Yeni Zelanda'da seçim kampanyasının son ayı başlarken, yurtdışındaki gözlemciler için bir figürün yokluğu dikkat çekiyor: Eski Başbakan Jacinda Ardern. Ardern, Ocak 2023'teki şok istifasına kadar beş yıl boyunca Yeni Zelanda'daki siyasi hayata hükmetti. Şimdi, Nisan ayında Instagram'da yazdığı gibi, Yeni Zelanda'nın seçim kampanyası sırasında Harvard'da.
Ardern 2017'de adeta bir hayran kulübü dalgasıyla seçildi ve son derece yüksek popülaritesi devam ederek liderliğindeki İşçi Partisi'ni 2020'de tarihi bir zafere taşıdı. Vogue'un kapağında yer alarak ve ABD'deki gece yarısı talkshow'larının favori konuğu olarak yurtdışında da olağanüstü bir popülariteye sahip oldu. Bazı eski Yeni Zelanda liderleri seçimlerden önce partiye inananları bir araya getirmede aktif bir rol üstlenirken, yakın zamandaki selefleri genellikle mesafelerini korudu ve Ardern kampanyaya karışmama politikasını alenen sürdürdü.
"Ölüm tehditlerinin hedefi oldu"
Eski bir İşçi Partisi milletvekili olan Sue Moroney, Ardern'in çok zehirli davranışlar ve insanların çeşitli nedenlerle hissettikleri hoşnutsuzluklar için bir paratoner haline geldiğini söyledi ve Ardern'in aşağılayıcı zorbalık ve ölüm tehditlerinin hedefi olduğunu belirtti. Moroney, "Sanırım ülkede bulunmamak onun için biraz rahatlatıcı olmuştur" dedi.
Ancak Moroney, Ardern'in Yeni Zelanda siyasetinde eski başbakanların haleflerine kendi yetkilerini ve liderlik tarzlarını geliştirmeleri için alan tanıdığı bir modeli izlediğini de söyledi. Massey Üniversitesi'nde siyaset profesörü olan Richard Shaw, Ardern'in kampanyada yer almasının İşçi Partisi'nin sadık üyelerinden çok siyasi sağı İşçi Partisi'ne karşı toplayabileceğini belirtti. Shaw, "Kendi mirası ile bundan sonra olacaklar arasına biraz mesafe koymak zorunda" diye ekledi.
Gitmesine neden izin verildi?
Ardern bu yılın başında, kısmen liderliği sırasında ölümcül bir volkanik patlama, ülkenin en büyük toplu katliamı ve Covid-19 salgını gibi bir dizi krizden kaynaklanan tükenmişliği gerekçe göstererek görevi bıraktı. O dönemde Yeni Zelandalı seçmenler arasındaki popülaritesi düşüyordu. Ancak uluslararası cazibesi yüksek kalmaya devam etti. Ardern'in istifasını takip eden 48 saat içinde Shaw uluslararası gazetecilerle arka arkaya röportajlar yaptı ve aşağı yukarı aynı soruyu sordu: Yeni Zelanda böylesine yüksek kalibreli bir liderin gitmesine neden izin vermişti?
"Şimdi önemsiziz"
Shaw, Yeni Zelanda'daki seçimlere yurtdışından gelen ilgiyle alakalı olaral, "Bu açıdan gerçekten olağanüstü bir figürdü ve şimdi biz sadece bir önemsiziz" dedi. Yine de Yeni Zelanda içinde Shaw, onun görevde olduğu sürenin tamamen Covid ve kısıtlamalarla ve bunun ardından gelen radikalleşme ve kutuplaşmayla ilişkilendirildiğini söyledi.
Yeni Zelanda'nın dünyaca ünlü Covid tepkisinin karşılığı, dünyanın kişi başına düşen en düşük Covid ölüm oranlarından biri oldu. Ancak bu kısıtlamaların maliyeti, kapalı uluslararası sınırlar nedeniyle ayrılan aileler, bocalayan işletmeler ve küresel izolasyon, Ardern'in yerel popülaritesini düşürdü. Siyasi yorumcu Ben Thomas, "Pandemi Yeni Zelanda'daki Ardern hükümetini erken yaşlandırdı" dedi.
"Akıllıca davrandı"
İşçi Partisi lideri Hipkins, Ardern'in Ocak ayındaki istifasının ardından başbakan olduktan birkaç gün sonra, hayat pahalılığına odaklanmak için iklim değişikliği ve çocuk yoksulluğu gibi birçok politikasını ateşe verdi. Thomas, şimdi başbakanın kendisini aynı partiden olan siyasi selefinden bir değişim adayı olarak konumlandırdığını söyledi. Ardern bir dönem boyunca Harvard Üniversitesi'nde üç farklı görevde bulundu. Auckland Üniversitesi'nde psikoloji doçenti olan Danny Osborne, istifa etmekle son derece akıllıca davrandı dedi ve "İşçi Partisi'ne bir mücadele şansı verdi" diye ekledi.
Yine de Yeni Zelanda'nın önde gelen siyasi anketleri son aylarda İşçi Partisi'nin düşüş eğiliminin devam ettiğini gösterdi. Guardian Essential New Zealand'ın bu ayki anketinde parti 2,5 puanlık düşüşle yüzde 26,9'a geriledi.
