İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, güvenlik kabinesine dün gece savaştan sonra Gazze'nin yönetiminin nasıl olacağına ilişkin bir ilkeler belgesi sundu. Netanyahu'nun sunduğu belgeye göre savaştan sonra Gazze Şeridi'ndeki hizmetleri yönetmek için Hamas yerine terörle bağlantısı olmayan yerel yetkililerin atanması planlanıyor.
İlk kez resmi olarak sunuldu
Times of Israel'in aktardığına göre; gece kamuoyuna açıklanan tek sayfalık belge, başbakan Netanyahu'nun savaşın başından bu yana dile getirdiği olası ilkelerin büyük ölçüde derlenmesi olarak görüldü. Ancak öneriler, ilk kez resmi olarak kabinenin onayına sunulmuş oldu.
Yerel yetkililer vurgusu
Başbakan Netanyahu'nun güvenlik kabinesi bakanlarına sunduğu ilkeler belgesinde Filistin Yönetimi'nin adının geçmemesi ya da savaş sonrası Gazze'nin yönetimine katılımın göz ardı edilmesi dikkat çekti. Bunun yerine Gazze'deki sivil hizmetlerin idari deneyime sahip ve terörizmi destekleyen ülke ve kuruluşlarla bağlantısı olmayan yerel yetkililer tarafından yürütüleceği belirtildi.
Belgede İsrail'in ayrıca "Gazze'deki tüm dini, eğitim ve sosyal yardım kurumlarında... bir radikalleşmeden arındırma planını" teşvik edeceği de belirtildi. Plana göre bu ilke "radikalleşmeyi mümkün olduğunca önleme konusunda deneyim sahibi Arap ülkelerinin katılımı ve yardımıyla" gerçekleştirilecek.
Netanyahu'nun ofisinden yapılan açıklamada, belgenin kamuoyu tarafından genel kabul gören ilkelere dayandığı ve Gazze'nin savaş sonrası yönetimine ilişkin gelecekteki tartışmalar için temel teşkil edeceği belirtildi.
Gazze Şeridi'nde süresiz operasyon özgürlüğü
Belgede ayrıca İsrail Savunma Kuvvetleri'nin (IDF) "terör faaliyetlerinin yeniden canlanmasını önlemek amacıyla tüm Şerit'te süresiz operasyon özgürlüğünü" koruyacağı belirtildi ve bu orta vadeli bir ilke olarak tanımlandı.
Plan, İsrail'in Gazze Şeridi sınırının Filistin tarafında bir güvenlik tampon bölgesi oluşturmak için zaten yürürlükte olan projesini ilerleteceğini ve bunun "güvenlik ihtiyacı olduğu sürece" devam edeceğini açıkladı. Bu plan, Biden yönetiminin savaş sonrası Gazze'ye ilişkin ilkelerinden biri olan ve Filistin topraklarında herhangi bir küçülme olmayacağını belirten ilkeyle doğrudan çelişiyor.
ABD yardımıyla Mısır sınırında güney kapatması
Netanyahu tarafından sunulan ilkeler belgesi, Mısır-Gazze sınırına ilişkin planlara dair de bugüne kadarki en somut detayları sunuyor. Buna göre İsrail, "terör faaliyetlerinin yeniden canlanmasını önlemek için sınırda bir güney kapatması" uygulayacak.
Belge, Kahire'nin egemenliğinin görünürde ihlal edilmesi nedeniyle planı onaylamadığını açıkça kabul ederek, kapatmanın ABD'nin yardımıyla ve Mısır ile "mümkün olduğunca" iş birliği içinde sürdürüleceğini belirtiyor.
Belgede UNRWA'nın kapatılması da yer alıyor
Netanyahu'nun ilkeler belgesinin bir diğer kilit noktası da Birlemiş Milletler'in (BM) Filistinli mültecilere yardım kuruluşu UNRWA'nın kapatılması. Belgede 12 UNRWA çalışanının 7 Ekim saldırısına karıştığı iddiasına dikkat çekiliyor ve İsrail'in ajansın yerine "sorumlu uluslararası yardım kuruluşlarını" getirmek için çalışacağı belirtiliyor.
Times of Israel, belgenin, İsrail'in Gazze'nin yeniden inşasına ancak Gazze Şeridi'nin askerden arındırılmasının tamamlanması ve "radikalleşmeden arındırma sürecinin başlamasından" sonra izin vereceğini açıklığa kavuşturduğunu yazdı.
Uluslararası baskıyla ters düşüyor
"Rehabilitasyon planı İsrail'in kabul edebileceği ülkeler tarafından finanse edilecek ve yönetilecektir" ifadesinin yer aldığı belge, Gazze'nin yeniden inşasının Filistinliler için siyasi bir ufukla eş zamanlı olmasını talep eden uluslararası baskıyla ters düşüyor.
İsrail Başbakanı Netanyahu, sağcı hükümet koalisyonunda bir çatlağa yol açabileceği endişesiyle "savaşın ertesi günü" olarak adlandırılan döneme ilişkin güvenlik kabinesi görüşmeleri yapmaktan kaçınıyor. Kabine içindeki bazı aşırı sağcı bakanlar, Gazze'deki İsrail yerleşimlerinin yeniden kurulmasını ve İsrail'in Gazze Şeridi'ni kalıcı olarak kontrol etmesini öneriyor. Başbakan Netanyahu ise Tel Aviv'in Batı desteğini kaybetmemek için bu önerilerden kaçınıyor.
"Genel seçime en hızlı biçimde gidilmeli"
İsrail Savaş Kabinesi Üyesi Benny Gantz, sokakların yeniden hareketlenmesinden yana olmadığını ve "en hızlı ve üzerinde en çok uzlaşılan biçimde seçimlere gidilmesi gerektiğini" söyledi. Haaretz gazetesinin haberine göre Gantz, evinin önünde erken seçim çağrısıyla toplanan İsrailli protestocularla konuştu.
"Ülke savaştayken sokakların 6 Ekim'de olduğu gibi hareketlenmesinden yana olmadığını" dile getiren Gantz "Genel seçime en hızlı ve üzerinde en çok uzlaşılan biçimde gitmemiz gerekiyor" dedi. Gantz, seçime gitmekten korkmadığını ancak önceliklerinin Gazze Şeridi'ndeki İsrailli esirleri geri getirmek olduğunu, hükümette kalarak bunun için mücadele ettiğini savundu. İsrail'de 7 Ekim'den sonra kurulan olağanüstü hal hükümetine katılan eski Savunma Bakanı Benny Gantz, bu tarihe kadar Başbakan Binyamin Netanyahu'nun muhalifleri arasında yer alıyordu.
Netanyahu hükümetinin 2023'te iktidara geldiğinde açıkladığı, yargının yetkilerini kısıtlayan düzenlemesi, siyasi arena, ordu ve kamuoyunda hararetli tartışmalara yol açmıştı. Netanyahu hükümetinin yargı düzenlemesi ve sağ politikaları ülke genelinde kitlesel protesto gösterilerine yol açmış, protestolar 7 Ekim 2023'teki saldırılara kadar devam etmişti.
