Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dün prim gün sayısı ve sigortalılık süresi tamamlananların yaş şartı olmadan emekli olabileceğini açıkladı. Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ilgili yeni düzenlemeye göre; 9 Eylül 1999 tarihi ve öncesinde sigortalı olarak işe girenler EYT’li sayılıyor. Yaş sınırı konmadan devreye girecek olan EYT düzenlemesine göre kadınlarda 20 hizmet yılı ve 5000 gün prim, erkeklerde 25 hizmet yılı ve 5400 gün prim ödeme şartı bulunuyor. Bu şartları sağlayanlar düzenlemenin yasalaştığı andan itibaren başvuru yaparak emekli olabilecek. Emeklilik için gereken prim gün sayısı eksik olan kişiler ise bu günleri doldurmak için harekete geçti.
Kimler borçlanma yapacak?
EYT'de; doğum, askerlik, sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların staj süreleri, hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri, sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri, seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar açıkta geçirdikleri süreleri borçlanılabiliyor.
Asgari ücret zammı oranında artış yaşandı
Asgari ücrete gelen yüzde 54,66’lık zamla birlikte borçlanma rakamları da 2023 yılı itibarıyla artış yaşayacak. Böylece yılın bitmesine kalan 3 gün içinde başvuru yapanlar yüzde 54,66'lık artıştan etkilenmeyecek. 2022 yılında borçlanmalarda günlük ödenecek minimum tutar 69 lirayken, 2023 yılında bu tutar 107 liraya, en yüksek tutar da 2022 yılı için 517 lirayken 2023 yılı için 800 liraya çıkacak. Başka bir deyişle 12 ay askerliğini borçlanacak birisi 2022 yılında minimum 25 bin 185 lira ödeyecekken 2023 yılında bu tutar 39 bin 55 liraya çıkacak.
SGK binalarına gitmeye gerek yok
İnternet üzerinden borçlanma ve sonrasında da emeklilik başvuru işlemleri gerçekleştiriliyor. SGK konuya ilişkin tweet'le duyuru yaptı. Tweet'te e-Devlet'e giriş yapılarak borçlanmaların yapılabileceği, sonrasında da emeklilik için başvurunu yapılabileceğini duyurdu. Henüz EYT düzenlemesi netleşmediği için emeklilik başvurusu yapılmasa da borçlanmalar e-Devlet üzerinden gerçekleştirilebiliyor.
Askerlik borçlanması emekli aylığını artırır mı?
Borçlanmaların emekli aylığına etkisi kişiden kişiye değişiyor. Kimilerinde emekli aylığını artırabiliyor, kimilerinde ise azaltıcı etkisi olabiliyor. O nedenle sadece emekli aylığını artırma amacıyla askerlik veya doğum borçlanması yapanlar zararlı çıkabilir. Askerlik, doğum veya diğer borçlanmalar eksik prim günlerini tamamlamak gerektiğinde ya da emeklilik yaşını öne çekme imkânı sağladığında anlamlıdır. Askerlik süresinin tamamı için 540 gün borçlanma yapıldığında tabandan prim ödendiğinde dahi bugün için 37 bin lira ödeme yapılması gerekecek. İki çocuk için dört yıllık doğum borçlanması en düşük primden yapıldığında 100 bin lira ödenir. Bu borçlanma sonucunda emekli aylığında elde edilecek olası bir artış yatırılan borçlanma tutarına değmeyecektir.
Doğum borçlanması hakkında
Doğum borçlanması ise normalde sigortalı çalışmaya başladıktan sonra doğan çocuklar için yapılıyor. Bununla birlikte staj sigortası bulunan kadınlar, bu tarihten sonra doğan çocukları için de borçlanabiliyorlar. 2013/11 Sayılı Sigortalılık İşlemleri Genelgesinde, “Sigortalılığı ilk defa kısa vade sigorta kollarına tabi prim bildirilerek başlayan kadın sigortalıların bu tarihten sonra doğum borçlanması yapması halinde sigortalılık başlangıç tarihi uzun vade primi bildirilen tarihten geriye doğru gidilerek tespit edilecektir” denilmektedir. Burada kısa vade sigorta kollarından kastedilen staj sigortasıdır. Genelgede yer alan, tam da EYT’lileri ilgilendiren örnek ise şöyle:
"Örnek 8: 3/4/1996 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamında stajyer olarak çalışması nedeniyle tescil edilmiş ve adına kısa vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olan sigortalı 12/12/1997 tarihinde yapmış olduğu doğum nedeniyle Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi statüsünde borçlanma yapabilecektir. Bu sigortalının 18/1/2000 tarihinde ilk defa malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta kollarına tabi olarak çalışmaya başladığı varsayıldığında sigortalılık süresi başlangıcı 18/1/2000 tarihinden geriye doğru borçlanılan süre kadar gidilerek tespit edilecektir."
Söz konusu örnekteki kadın iki yıllık doğum borçlanması yaptığında 18 Ocak 2000 olan sigorta başlangıcı 18 Ocak 1998 tarihine çekilecektir. Yürürlükteki mevzuata göre, sigortalı çalışmaya başlamadan önceki söz konusu süreler için borçlanma yapıldığında, sigorta başlangıcı borçlanma yapılan süre kadar geri çekiliyor.
