Reuters'ın LSEG verilerine ve şirketlerin tahminlerine dayanarak yaptığı hesaplamaya göre Türkiye ve Türk şirketleri indirimli Rus petrolü ve rafine ürün ithalatını artırarak 2023 enerji faturalarında yaklaşık 2 milyar dolar tasarruf sağladı ve Ankara, Batı'nın yaptırımlarına rağmen komşusundan daha fazla alım yapmak istiyor.
Türkiye, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından Avrupa ülkelerinin Rus petrol ve doğalgaz ithalatının çoğunu durdurması sonrası Batı yarımkürede Rus enerjisinin en büyük ithalatçısı haline geldi. Çin ve Hindistan, Rusya'dan Türkiye'den daha büyük miktarlarda ithalat yaptı ancak Ankara'nın Rus limanlarına yakınlığı, daha ucuz navlun sayesinde diğer alıcılardan daha fazla tasarruf ettiği anlamına geliyor.
Tüm zamanların en yüksek seviyesi
LSEG verilerine ve Reuters hesaplamalarına göre, Rusya'nın Türkiye'ye ham petrol sevkiyatı Kasım 2023'te tüm zamanların en yüksek seviyesi olan günlük 400 bin varile (bpd) yükseldi ve geçen ay Rusya'nın toplam deniz yoluyla petrol ihracatının yaklaşık yüzde 14'ünü oluşturdu.
Ticaret kaynakları, özel Rus petrol üreticisi Lukoil'in Azeri şirketi SOCAR ile Socar'ın Türk STAR rafinerisinde günde 200 bin varile kadar petrol rafine etmek için bir anlaşma imzalamasının ardından Türkiye'ye tedarikin önümüzdeki aylarda daha da artmasının beklendiğini söyledi. Artan ham petrol arzına ek olarak, Türkiye'nin Rus dizel, kalorifer yakıtı, jet ve deniz yakıtı ithalatı Ocak-Kasım 2023 döneminde yüzde 200 artarak günde yaklaşık 0,29 milyon varile ulaştı.
LSEG verilerine ve şirketlere göre Rusya Ocak-Kasım döneminde Türkiye'ye 8,6 milyon tonu ultra düşük kükürtlü dizel (ULSD 10ppm) olmak üzere 13 milyon ton distilat tedarik ederken, bu rakam 2022'nin aynı döneminde 3,2 milyon tonu ULSD olmak üzere 4,3 milyon ton distilattı. üccarlara göre, Türkiye bu yıl Akdeniz'deki benzer kalitelerin fiyatlarına kıyasla Rus dizelinin tonu için 25 ila 150 dolar (varil başına 3,3-20 dolar) daha az ödüyor. Ham petrolde ise varil başına 5-20 dolar arasında indirim yapıldı. Daha ucuz enerji ithalatı, Ankara'nın ticaret açığını azaltmasına ve bu yıl şimdiye kadar yüzde 30 değer kaybeden para birimi üzerindeki baskıyı azaltmasına yardımcı oldu. LSEG verilerine göre Türkiye aynı dönemde dizel ihracatını da yüzde 120 arttırarak Ocak-Kasım 2023 döneminde 2,75 milyon tondan 6,03 milyon tona yükseltti.
Türkiye yalnız değil
Rus petrolü alımında büyük tasarruf sağlayan tek ülke Türkiye değil. Moskova'ya yönelik yaptırımlara katılmayı reddeden Hindistan da bu yıl Rus petrolü ithalatını yüzde 77 oranında arttırdı. Hükümet verilerine dayanan hesaplamalara göre 2023'ün ilk dokuz ayında Rus petrol ithalatından yaklaşık 2,7 milyar dolar tasarruf etti. Ancak Hindistan 1,7 milyon varil/gün ile çok daha büyük miktarlarda Rus petrolü ithal ettiğinden Türkiye'nin varil başına tasarrufu çok daha yüksek oldu.
Şirketler, Rus petrolü taşıyan bir tankeri Türkiye'ye getirmenin, Hindistan için olan 9 milyon dolara kıyasla şu anda 6 milyon dolara mal olduğunu tahmin ettikleri için navlun fiyatlarında tasarruf yapılabileceğini söyledi. Kpler'in analisti Viktor Katona, Türkiye'deki rafinerilerin Şubat 2022'de Rusya'ya uygulanan yaptırımlardan bu yana Akdeniz'deki en kârlı tesislerden bazıları haline geldiğini söyledi.
