cumartesi günü Instagram'da bulunduğu paylaşımda, "Newfoundland'da son 40 yılın en kötü kışının yaşanması nedeniyle, bu görev muhtemelen 2023 yılında Titanik'e yapılacak ilk ve tek personelli görev olacak. Yarın bir dalış girişiminde bulunacağız" ifadelerini kullandı.
Havacılık sektöründe hizmet veren Action Aviation'ın İngiliz sahibi milyarder Hamish Harding geçen yıl Blue Origin'in beşinci insanlı uzay uçuşuna katıldı. Ayrıca Harding tek bir dalışta okyanusta en uzun süre kalmada dahil olmak üzere birçok Guinness Dünya Rekoru sahibi.
Pakistan'ın en zengin iş insanlarından biri
Prince's Trust yardım kuruluşunun İngiltere merkezli yönetim kurulu üyesi olan 48 yaşındaki Shahzada Dawood ve 19 yaşındaki oğlu Sulaiman Dawood da ünlü enkazı görmek için para ödeyen turistleri götüren küçük sualtı gemisinde bulunuyorlardı. Ailesi yaptığı açıklamada, Pakistan'ın en zengin insanlarından biri olan Shahzada Dawood ve oğlu Suleman'ın da gemide olduğunu duyurdu. Açıklamada, "Meslektaşlarımız ve dostlarımız tarafından gösterilen ilgiye minnettarız ve herkesten onların güvenliği için dua etmelerini rica ediyoruz" denildi.
Mr. Titanic'in de denizaltında olduğuna inanılıyor
Denizaltıda olduğuna inanılanlar arasında Mr. Titanic olarak bilinen 77 yaşındaki eski Fransız donanma komutanı Paul-Henri Nargeolet de bulunuyor. Nargeolet 35 yıldır Titanik üzerinde çalışıyor ve enkaza yapılan birçok denizaltı seferine ve yüzlerce saat süren gözlemlere katıldı.
1987 yılında enkazdan bir dizi nesneyi çıkaran ekibin bir parçasıydı. Geçen yıl Le Parisien'e verdiği bir röportajda, tamamen karanlıkta kalan ve mercanlarla kaplı olan enkazı ilk kez gördüğü anı anlattı. Sonarla tespit edilen ve projektörlerle aydınlatılan enkazı denizaltısının içinden gördüğünü ve kendisinin ve ekibinin nutkunun tutulduğunu söyledi. Nargeolet, "10 dakika boyunca denizaltıdan hiç ses çıkmadı" ifadelerini kullandı.
Titan denizaltısı nedir ve ne için kullanılır?
Titan, genellikle bir pilot ve dört görev uzmanı olmak üzere beş kişiyi taşıyabilen bir araştırma ve inceleme denizaltısıdır. Bu kişiler arasında arkeologlar, deniz biyologları veya turist olarak bu deneyimi yaşayabilecek herkes yer alabilir.
İşletmeci OceanGate'e göre titanyum ve filament sargılı karbon fiberden yapılan 6,7 metrelik araç 10 bin 432 kg ağırlığında, yaklaşık altı ortalama büyüklükteki arabaya eşdeğer ve 4 bin metre derinliğe dalabiliyor. Hareket etmek için dört elektrikli itici kullanıyor ve çevresini keşfetmek için bir kamera, ışık kaynağı ve bataryaya sahip. OceanGate, Titan'ın görüş alanının herhangi bir derin dalış dalgıçlarının en büyüğü olduğunu ve teknolojisinin derin okyanusun rakipsiz bir görüntüsünü sağladığını söylüyor.
Starlink kullanıyor
İletişim kurmak için Elon Musk'ın Starlink uydu teknolojisini kullanıyor ancak iletişimin kopmasının nedeninin bu olup olmadığı belli değil. OceanGate geçen hafta attığı bir tweette, "Okyanusun ortasında herhangi bir baz istasyonu olmadığından, bu yılki 2023 Titanic seferi boyunca ihtiyaç duyduğumuz iletişimi sağlamak için @Starlink'e güveniyoruz" ifadelerine yer verdi.
Despite being in the middle of the North Atlantic, we have the internet connection we need to make our #Titanic dive operations a success - thank you @Starlink! pic.twitter.com/sujBmPr3JD
— OceanGate Expeditions (@OceanGateExped) June 1, 2023
Gezi operatörü OceanGate'in danışmanı David Concannon'a göre, Pazar günü yerel saatle sabah 6 itibariyle 96 saatlik bir oksijen kaynağı var ve bu teorik olarak Perşembe sabahına kadar sürecek. Ancak bu limit, özellikle de gemide sınırlı dalış deneyimi olan turistler varsa, geminin içindekilerin nefes alma hızından etkilenecektir.
Deniz aracını nasıl kurtarabilirler?
Arama çalışmaları hem sonar teknolojisi kullanılarak su altında hem de denizaltının su yüzüne çıkmış ancak iletişimi kaybetmiş olması ihtimaline karşı uçaklar ve su üstü gemilerinin yardımıyla su üzerinde yürütülüyor.
ABD ordusu deniz yüzeyini araştırmak üzere iki adet C-130 devriye uçağı gönderdi ve bir diğeri de New York'tan yola çıktı. ABD Sahil Güvenliği adına arama-kurtarma operasyonunu yöneten Tuğamiral John Mauger, Kanadalı meslektaşlarının da bir C-130 ve su altı seslerini tespit etmek için sonar şamandıraları bırakabilen bir P-8 denizaltı arama uçağı gönderdiğini söyledi. Ancak Tuğamiral, ABD Sahil Güvenliği'nin arama bölgesinde dipte kapsamlı bir sonar araştırması yapmak için doğru ekipmana sahip olmadığını öne sürdü.
"Yerini tespit etmeye odaklandık"
Mauger Fox News'a verdiği demeçte, "Şu anda sadece havadaki ve bölgedeki araçları görevlendirerek ve ardından su altı sonarını kullanarak geminin yerini tekrar tespit etmeye odaklanmış durumdayız" dedi. Yetkililer ayrıca yardım için ticari gemilere de ulaşıyor ve önümüzdeki günlerde ek kaynakların gelmesini bekliyor.
Kaynaklar: The Guardian, New York Times, Daily Mail, Telegraph, Sky News
