Haftalardır, özellikle de Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un ülkeyi şok erken seçimlere sürüklemesinden bu yana insanlar merak içinde. Lyon'un eteklerinde küçük bir komün olan Meyzieu'daki bir pazarda alışveriş yaparken The Guardian'a konuşan Kheira Vermorel, evde kocasıyla bile seçim konusunda gerildiklerini anlattı. Vermorel, "Bunun boşanmayla sonuçlanabileceğinden endişeleniyorum" dedi. Cezayir'den Fransa'ya 35 yıl önce taşınan Vermorel geçen seçimlerde Macron'a oy verdi. Ancak bu kez, oyunu aşırı sağcı, göçmen karşıtı Ulusal Birlik'e (RN) vererek siyasi sınıfı sarsma zamanının geldiğine ikna oldu.
Ancak Fransız kocası, partinin göçmenler konusundaki katı tutumuna şiddetle karşı çıkıyordu. Vermorel, "Bana 'Göçmenler buradaysa, başka seçenekleri olmadığı içindir' diyor" diyerek sokaklarda yaşayanları örnek gösterdi. Pazar günü yapılan ve 9,4 milyon Fransız seçmenin Vermorel ile aynı doğrultuda oy kullandığı ilk tur oylamada aşırı sağın önde gitmesi, zaten yüksek riskli olan seçimin tansiyonunu yükseltti. O zamandan bu yana 200'den fazla aday, RN'nin iktidarı almasını engelleyebilecek bir cumhuriyetçi cephe oluşturma çabasıyla yarıştan çekildi.
Ancak bu çabaların başarılı olup olmayacağı belli değil. Fransa ancak bu pazar günü yapılacak ikinci ve belirleyici oylamadan sonra emin olabilecek. Bu arada Vermorel, kocasının en sevdiği yemeklerden birkaçını hazırlamanın gerginliği biraz azaltabileceği umuduyla pazara gelmişti. Gergin bir kahkaha atan Vermorel, "Aynı fikirde olmadığımız için, belki daha iyi yemek yerse, iyi yemek yaptığımı hatırlar diye düşündüm" dedi.
İşe yarayacağının garantisi yok
Cumhuriyetçi cephe stratejisi uzun zamandır Fransız siyasetinin temel dayanaklarından biri olsa da ve çarşamba günü yapılan bir anket Marine Le Pen'i çoğunluktan mahrum bırakabileceğini gösterse de, bu sefer aşırı sağdaki bloğa karşı işe yarayacağının garantisi yok. Bunun için merkezci seçmenlerin aşırı sol France Unbowed (LFI) adaylarını desteklemesi ve sol seçmenlerin de Macron'un merkezci ittifakının adaylarının arkasında sıraya girmesi gerekecek.
Kamu görevlisi olduğunu gerekçe göstererek ismini vermek istemeyen 40 yaşındaki bir kişi, "Ya siyah ya da beyaz seçeneğimiz var. Ve şimdi hepimiz bunun hakkında konuşuyoruz. Ne yapmalıyız? En az kötü seçenek nedir? Bence asıl soru bu" dedi. Yarıştan çekilen ilk adaylardan biri, 2022'den beri Macron'un Rönesans partisinden milletvekili olan ve Meyzieu'yu da kapsayan seçim bölgesinde merkezci aday Sarah Tanzilli oldu. Bu hafta başında, cumhurbaşkanının merkezci ittifakının RN'yi engellemek için taktiksel ittifaklara ne ölçüde başvuracağı belirsizliğini korurken bile, ne yapması gerektiği konusunda netti. Tanzilli, "Mümkün olan tek karar buydu" dedi.
"Ülkemiz için son derece tehlikeli"
Ancak Tanzilli, lideri Jean-Luc Mélenchon'un antisemitizm suçlamalarıyla karşı karşıya kaldığı France Unbowed'da hala kendisini rahatsız eden unsurlar olduğunu belirtmekte gecikmedi ve "Aradaki en büyük fark, France Unbowed'un Ulusal Meclis'te mutlak çoğunluğa sahip olma riskinin bulunmaması" dedi. Aynı şeyin RN için söylenemeyeceğini de sözlerine ekledi. Tanzilli, "Aşırı sağ özgürlük, eşitlik ve kardeşliğin tam tersini savunuyor. Dolayısıyla ülkemiz için son derece tehlikeli, birlikte yaşama huzurumuzu için son derece tehlikeli" ifadelerini kullandı.
"Aşırı sağ=aşırı sol"
Çarşamba günü, merkezci ittifak, adaylarının yüzde 90'ının üçüncü sırada olmaları ve önlerinde bir RN adayı olması halinde üçlü yarıştan çekildiklerini söylerken, Meyzieu pazarını dolaşarak yerel France Unbowed adayı için el ilanları dağıtan bir avuç gönüllüden biri olan Ikrame Saidi, merkezci seçmenlerin hizaya gelip gelmeyeceğinin henüz belli olmadığını söyledi. Victor Prandt ilk turda RN'nin yüzde 10 gerisinde kaldı. Saidi, "Durum biraz karışık. Macron'un merkez partilerine oy veren birçok kişi bize Yeni Halk Cephesi'ne oy vermek istemediklerini söylüyor" ifadelerini kullandı. 28 yaşındaki Brian da gönüllülerden biri olarak söze girdi: Bize aşırı uçlara oy vermediklerini söylüyorlar. Yani onlar için aşırı sol ile aşırı sağ arasında bir eşittir işareti var.
Birçok merkezci, geleneksel partilerin artık demokrasiye hizmet etmediğine inanan radikal sol France Unbowed'un cumhuriyetçi değerleri paylaşmadığını savunuyor. Ancak Brian, partinin bu şekilde tasvir edilmesini Macron'un 2017'den bu yana uyguladığı bir stratejinin uzantısı olarak gördüğünü, bir yandan soldakileri itibarsızlaştırırken bir yandan da onlara aşırı sağa karşı bir siper olarak güvendiğini söyledi.
