Konuyla ilgili bilgi sahibi sekiz kaynak, Çin, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki (BAE) bankaların ABD'nin ikincil yaptırımlarına karşı daha temkinli davranması nedeniyle Rus petrol firmalarının ham petrol ve yakıt ödemelerinde birkaç aya varan gecikmelerle karşı karşıya kaldığını söyledi. Ödemelerdeki gecikmeler Kremlin'in gelirlerini azaltıp düzensiz hale getirerek Washington'ın ikili yaptırım hedefine ulaşmasını sağlıyor: Kremlin'e giden parayı keserek onu Ukrayna'daki savaş nedeniyle cezalandırmak ve küresel enerji akışını kesintiye uğratmamak.
Yazılı teminat istediler
Sekiz bankacılık ve ticaret kaynağına göre Çin, BAE ve Türkiye'deki bazı bankalar son haftalarda yaptırımlara uyum gerekliliklerini artırarak Moskova'ya yapılan para transferlerinin gecikmesine ve hatta reddedilmesine neden oldu. ABD'nin ikincil yaptırımlarından çekinen bankalar, müşterilerinden ABD'nin SDN (Özel Belirlenmiş Vatandaşlar) listesinde yer alan hiçbir kişi veya kuruluşun bir anlaşmaya dahil olmadığına veya bir ödemeden yararlanmadığına dair yazılı teminat vermelerini istemeye başladı.
Kaynaklar, konunun hassasiyeti ve medyaya konuşmalarına izin verilmemesi nedeniyle isimlerinin açıklanmasını istemedi. İki kaynak, BAE'de First Abu Dhabi Bank (FAB) ve Dubai Islamic Bank (DIB) bankalarının Rus mallarının ticaretiyle bağlantılı bazı hesapları askıya aldığını söyledi.
Ödeme sorunları olduğunu kabul etti
Dört kaynak, BAE'nin Mashreq bankası, Türkiye'nin Ziraat ve Vakıfbank'ı ile Çin bankaları ICBC ve Bank of China'nın ödemeleri hala işlediğini ancak işlemlerin haftalar ya da aylar sürdüğünü söyledi.
Mashreq bankası yorum yapmayı reddetti. BAE'nin FAB ve DIB bankaları, Türkiye'nin Ziraat ve Vakıfbank'ı, Çin'in ICBC ve Bank of China bankaları yorum taleplerine yanıt vermedi. Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, Çin'deki bankaların ödemeleri yavaşlattığına dair haberler sorulduğunda ödeme sorunları olduğunu söyledi. Peskov gazetecilerle yaptığı günlük konferans görüşmesinde "Elbette ABD ve Avrupa Birliği'nin Çin Halk Cumhuriyeti üzerindeki eşi benzeri görülmemiş baskısı devam ediyor. Bu bazı sorunlar yaratıyor, ancak Çin ile ticari ve ekonomik ilişkilerimizin daha da gelişmesinin önünde bir engel olamaz" dedi.
ABD'nin uyarısı etkili oldu
Batı, Şubat 2022'de Ukrayna'yı işgal etmesinin ardından Rusya'ya çok sayıda yaptırım uyguladı. Rus petrolünün ticareti, Batı'nın dayattığı varil başına 60 dolarlık fiyat sınırının altında satıldığı sürece yasadışı değil. Rus petrol ihracatı ve ödemeleri savaşın ilk aylarında sekteye uğramış ancak daha sonra Moskova'nın petrol akışını Avrupa'dan Asya ve Afrika'ya yönlendirmesiyle normalleşmişti. Ticarete dair bilgi sahibi olan bir kaynak, "Bankalar ve şirketler ABD'nin ikincil yaptırım tehdidinin gerçek olduğunu anladıktan sonra sorunlar Aralık ayından itibaren geri döndü" dedi.
Söz konusu kaynak, ABD Hazinesi'nin 22 Aralık 2023'te yayınladığı ve yabancı bankalara Rusya'nın uyguladığı fiyat sınırını aşmaları halinde yaptırım uygulayabileceği uyarısında bulunan ve bankaları bu yaptırımlara uyumu artırmaya çağıran idari emrine atıfta bulundu.
Bu karar, Rusya'ya yönelik ikincil yaptırım olasılığına ilişkin ilk doğrudan uyarı oldu ve Rusya'yı bazı ticaret alanlarında İran ile aynı seviyeye getirdi. Ticaret kaynakları, ABD kararının ardından Rusya ile çalışan Çin, BAE ve Türk bankalarının kontrolleri arttırdığını, ekstra belgeler istemeye başladığını ve anlaşmaların fiyat sınırına uygun olduğundan emin olmak için daha fazla personel eğittiğini söyledi. Ek belgeler, anlaşmaya dahil olan tüm şirketlerin mülkiyetine ilişkin ayrıntıları ve varlıkları kontrol eden kişilerin kişisel verilerini de içerebiliyor, böylece bankalar SDN listesine herhangi bir maruziyet olup olmadığını kontrol edebiliyor.
Konuya aşina bir bankacılık kaynağına göre, Şubat ayı sonunda BAE bankaları, bir Rus kuruluşu adına Çin'e giden işlemleri varsa ABD muhabir bankalarına ve ABD hazinesine veri sağlamaları istendiği için ödeme incelemelerini arttırmak zorunda kaldı. Kaynaklardan biri, "Bu, Rusya'ya yapılan ödemelerin işlenmesinde gecikmeler anlamına geliyordu" dedi. Bir kaynak bir ödemenin iki ay geciktiğini söylerken, bir diğeri gecikmelerin iki ila üç haftayı bulduğunu belirterek, "İşler zorlaştı, üstelik dolar işlemleri için bile değil. Bazen doğrudan bir yuan-rouble işleminin gerçekleştirilmesi haftalar alıyor" diye konuştu.
