Devlet ziyaretlerine bakıldığında Vladimir Putin'in çarşamba günü Kuzey Kore'ye varışı nispeten gösterişsizdi. Pyongyang'daki havaalanı pistinde üst düzey hükümet yetkililerinden oluşan uzun bir sıra yoktu ve sadece küçük bir şeref kıtası vardı. Mürekkep siyahı bir gökyüzünün altında uçaktan inen Rusya Devlet Başkanı, Kim Jong-un tarafından el sıkışılarak ve kucaklanarak karşılandı ve geleneksel hanbok giysili bir kadın tarafından kendisine bir buket takdim edildi. Ancak olayın mütevazılığı aldatıcıydı.
Putin, Moskova'dan Rusya'nın uzak doğusu üzerinden Kuzey Kore'nin başkentine karanlıkta geldi, liderlerin konvoyu Çarşamba günü erken saatlerde "büyüleyici bir şekilde aydınlatılmış" sokaklardan geçerek Kumsusan devlet konukevine ulaştı.
"En içten düşüncelerini paylaştılar"
Devlet tarafından işletilen Kore Merkez Haber Ajansı'na göre, iki liderin bu uygunsuz saate rağmen ya da belki de bu nedenle en içten düşüncelerini paylaştıkları belirtildi. Ancak dünya, Putin'in ziyareti sırasında Batı'nın hegemonyası ve emperyalizmi olarak adlandırdığı şeye karşı nasıl meydan okuduklarını beklemeye odaklanmıştı.
Anlaşmaya, bir ülkenin diğerine saldırması halinde yardım teklif etmesini gerektiren karşılıklı yardım maddesinin eklenmesi, Putin'in 24 yıl önce Pyongyang'a yaptığı ilk ziyaretten bu yana Rusya-Kuzey Kore ilişkilerinin ne kadar ilerlediğinin bir işaretiydi. Ancak Putin'in iki günlük Vietnam ziyareti için ayrılmasından kısa bir süre önce liderlerin üzerinde anlaştığı kapsamlı stratejik ortaklık tam olarak açıklanmadı. Bunun nedeni ise her iki rejime yönelik uluslararası yaptırımları kısmen ya da tamamen ihlal etme ihtimali olan anlaşmaların ete kemiğe büründürülmesi olabilir mi?
Dokuz ay önce Vladivostok'ta yaptıkları görüşmede iki liderin de teknolojik bilgi birikimi ya da Kuzey Kore'ye gıda ve enerji yardımı karşılığında Ukrayna'daki savaş için silah konusunda ne gibi anlaşmalara varıldığını açıklamaları beklenmiyordu. Yine de anlaşmanın ardındaki ruh hali hakkında şifreli bir şey yoktu: Bu, Washington, Seul ve Tokyo'daki düşmanlarına karşı inşa edilmiş bir zihin buluşmasıydı. Putin Kuzey Kore'ye en son gittiğinde, ev sahibi Kim Jong-il'in, dünyanın bu ülkeyle ilgili hesaplarını sonsuza dek değiştirecek bir nükleer denemeye nezaret etmesine daha birkaç yıl vardı. Putin aylar sonra Japonya'daki bir zirvede G8 liderleriyle bir araya geldiğinde Tony Blair, Bill Clinton ve diğerlerine Kim'in "iş yapabilecekleri" bir adam gibi göründüğünü söyledi.
Yaptırımlar etkili olmuyor
Neredeyse çeyrek asır sonra, Pyongyang ile yürütülen işlerin çoğu gizli ve Çin ile Rusya'nın başını çektiği küçük bir müttefik grubuyla sınırlı. G8, Rusya'nın 2014'te Kırım'ı ilhak etmesinin ardından G7'ye dönüştü. Kim Jong-il on yıldan uzun bir süre önce öldü, oğlu şimdi gerçek bir nükleer güç olmanın eşiğindeki bir devletin başında. Nasıl ki 17 yıllık BM yaptırımları genç Kim'in düşman ABD'nin saldırganlığına karşı nükleer destekli bir garanti arayışını raydan çıkaramadıysa, bu haftaki Pyongyang zirvesinin öncesindeki kınamaların da Kim-Putin eksenini raydan çıkarması pek olası görünmüyor.
Ukrayna'da savaşın devam ettiği Avrupa'da ve Washington ile müttefiklerinin nükleer silahlara sahip bir Kuzey Kore ve Pekin'in Tayvan ve Güney Çin Denizi'ne yönelik niyetleriyle mücadele etmek zorunda olduğu kuzeydoğu Asya'da çıkarları tehlikeli bir anda aynı hizaya geldi. Ancak ortaklıklarının dünyanın geri kalanı için uzun vadeli sonuçları belirsizliğini koruyor.
Pyongyang'da gün ışımaya başladığında, Kim Il-sung Meydanı'nda askerlerin, bir orkestranın ve balon sallayan çocukların katıldığı gösterişli bir tören de dahil olmak üzere tam VIP muamelesi yapıldı. Tören, iki liderin üstü açık bir arabada, parlak mavi gökyüzünün altında devasa portreleri aşağıya bakarken görüşmelerinin yapılacağı yere götürülmesiyle sona erdi. Bu misafirperverlik gösterisinin Putin'in ev sahibi için ne kadar etkili olacağını göreceğiz. Rusya'nın Ukrayna'daki Rus birliklerine maddi desteğini sürdürmesi karşılığında hassas askeri teknolojiyi Kuzey Kore ile paylaşmayı kabul edip etmeyeceğine bağlı olacak. Putin gıda ve enerji yardımının yanı sıra Kuzey Kore'nin uzay gözetleme programına yardımla karşılık verebilir.
Daha da endişe verici olan, iki devletin Sovyet dönemindeki ilişkilerini, bir çatışma durumunda Moskova ve Pyongyang'ı birbirlerini savunmaya zorlayan NATO tarzı bir askeri ittifakla yeniden canlandırabileceklerine dair herhangi bir işaret olabilir. Putin Vietnam'a gitmeye hazırlanırken, iki ülkeden birinin saldırıya uğraması halinde karşılıklı yardım yemininin askeri yardımı da kapsayıp kapsamayacağı belli değildi.
Dış İlişkiler Konseyi'nin Kore çalışmaları kıdemli üyesi Sue Mi Terry görüşmelerin arifesinde kaleme aldığı yazısında "Bu sorunun cevabı Rusya-Kuzey Kore ilişkisinin geçici bir mantık evliliği mi yoksa soğuk savaş döneminde iki ülke arasındaki ilişkiye benzer daha derin ve uzun vadeli bir ittifakın göstergesi mi olduğuna bağlı" dedi. Eğer durum böyle olursa, bunun etkileri Ukrayna ve Kore yarımadasının çok ötesinde hissedilecektir.
