Danimarka merkezli çok uluslu ilaç şirketi Novo Nordisk’in toplam hisse değeri Danimarka’nın gayri safi yurt içi hasılasına eşitlendi. Ozempik ve Wegovy, Danimarka ekonomisinin kefelerini sarsıyor. Danimarkalı üretici Novo Nordisk, bu ilaçlardan milyarlarca dolar elde etti ve şirketin piyasa değerini yükseltti. Wall Street Journal’ın banka raporları ve iktisatçılara dayandırdığı haberine göre; bu durum Danimarka’da faiz oranlarının düşük kalmasına yol açtı.
Piyasa değeri 419 milyar dolar
Danimarka’nın en büyük şirketinin piyasa değeri, üçte biri aşkın artarak yaklaşık 419 milyar dolara yükseldi. Bu rakam ülkenin 406 milyar dolar olan gayrisafi yurtiçi hasılasından daha fazla. Bu ölçüler eşanlamlı değil: Piyasa değeri Novo Nordisk hisselerinin değeri anlamına geliyor, oysa gayrisafi yurtiçi hasıla bir yılda üretilen mal ve hizmetlerin ölçümü. Fakat bu mukayese, Novo Nordisk’in Lego ve Carlsberg gibi şirketleri geride bırakıp İskandinav ülkesinin ekonomisini nasıl salladığını gösteriyor.
Döviz yönetimini bir örnek olarak verelim. Danimarka’nın para birimi olan kron Euro’ya sabit. Kopenhag’daki merkez bankacıları faiz oranlarını ayarlıyor ve kronun değerini kıtanın ortak para biriminin değeriyle sabit tutmak için başkaca müdahaleler yapıyor.
Kron Euro karşısında değer kazanıyor
Danske Bank Direktörü Jens Naervig Pedersen’e göre; Novo Nordisk’in ABD’deki Ozempic ve Wegovy satışları o kadar güçlü ki fevkalade yüksek miktarlarda doları krona çevirmek zorunda kalıyorlar; bu da kronun Euro karşısındaki değerini yükseltiyor. Naervig, “İlaç endüstrisinin ihracatı o kadar çok büyüdü ki Danimarka ekonomisine büyük bir döviz girdisi yaratıyor” dedi. Pedersen, Danimarka merkez bankacılarının faiz oranlarını Avrupa Merkez Bankası’nın altında tutarak yanıt verdiğini ve bunun da kronu zayıflattığını ifade etti. Danimarka Merkez Bankası konuya ilişkin yorumdan kaçındı.
Danimarka ekonomisi için lütuf
Ekonomistlere göre; Novo Nordisk’in kilo kaybı ve diyabet için kullanılan ilaçlardaki başarısı, yurtiçinde yatırım yaptıkça şirketin büyümesinin yarattığı daha fazla iş imkanından fayda sağlayan Danimarka ekonomisi için tam bir lütuf. Düşük faiz oranlarından Avrupa’nın geri kalanından oldukça daha düşük oranlarla mortgage kredisi çekebilen ev satın alıcıları da faydalanıyor. Brookings Enstitüsü’nde kıdemli uzman olan ekonomist Gian Maria Milesi-Ferretti, “Bu zenginlerin sıkıntısı, Danimarka ekonomisi için iyi bir şey, çok fazla ihracat geliri elde ediyorlar” dedi.
Nokia örneği hafızalarda
Küçük ülkeler için yerli bir şirketin ekonomide böylesine orantısız bir rol oynaması riskler taşıyor. Telekom şirketi Nokia yıllarca İskandinav ülkesi Finlandiya’nın ekonomisine hakim oldu. Şirket 2000’de zirvedeyken Finlandiya’nın gayrisafi yurtiçi hasılasının yüzde 4’üni, ihracatının yüzde 5’inden fazlasını ve borsasının değer olarak yaklaşık yüzde 70’ini oluşturuyordu. Kişi başına gayri safi yurt içi hasılası yüzde 55 arttığı -ki bu yaklaşık olarak ABD’deki artışın iki katıdır- 1995-2007 arasında Finlandiya’nın büyümesinde önemli bir rol oynadı.
iPhone'la rekabet edemeyince...
Nokia’nın düşüşü de 2008 sonra Finlandiya’daki ekonomik durgunluk dönemine denk geldi. Nokia’nın büyük oranda Apple’ın 2007’de çıkardığı iPhone rekabetinden ötürü telefon piyasasındaki çöküşü, Finlandiya’nın ekonomik sıkıntılarını şiddetlendirdi. Gelecek 10 yılda kemer sıkma politikaları ve Euro bölgesi krizi gölgesinde Finlandiya’da kişi başı gelirde düşüş yaşandı.
Avrupa'nın en değerli ikinci şirketi
Novo Nordisk, Avrupa’ın en değerli ikinci halka açık şirketi. İlk sırada lüks marka VMH Moët Hennessy Louis Vuitton bulunuyor. Analistler Novo Nordisk’in bu yıl 6.1 milyar dolar değerinde kilo verdiren ilaç satışı yaptığını tahmin ediyor. Veri hizmeti sunan FactSet’e göre; bu rakamın 2027’de yıllık yaklaşık 15 milyar dolara ulaşması bekleniyor.
