Yunanistan’da bulaşıcı koyun ve keçi çiçeği hastalığının hızla yayılması nedeniyle yüz binlerce küçükbaş hayvanın ölmesi, ülkenin en önemli tarımsal ihracat ürünlerinden feta peynirini tehdit ediyor.
Ülkede şimdiye kadar 417 bin hayvan yok edildi; bu sayı toplam sürünün yaklaşık yüzde 4-5’ine denk geliyor.
Thessaly bölgesindeki Karditsa’da çiftçilik yapan veteriner Anastasia Siourtou, 650 koyununun 12 Kasım’da itlaf edilmesinin ardından boşalan ahırında dolaşırken “Çok acımasızdı. Onları koruyamadığımı hissettim” diyor. BBC'ye konuşan Siourtou, hastalığın yakın bir çiftlikte gizlenen vakalardan yayıldığını düşünüyor.
1.700’den fazla vaka var, hastalık yayılıyor
Koyun ve keçi çiçeği, ilk olarak Ağustos 2024’te Kuzey Yunanistan’da tespit edildi ve birkaç ay içinde ülke geneline yayıldı. Kasım ortasına kadar 1.702 vaka kaydedildi. Bir çiftlikte tek bir pozitif durum çıkması bile sürünün tamamının yok edilmesi anlamına geliyor.
Küçükbaş hayvan sütlerinin yüzde 80’i feta üretiminde kullanılıyor. Avrupa Birliği’nin “Menşe Adı Korumalı Ürün” statüsündeki feta, yalnızca Yunanistan’da üretilebiliyor. Ülke geçen yıl 785 milyon euroluk feta ihracatı gerçekleştirdi; bunun 520 milyon euroluk kısmı AB ülkelerine, 90 milyon euroluk kısmı ise Birleşik Krallık’a yapıldı.
Ancak küçük mandıralar şimdiden koyun sütü bulmakta zorlandığını söylüyor. Üreticilere göre hastalık kontrol altına alınmazsa feta arzında sıkıntı yaşanacak ve fiyat artışı kaçınılmaz olacak.
“Dükkân kapalı”
Karditsa yakınlarında 873 hayvanı itlaf edilen çiftçi Tassos Manakas, boş ahırında “Dükkân kapalı” diyerek yaşadığı yıkımı anlatıyor. Devletin hayvan başına 132-220 euro arasında açıkladığı tazminatlar ise çiftçilere göre kayıpların çok gerisinde kalıyor.
Hükümetin müdahalesi de eleştirilerin odağında. İlk vakanın üzerinden 14 ay geçtikten sonra, Ekim 2025’te ulusal bilim komitesi kuruldu. Yine 2024 yazındaki ilk vakalarda karantina bölgelerinin oluşturulmaması ve veteriner hizmetlerindeki personel eksikliği tepki çekiyor.
Öte yandan bazı çiftçiler, hastalığın temiz bölgelerde hayvan taşınmasıyla yayıldığı gerekçesiyle gözaltına alındı. Bazı durumlarda ise enfekte hayvanların yetkililere bildirilmeden tarlalara gömüldüğü belirtiliyor.
“Bir milyon yasa dışı aşı” iddiası
Çiftçiler, Bulgaristan ve Türkiye’de uygulandığı gibi kitlesel aşılama talep ediyor. Ancak hükümet, toplu aşının Yunanistan’ın “endemik ülke” olarak sınıflandırılmasına yol açacağını, bunun da süt ve özellikle feta ihracatını sınırlayabileceğini savunuyor. Üstelik resmi olarak onaylı bir koyun çiçeği aşısı bulunmuyor.
Bilim komitesinden bazı üyeler, çiftçilerin ülke genelinde bir milyon kadar yasa dışı aşı yaptırmış olabileceğini öne sürdü. Çiftçiler ise bunun temelsiz bir tahmin olduğunu ve feta ihracatını tehlikeye attığını savunuyor.
Volos yakınlarındaki Rizomylos’ta yaşayan çiftçi Haris Seskliotis’in çiftliğinde bir enfeksiyon görülmesi üzerine 700 hayvanı itlaf edildi. 2023’teki büyük sellerde çiftliğini kaybeden Seskliotis, bu ikinci yıkımın ardından “Çok ağır” diyor. Yine de pes etmeyi düşünmüyor: “Oğlumla yeni bir besi çiftliği kurmayı planlıyorum. Hayvancılıktan başka bir şey bilmeyiz.”
Yunanistan’da hastalık giderek yayıldığından yetkililer hem biyogüvenlik ihlallerini hem de kaçak hayvan hareketlerini soruşturuyor. Hastalık kontrol altına alınamazsa, ülkenin “beyaz altını” olarak nitelendirilen feta peynirinde ciddi üretim ve ihracat daralmasının kaçınılmaz olacağı belirtiliyor.
Kaynak: Gazete Oksijen
