İşçi Partisi lideri Keir Starmer, Birleşik Krallık genel seçimlerindeki ezici zaferinin ardından ilk konuşmasından "umut güneşinden" söz etti. Ancak gökyüzünde, yeni başbakanın güneş ışığını biraz olsun engelleyen bir bulut var: Nigel Farage ve onun yeni kurulan Reform Partisi. İşçi Partisi'nin 14 yıl sonra Rishi Sunak liderliğindeki Muhafazakârları iktidardan düşürerek elde ettiği muazzam seçim başarısının 2024 seçimlerinden çıkarılacak ana sonuç olmaması mümkün görünmüyor.
Blair'ın yakaladığı coşku yok
Ancak Starmer'ın 400'den fazla sandalye kazanması kağıt üzerinde iyi görünse de, biraz daha derine inildiğinde Westminster'a giden yeni parlak İşçi Partisi milletvekillerinin orada uzun süre kalma ihtimalleri konusunda rehavete kapılmamaları akıllıca olacaktır. Bu seçimin İşçi Partisi'nin kazancından ziyade Muhafazakârlar için bir kayıp olduğuna dair çok az şüphe var. Tony Blair'in 1997'de ülkenin ruh halini yakaladığı zaman olduğu gibi partiye yönelik bir coşku dalgası yok.
Her ne kadar Starmer İngiltere'nin bir sonraki başbakanı olarak 10 numara'ya girecek olsa da, kampanyayı efsanevi bir siyasi ivmeyle bitiren Farage'ın Reform'u oldu. Farage'ın ayak takımı Avam Kamarası'nda sadece bir avuç sandalye kazanmış olabilir, ancak Reform'un oy oranı ve desteğinin genişliği hem İşçi Partisi hem de Muhafazakar stratejistleri gelecek yıllarda sabahlara kadar uyanık tutacak.
Altı yıldan kısa bir süre önce İşçi Partisi ve Brexit Partisi'nin küllerinden doğan Reform'un Muhafazakarlardan oy çekme konusundaki yıkıcı kapasitesi, Sunak'ın bu kez başbakan olarak kalma şansını ortadan kaldırmaya yetti. Ancak Farage'ın partisinin, özellikle de 2019'da Boris Johnson'ın Muhafazakârlarına kaptırdığı geleneksel İşçi Partisi koltuklarında elde ettiği ikincilikler, yeni hükümetin tüylerini diken diken edecektir. Starmer söz verdiği gibi değişimi sağlayamaz ve seçmenlerin hayatlarını iyileştiremezse, Reform seçmenleri kimi cezalandıracak?
"İşçi Partisi için geliyoruz"
Farage, 2029'a kadar yapılması gereken bir sonraki seçimde kimi hedef alacağı konusunda açık konuştu. Clacton eğlence merkezinde yaptığı zafer konuşmasında "İşçi Partisi için geliyoruz, bundan hiç şüpheniz olmasın. Bu, hepinizi şaşkına çevirecek bir şeyin ilk adımlarıdır" dedi.
İşçi Partisi, Farage'ın beklenenden daha iyi bir performans sergilemesinin, partinin beş yıldan kısa bir süre önce aldığı en kötü yenilgiden 1997'den bu yana aldığı en iyi sonuçla geri dönerek elde ettiği olağanüstü başarıyı gölgelememesi gerektiğini savunabilir. Ve gerçekten de bu büyük bir zaferdi. Starmer'ın üst düzey ekibine bir yıl önce bile iktidardaki Muhafazakarların büyük bir yenilgiye uğrayacağını, milletvekillerinin üçte ikisini, bazı bakanlar da dahil olmak üzere bir dizi bakanın kaybedeceğini ve genel olarak ulusal bir alay konusu haline geleceğini söyleseydiniz, gülerlerdi. Starmer, eski lideri sert solcu Jeremy Corbyn döneminde neredeyse seçilemez hale gelen bir partiyi değiştirdikten sonra kendini mutlu hissettiği için haklı görülebilir.
Muhafazakarlar kovuldu
Ama çok uzun süre rahatlayamaz. Oylama, sonunda zalim ve beceriksiz olduğu kanıtlanan, parçalanmış ve disiplinsiz bir Muhafazakar partiye karşı bir öfke göstergesiydi. Vahşi doğada geçirdiği 14 yılın ardından tekrar kaybetmekten paranoya derecesinde korkan Starmer, nihayet kazandığı güçle ne yapmayı planladığına dair pek ipucu vermedi. Seçmenler Muhafazakarlara oy vermedi, iki partili bir sistemde diğer ana parti olarak İşçi Partisi iktidara davet edilmedi ancak tek varsayılan seçenek olarak içeri girdi.
İşçi Partisi için endişe verici başka gelişmeler de var: Corbyn'in, Starmer tarafından antisemitizm lekesini küçümsediği için parti adaylığından men edilmesine rağmen Islington North'taki koltuğunda bağımsız olarak kazandığı çarpıcı zafer; ihraç edilen bir adayın aldığı oy oranının başka bir İşçi Partili adaya koltuğunu kaybettirecek kadar büyük olması ve eski Muhafazakar Lider Iain Duncan Smith'in tutunmasını sağlaması. Başka kayıplar da oldu: iki gölge kabine bakanı soldan gelen rakiplerine yenildi.
Evet, Keir Starmer başbakan ve Tony Blair'in 1997'de söylediği gibi yeni bir şafak söktü. Ancak selefinin sahip olduğu sıcak güneş ışığından ziyade, bugün oldukça gri ve soğuk bir gün.
