Ressam Lucian Freud'un en ünlü modellerinden birini yıpranmış bir kanepede uyuklarken gösteren ve etinin kıvrımlarının tuvali doldurduğu Benefits Supervisor Sleeping adlı çalışma, modern bir başyapıt olarak kabul ediliyor. Eser, Oligark Roman Abramovich tarafından 2008 yılında New York'taki bir müzayedede 33,6 milyon dolara satın alındı. Çoğu sanatsever böyle bir güce sahip olmayı ancak hayal edebilirdi. Ancak Abramovich için bu eser, Chelsea futbol kulübünün milyarder eski sahibinin İngiltere ve Fransa'nın güneyindeki evlerinde ya da 700 milyon dolarlık Eclipse yatında özel zevkleri için sipariş edebileceği resim ve heykellerden oluşan koleksiyonun sadece bir parçasıydı.
The Guardian, Abramovich ve eski eşi ABD'li koleksiyoner Dasha Zhukova'nın, yaklaşık on yıl süren olağanüstü bir harcama çılgınlığı sırasında, uzmanların modern sanatın şimdiye kadar bir araya getirilmiş en önemli özel koleksiyonlarından biri olduğuna inandıkları, oligarkın kendi değerlendiricileri tarafından değeri neredeyse 1 milyar dolar olarak tahmin edilen 300'den fazla parçadan oluşan bir hazine edindiklerini ortaya çıkardı.
"Muazzam bir koleksiyon"
Londra Üniversitesi Goldsmiths'te küratörlük profesörü olan Andrew Renton, "Bununla bir müzeyi doldurabilirsiniz, bu muazzam bir koleksiyon. Sonradan görme bir zenginin kaba koleksiyonu değil; çok iyi bir zevkin göstergesi. Eğer yeterince paranız varsa, tarihten bir parça satın alabilirsiniz" değerlendirmesini yaptı.
Koleksiyona dair ayrıntılar, Kıbrıs merkezli offshore finansal hizmetler sağlayıcısı MeritServus'tan sızan ve OCCRP ve diğer uluslararası medya ortaklarıyla işbirliği içinde analiz edilen Oligark Dosyaları sayesinde gün ışığına çıktı. MeritServus, Guardian'ın Abramovich ve diğer oligarklar için yaptığı çalışmaları haberleştirmesinin ardından Nisan ayında Birleşik Krallık hükümeti tarafından yaptırımlara tabi tutuldu.
‘You could fill a museum with it’: the $963m Roman Abramovich art collection revealed https://t.co/H0zhsOiCHv
— The Guardian (@guardian) September 22, 2023
Sanat dünyası Abramovich ve Zhukova'yı uzun zamandır büyük harcamalar yapan kişiler olarak tanıyor. Ancak şimdiye kadar topladıkları eserlere ilişkin kamuoyunda çok fazla bilgi yoktu. ABD'li iş adamı Jean Paul Getty'nin kurduğu müze gibi, eserlerini sergileyebilecekleri halka açık bir galeri yok. Dosyalar, en büyük Rus, Avrupalı ve Amerikalı ustaların eserlerinin yer aldığı, modern sanat tarihini kataloglayan bir koleksiyonu ortaya koyuyor. Monet ve Mondrian, Matisse ve Picasso, Natalia Goncharova ve Véra Rockline gibi Rus modernistlerin eserleri, Magritte'in sürrealist tuvallerinden bir örnekleme ve cesur bir soyut çalışma seçkisi.
Çoğunluk haklarını eski eşine geçirdi
Çarpıcı çağdaş eserler arasında Freud, Francis Bacon, Paula Rego, Frank Auerbach ve David Hockney'nin beğenilen tabloları yer alıyor. Dosyalara göre Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinden önceki günlerde Abramovich'in parçaların nihai sahibi olan tröstteki payı azaltılarak, mütevelliler tarafından imzalanan bir senet sayesinde Zhukova çoğunluk lehtar olarak bırakıldı. Senet Zhukova'nın bilgisi ya da rızasını gerektirmiyordu ve 2016 yılında Abramovich'ten ayrılma şartlarından kaynaklandığı anlaşılıyor.
Senet, İngiltere hükümetinin Kremlin dostu oligarkları mal varlıklarına el konulabileceği konusunda uyarmasından sadece günler sonra, Şubat 2022'de yürürlüğe girdi. Yıllar boyunca Rus oligarklar Londra'yı oyun alanları olarak görürken, parçaların çoğu Thames Nehri kıyısında, İngiltere'nin MI6 casusluk teşkilatının merkezinden birkaç sokak ötede, Vauxhall'da bulunuyordu. Şimdi, Vladimir Putin'in savaşı 20. ayına girerken ve Abramovich İngiltere ve AB'de yaptırımlara maruz kalırken, modern dünyanın kültürel mirasının mücevherleri belirsizlik içinde kalmaya devam ediyor.
367 parça
Guardian tarafından incelenen belgeler, 2018 itibariyle Abramovich'in 963 milyon dolar değerinde 367 parça biriktirdiğini gösteriyor. 300'den fazla parçayı içeren koleksiyonun değeri 963 milyon dolar Bu şaşırtıcı harcama resimlerin ötesinde de faydalar getirdi, çünkü koleksiyon Abramovich ve Zhukova'nın uluslararası sanat sahnesinin zirvesine yükselmesine yardımcı olabilirdi.
Sanat dünyası aristokrasisi
Evlendikleri yıl olan Haziran 2008'de çift, Abramovich'in finanse ettiği bir proje olan ve başlangıçta kullanılmayan bir Sovyet otobüs deposunda yer alan yeni bir galeri olan Rusya'nın başkentindeki Garage Çağdaş Sanat Müzesi'nin resmi açılışına ev sahipliği yaptı. O zamanki haberlere göre sanatçı Jeff Koons onur konukları arasındaydı ve Amy Winehouse özel bir konser verdi.
Zhukova, Meksikalı sanatçı Rafael Lozano-Hemmer'in binlerce ışıktan oluşan ve kendi kalp atışlarının ritmine göre titreşen interaktif bir ağaçtan oluşan enstalasyonunu tanıttı. Abramovich gururla izledi ve daha sonra çift dans etti. Moskovalı bir petrol tüccarının kızı olan Zhukova'nın ailesi o çocukken ayrılmış ve Zhukova Amerika'da büyümüş. Elit sosyal çevrelerde rahatça dolaşabilmesi ve sanat bilgisi, Abramovich'in servetiyle birleşince, sanat dünyasının büyükleri ve iyileri arasındaki yerini sağlamlaştırmasına yardımcı oldu.
Bugün, Garaj merkezinin yönetiminin yanı sıra, Los Angeles County Sanat Müzesi ve Metropolitan Sanat Müzesi'nin mütevelli heyetinde yer alıyor. 2016'da ayrıldığı eski kocasının aksine, şimdi yeniden evlenen Zhukova bir ABD vatandaşı ve herhangi bir yargı alanında yaptırıma tabi değil. Ayrıca Rusya'nın Ukrayna'daki savaşını da kınadı. Abramovich'ten olan iki çocuğu Amerika'da doğdu ve ailesini orada büyütüyor. Belgelerin gösterdiğine göre, koleksiyon aracılığıyla eski kocasıyla da bağlarını koruyor.
