ABD ile Rusya arasındaki barış görüşmeleri, Ukrayna savaşını sona erdirmeye yönelik somut bir ilerleme sağlayamadı. Toplantıdan hemen önce açıklama yapan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise Avrupa’ya yönelik sert mesajlar vererek, “Avrupa bizimle savaşmak isterse, hazırız” dedi.
ABD Başkanı Donald Trump’ın özel temsilcisi Steve Witkoff ve damadı Jared Kushner, yaklaşık dört yıldır süren savaşı bitirmeyi hedefleyen taslak barış planı üzerinde görüşmek üzere Moskova’ya gitti. Kremlin’de gerçekleşen toplantı beş saat sürdü. Rusya Devlet Başkanlığı Danışmanı Yuri Uşakov, görüşmelerin “yararlı ve yapıcı” olduğunu ancak “uzlaşma sağlanamayan önemli noktalar” bulunduğunu söyledi.
Hangi barış planı masada?
Görüşmelerin içeriği belirsizliğini koruyor. ABD ve Rusya tarafından gizlice hazırlanmış 28 maddelik ilk plan, birkaç hafta önce Kiev’e iletilmiş; Ukrayna ve Avrupalı müttefikler planı hızla değiştirerek 19 maddeye indirmişti. Ukraynalı yetkililer geçen hafta Florida’da Washington’la ek görüşmeler yapmıştı.
Uşakov, Moskova’da 27 maddelik bir planın ele alındığını ve ABD tarafından ek belgeler sunulduğunu söyledi; ancak ayrıntılar gizli tutuluyor.
Putin: Avrupa’nın barış planı “kabul edilemez”
Putin, görüşmeden önce yaptığı açıklamada Avrupa’nın karşı önerilerinin “kesinlikle kabul edilemez” olduğunu belirterek, bölge liderlerini “barış gündemi olmamakla” suçladı.
“Avrupa ile savaşmak gibi bir niyetimiz yok. Ama eğer onlar ister ve başlatırlarsa, biz hazırız,” dedi.
Son haftalarda Avrupalı yetkililer, kendilerinin ve Ukrayna’nın ilk ABD-Rusya temaslarından dışlandığına dair rahatsızlıklarını açıkça dile getirmişti.
AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, “Rusya barış istemiyor. Bu nedenle Ukrayna’yı mümkün olduğunca güçlendirmemiz gerekiyor,” ifadelerini kullandı.
Zelenski: Barışa hiç olmadığı kadar yakınız
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ise olumlu bir ton kullanarak İrlanda parlamentosunda “Barışa her zamankinden daha yakınız” dedi ve son Washington temaslarından sonra “gerçek bir anlaşma şansı” bulunduğunu söyledi.
Moskova’nın stratejisi: Süreci uzatmak
Uzmanlara göre Kremlin, sahada avantajlı olduğunu düşündüğü için müzakere sürecini olabildiğince uzatmayı hedefliyor. Dış İlişkiler Konseyi Başkanı Michael Froman, Putin’in “süreci mümkün olduğunca uzun tutmak ve bunu Batı ile daha geniş bir diplomatik pazarlığa dönüştürmek istediğini” belirtti.
Biden yönetiminde üst düzey danışmanlık yapmış Amos Hochstein da benzer şekilde Rusya’nın anlaşma için acele etmediğini söyledi:
“Ukraynalıların toprak tavizleri vermesi zor, güvenlik garantileri ise zayıf. ABD’nin verebileceği güvenceyi Rusya’nın kabul ettirmesi de kolay değil. Rusya hem savaşa hem savaş ekonomisine bağımlı,” dedi.
Uzmanların ortak görüşü, Rusya’nın savaş alanındaki kazanımlarını sürdürerek müzakere masasında daha fazla taviz koparmaya çalıştığı ve anlaşma için acele etmeyeceği yönünde.
