Wall Street Journal, Yevgeni Prigojin'in darbe girişiminin ilk aşamasında ordu yönetimini ele geçirmek istediğini ancak istihbarat teşkilatının komplodan haberdar olmasının ardından planlarını hızlandırdığını yazdı. Buna göre Prigozhin başlangıçta Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Valery Gerasimov'u Ukrayna sınırındaki güney bölgesine yapacakları bir ziyaret sırasında yakalamayı planlıyordu. Ancak Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB) bu planı gerçekleştirilmesinden iki gün önce öğrendi. Bu istihbarata göre Prigojin'in başarı hayali, Rusya askerlerin bir kısmının isyana katılacağına ve kendi komutanlarına karşı döneceğine olan inancına dayanıyordu.
Önce askeri donanımını arttırmaktı
Ancak bu plan sadece Rusya tarafından değil aynı zamanda Putin'in eski sırdaşı Yevgeni Prigojin'in elektronik haberleşme kayıtlarını ve uydu görüntülerini analiz eden Batılı kurumlarca da tespit edildi. Buna göre Wagner'in hazırlıkları arasında saldırıdan günler önce büyük miktarda mühimmat, yakıt ve tanklar, zırhlı araçlar ve mobil hava savunma sistemleri de dahil olmak üzere donanım toplamak da vardı.
Batılı yetkililere göre orijinal planın başarı şansı oldukça yüksekti. Ancak sızıntı Prigozhin'i alternatif bir plan geliştirmek zorunda bıraktı ve başarısız oldu.
Planının deşifre olduğunu anlayan Prigojin, cuma günü düşündüğünden daha erken harekete geçmek zorunda kaldı ve Ukrayna'nın işgali için kilit bir komuta noktası olan güneydeki Rus şehri Rostov'u ele geçirmeyi başardı. Batı istihbarat yetkililerine göre, Wagner birliklerinin büyük bir askeri havaalanına ev sahipliği yapan bir milyonluk kenti kolaylıkla ele geçirmesi, bazı düzenli kuvvet komutanlarının komplonun bir parçası olabileceğini gösteriyor.
Komutanlardan destek aldı
Batılı yetkililer Yevgeni Prigojin'in niyetini muhtemelen Rus Hava-Uzay Kuvvetleri Komutanı General Sergei Surovikin de dahil olmak üzere üst düzey askeri yetkililere söylediğine hatta destek aldığına inanıyorlar. Surovikin'in bu bilgiyi FSB'ye iletip iletmediği ya da teşkilatın Yevgeni Prigojin'in planlarını nasıl öğrendiği ise bilinmiyor.
Hatırlarma: New York Times da General Sergey Surovikin’in darbe girişimini önceden bildiğini ancak destekleyip desteklemediğinin araştırıldığı yazdı.
Surovikin cuma günü kalkışmayı kınayan ve Prigozhin'i adamlarını durdurmaya çağıran ilk üst düzey komutan oldu. Surovikin'in komutası altındaki kuvvetler Wagner koluna hava saldırısı düzenledi ki bu, isyancılara karşı düzenli birlikler tarafından gerçekleştirilen tek saldırı oldu. Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, Surovikin hakkında daha önce New York Times tarafından da yayınlanan haberleri spekülasyon ve dedikodu olarak nitelendirerek reddetti.
Buna rağmen görgü tanıkları tarafından internette yayınlanan videolarda Wagner araçlarının cumartesi sabahı erken saatlerde otobüs barikatlarını aşarak Rostov'a girdiği görülüyor. Yevgeni Prigojin, Rusya'nın Güney Askeri Bölgesi Karargahı'na girerken, Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunus-Bek Yevkurov ve Rus askeri istihbarat başkan yardımcısı Korgeneral Vladimir Alekseyev'i azarlarken görülüyor. Bu da ordu içinde Wagner'i destekleyenler olduğu tezlerini destekliyor.
Askerlerin desteğini bekledi
Direnişle karşılaşmadan komuta noktasını ele geçirdikten sonra Wagner lideri, kuvvetlerini böldü ve Moskova'ya gitmelerini emrederken kendisi de Rostov'daki bir sığınaktan kalkışmayı yönetti. Bu sırada ordunun askeri yönetimi devirme planına katılacağını umdu.
Wagner birlikleri Moskova'ya giderken çok az tepkiyle karşılaştı buna rağmen herhangi bir düzenli kuvvetin onlara katılmak için taraf değiştirdiğine dair bir kanıt yok.
Batılı istihbarat yetkililerine göre, Belarus Devlet Başkanı Alexander Lukashenko son anda arabuluculuk yapmayı teklif etmeseydi, kalkışma muhtemelen Moskova'da silahlı bir çatışmayla sonuçlanacaktı.
Lukashenko kendini kurtarma derdinde
Ülkesini Rusya'nın arka bahçesi haline getirmekle eleştirilen Lukashenko'nun, Wagner'i ağırlamayı kabul etmesinin asıl nedenin ise güvenlik korkusu olduğu konuşuluyor. Lukashenko Wagner'in topraklarında olmasının Rusya'ya karşı hem ülkesinin hem de kendi güvenliğini güçlendireceğine inanıyor.
Rus ordusunda tasfiyeler kapıda
Bir dönem Savunma Bakanlığı'nda görev alan Mikhail Zvinchuk'a göre Wagner isyanı Rus silahlı kuvvetlerinde geniş çaplı tasfiyeleri tetikledi. Zvinchuk, komutanların ve yetkililerin tasfiye edilmesine gerekçe olarak ise isyanın bastırılmasındaki kararsızlığı gösterdi. Surovikin'in cumartesi gününden beri ortalarda görünmemesi de olası bir tasfiye iddialarını güçlendiriyor.
