Suç dünyasında kara para aklamak suçtan elde edilen gelirleri finansal sisteme sokmak için olmazsa olmazdır. Benzer şekilde çalıntı araçlar veya sahte mallar da aklanabilir.
Aynı mantıkla, karanlık ilişkileri spor kulüpleri üzerinden temize çekmek için yürütülen faaliyetlere sporla aklama dendiğini veya çevreye duyarlı süsü verilen politikalardan yeşille aklama diye bahsedildiğini son dönemde sıklıkla görüyoruz.
Ancak yapılan son araştırmalar, bu fenomenin Brezilya'daki en endişe verici ayağının 'sığır aklama' olduğunu ortaya koyuyor.
Pratikte bu, bazı çiftçilerin Amazon'un yasadışı şekilde ormansızlaştırılmış arazilerilerinde yetiştirilen sığırları, yasal tarım arazilerinde yetiştirilmiş sürülere dönüştürmesi ve bunların büyük mezbahalara satılması anlamına geliyor. İddiaya göre Brezilyalı et devi JBS de artık bu sisteme dahil.
Greenpeace, 25 ve 29 Eylül’de yayımladığı iki soruşturmada, JBS'in çevre açısından yıkıcı bu uygulamayı görmezden geldiğini öne sürüyor. İlk vaka Orta-Batı bölgesindeki Mato Grosso eyaletinden. STK’ya göre 2018 ile 2023 yılları arasında Pequizal do Naruvôtu yerli halkına ait topraklarda yasa dışı biçimde yetiştirilen 1.200’den fazla hayvan, yerel JBS mezbahalarına tedarik edildi. Bunu yapmak için tedarikçinin, hayvanlarını yasa dışı çiftliğinden yaptırımı bulunmayan yakınlardaki bir diğer mülk olan Itapiranga’ya aktardığı ve bu yolla hayvanları 'akladığı' iddia ediliyor.
Üç kıtaya ihraç edilmiş olabilir
Le Monde'a göre yürütülen soruşturma JBS için iki kat utanç verici. Zira sığırların satın aldığı söz konusu çiftçi Mauro Fernando Schaedler, çevre suçlarından toplam 3,1 milyon real (495.000 euro) ceza almış, kötü şöhretli ve tanınmış bir isim.
Daha da önemlisi, söz konusu mezbahaların Barra do Garças ve Agua Boa kentlerinde bulunması ve Asya ile Amerika kıtasındaki birçok ülkeye, ayrıca Avrupa Birliği’ne ihracat yapma yetkisine sahip olması. Söz konusu sığır sayısı görece küçük olsa da bu durum grubun imajı üzerinde son derece olumsuz bir etki yaratıyor.
Greenpeace’in ortaya çıkardığı ikinci vaka, Amazon yağmur ormanlarının güneydoğusundaki Pará bölgesine ait. Bu dosya, 10.000 hektardan (Kadıköy ve Üsküdar'ın toplam büyüklüğü kadar) fazla alanı kaplayan devasa Nova Orleans çiftliğinin sahibi Biernaski ailesini mercek altına alıyor. Söz konusu çiftlik, yasa dışı ormansızlaştırma nedeniyle yetkililer tarafından ambargo altına alınmış durumda. Ancak 2018 ile 2023 yılları arasında, ailenin bu arazide yasa dışı biçimde yetiştirdiği 2.000 baş sığırı, yasal durumda olan ve JBS’ye doğrudan tedarikçi konumundaki bir diğer mülklerine — Rancho Alegre’ye — taşıdığı iddia ediliyor.
Amazon'un ormansızlaşması artabilir
Greenpeace Brezilya’nın Sıfır Ormansızlaşma birimi koordinatörü Cristiane Mazzetti, “Bütün bunlar çok ciddi, çünkü yeni meraların açılması Amazon’daki ormansızlaşmanın başlıca itici gücü olmaya devam ediyor” diyor.
Bir başka STK olan MapBiomas’a göre, yağmur ormanlarındaki yasa dışı ormansızlaştırmanın %90’ından sığır yetiştiriciliği sorumlu. Bu hızla büyüyen faaliyet nedeniyle Amazon artık Brezilya’daki toplam hayvan varlığının neredeyse yarısını barındırıyor: Yaklaşık 29 milyonluk nüfusa karşılık 100 milyondan fazla hayvan.
1953’te kurulan JBS ise et sektörünün devi konumunda. Grup dünya çapında 270.000 kişiyi istihdam ediyor, 150 ülkeye ihracat yapıyor ve günde 75.000 sığır kesme kapasitesine sahip olduğunu iddia ediyor.
2024 yılı cirosu yaklaşık 417 milyar real (66 milyar euro) olarak tahmin edildi. Büyüklüğü nedeniyle, “düzensiz kaynaklardan sığır tedarik etme ihtimali en yüksek şirket” olduğu uzmanlar tarafından vurgulanıyor.
Şirket suçlamaları reddediyor
İrtibata geçilen JBS ise suçlamaları reddediyor.
Grubun Le Monde’a gönderdiği yazılı açıklamada, “JBS, tedarikçilerinin %100’ünü yüksek çözünürlüklü uydu görüntüleriyle izlemektedir” dendi.
Greenpeace soruşturmasının ardından et devi, Mato Grosso ve Pará’daki tartışmalı çiftliklerden yapılan tedarikleri “önleyici olarak bloke ettiğini” ve “üreticilerden açıklama talep ettiğini” öne sürdü. Ayrıca 2021’de hayata geçirilen “Şeffaf Hayvancılık” adlı dijital platform sayesinde JBS aracı kurumlarının kendi tedarikçilerinin uygunluğunu doğrulayabildiği vurgulandı.
Brezilya hükümetinden COP30 öncesi yeni adımlar
10-21 Kasım tarihleri arasında Brezilya'nın Belém kentinde yapılması planlanan COP30 öncesinde, Devlet Başkanı Lula’nın hükümeti bu konuda kararlılığını göstermek istiyor.
Eylül ayı başında çevre polisi, yasa dışı ormansızlaştırmayla bağlantılı hayvancılıkla mücadele etmeyi amaçlayan “Soğuk Et” operasyonunun üçüncü aşamasını başlattı.
Pará eyaletinde 7.000’den fazla sığır müsadere edildi ve 49 milyon real (7,8 milyon euro) tutarında para cezası kesildi. Bu adım, Brezilya’nın imajını bu önemli uluslararası etkinlik öncesinde güçlendirmek açısından doğru yönde atılmış bir adım olarak değerlendiriliyor.
Kaynak: Gazete Oksijen
